Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’Ííłta’ dóó ’iiłghaazh.

1-read.P CONJ 1-sleep.P

’Ólta’di ’áłchíní binaashii sédáago ’ííníshta’.

school-at children 3-across.from 1-sit.SNP 3-read.NI

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

Ashkii hooghan gone’ ałhosh.

boy hogan inside 2-sleep.NI

bik’ídazhdidis

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.I

bik’ídísdis

3DO-1-wrap.it.around.it.I

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad naalkaah doo sh bééhózin da. K’ad éí t’áá shxǫǫd sh báá hózin.

formerly Navajo language research NEG 1-with 3-of ho-know.CI NEG | now TOP luckily 1-with 3-about-ho-know.CI

Ch'iyáán ííł'í doo ndi yééhósin da.

food 3-3-make.CI NEG but 3-3-know.NI NEG

Chidíłtsooí bidááh síńzį́į dooleeł.

car-yellow-REL 3-for 2-stand.SPN FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh jinízin?

hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NI

didideeshjah

3DO-1-start.fire.F

diilyį́į́’

3DO-1dpl-melt.it.P

Doo nídahiyoołnaah da.

neg pl-3-2dpl-resuscitate.I neg

Haa'íyee' díí chidí bikééji' adeez'ahí hasht'e diilnííł.

lets.see this pickup.truck 3-1.pl-fix.F

hadeizgeed

pl-3DO-3dpl-dig.it.out.P

hadínóołchał

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

hajííłgizh

3DO-4-cut.it.out.P

hanishchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).I

Hastiin Nééz lą́ą hádadíníit’ı̨́ı̨́’.

Mister Neez emph pl-3-1dpl-search.I

Háágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?

where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI John

Hádą́ą́’ dii hooghan ’íinilaa?

when-past this hogan 3-2-make.P

Háísh tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

Lą́ʼąą’, hágoóneeʼ nibééso łaʼ shaa níʼaah.

okay well 2-money some 1-for 3-2-give.SRO.I

Na’níle’dii kingóó nisé, naaltsoos t’áadoo niigį́į da.

dismay store-to 1-go.P mail NEG 3-pass-deliver.LPB.P NEG

Naa’ółí hanii náneeskaadí bił yíyą́ą́’. ’Alóós ga’ (yíyą́ą́’).

bean NEG.FOC tortilla 3-with 3-1-eat.P | rice FOC (3-1-eat.P)

nideiilyé

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nił hǫ́zhǫ́ǫ́sh doodaii’ doósh nił hózhǫ́ǫ da?

2-with-happy.NI-Q or neg-Q 2-with happy.NI neg

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Níléidi t’áá bahat’aadí shábitł’óól noolzhee’.

There-at just clear-NOM sun.3.rays 3-rays.I

néishjį́į́h

Iterative Mode: 1-become.black.R

Saad naashkaahgo baa naash.

word 3-1-research.CI-GO 3-to 1-go.Prog

Shideezhí náneeskaadí ’ánáánéídlééh.

1-younger.sister tortilla 3-3-make.R

Shimá dóó shizhé’é Yootóodi ’ółta’ ńt’éé’.

1-mother and 1-father Santa.Fe-at 3-go.to.school.NI past

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.

1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.U

T’ah ’abíínídą́ą́’ naanishgóó dah dii.

still morning-past work-to up start-1-step.I

T’áadoo hoshíníkéhé.

T’ÁADOO 2-scold.NI-Í

T’áá binaa naasháa dooleeł

just 3-nearby 1-walk.I FUTURE

T’óó k’asdidą́ą́ dóola bizgoh.

merely nearly-past bull 3-3-gore.P

woo’aal

3DO-2dpl-chew.it.P

wooshóó’

3DO-2dpl-brush/comb.it.P

yishóóh

3DO-3-brush/comb.it.I

yiłbéézh

3DO-3-boil.it.I

Yootóodi níyáago shik’éí daostse’ laanaa nisin.

Santa.Fe-at 1-arrive.P-GO 1-relatives 3-1-see.O wish 1-want.CI

yí’aal

3DO-1-chew.it.P

yíshóó’

3DO-1-brush/comb.it.P