Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R

’Éí naanishígíí haa nízahdę́ę́’ binanilnishgo hoolzhiizh?

that work-ÍGÍÍ how 3-long.N-past 3-2-work-GO time.move.P

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

"Doildinę́ę’ daazts’ą́ą́ lá," didííniił.

3-be.outcast.NI-deceased 3-die.P DISC 3-2-tell.F

Baa tįįh náádiikah.

3-for achieve 1dpl-walk.pl.I

bik’ízhdidoodis

3DO-4-wrap.it.around.it.F

Ch’íníyáá nít’ę́ę́’ t’áá hooshch’į’ łééchąą’í shich’į’ ch’élwod.

out-1-go.P past suddenly 1-to dog out-3-come.P

dadiidį́į́ł

pl-3DO-1dpl-eat.it.F

Dah níljííd!

up 2-jump.I

dajishóóh

pl-3DO-4dpl-brush/comb.it.I

dashiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.P

Dá’ák’eh góyaa yishwoł.

cornfield down.that.way 1-run.Prog

didadiiljeeh

pl-3DO-1dpl-start.fire.I

Doo ’áłah dadiidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Doo t'áá k'ad nich'i' hasdzíí da.

do.not.want.to towards.you.pos 1-speak.P NEG

doohsį́į́ł

3DO-2dpl-eat.it.F

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

Ha’at’iish náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3-say.I

Ha’át’íísh biniinaa nanichxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

Ha’át’íísh biniinaa naníchxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

Haashíyee' díí naak'ee sinilí biniitááh t'áá daats'í bee hoot'į́.

try.and.find.out this eyeglasses 3-2-try.IP just maybe 3-with area-pas-see.Prog.N

hadazhdoołtééł

pl-3DO-4dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’ę́ę́’ --- doo shił yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft inside 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

Háísh ’átsą́ą́’ jóyą́ą́’ laanaa nízin?

Who ribs 4-eat.O hope 3-3-want.CI

háíníłgizh

3DO-2-cut.it.out.P

jiłbéézh

3DO-4-boil.it.I

Jáádéé ́ałgháázhdikahígíí naaki góne’ ii.

leg.by-means-of 3-3-race-NMLZ two rank 1-go.P

K’aa’ísh tsénaa ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Kwe’é k’ad łe’esh’aah.

here now earth-1-put.into.I.SRO

Na’nízhoozhígóó náádínídzáago háadish ’adeeshį́į́ł nínízin?

Gallup-toward again-2-go.R-GO where-Q 1-eat-F 2-want.NI

Naa’ółí hanii náneeskaadí bił yíyą́ą́’. ’Alóós ga’ (yíyą́ą́’).

bean NEG.FOC tortilla 3-with 3-1-eat.P | rice FOC (3-1-eat.P)

Naadą́ą́' ła'í ndi t'áadoo bik'i nahoołtą́ą da.

corn not.even.one but just.NEG 3-on rain.P NEG.

Nahółtą́ą́’ laanaa t’óó daniidzin.

rain hope just pl-3pl-want.O

Ne’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.

2-1-copy.I 2-blink.O

nidaohłé

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Ńléígóó díníyáa dooleel.

there-GÓÓ 2-go.sg.SP FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shą́ą́’ ’ałk’idą́ą́’ baa hwiinít’į́į ni’.

remember long.ago 3-for 3-discuss.I recall

Shicheii haastihgo łáháda ninálnish.

1-grandfather 3-become.old.P-GO seldom 3-work.R

Shoo, nahachagii t’óó ’ahayóí nihaanáá lá; ’áko shį́į́ baa ’ákodanosin dooleeł.

hey.look grasshopper merely many 1pl-to 3-migrate.P mirative then maybe 3-of 2pl-be.aware.NI FUT

T’áá ká ’ooshháásh lágo.

neg 1-go.to.sleep.O LÁGO

T'áá kwe’é shiba’ sínídáa doleeł.

just right.here 1-waiting.for 2-sit.SPN FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Tsiiyi’di náá’dzítseeł yiits’a’.

forest.up.to 4-again.chop in.sound.R

wohtł’ó

3DO-2dpl-weave.it.I

yiishjį́į́ł

Progressive Mode: 1-become.black.Prog

Yiską́ągo nighanaad késhdę́ę́’į́">di naadeeshááł.

tomorrow 2-home-at 2-to-1-go.F

Yiską́ągo łį́į́’ ’ahaniniilkaad dooleeł.

tomorrow-GO horse 1dpl-round.up.P FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Ániid iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI