Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’At’ééd t’áá shǫǫ kinaasda’.

girl just good 3-puberty.P

’Oółháásh lágo.

2-sleep.O don’t

’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?

yesterday-Q 2-work.P

Béégashii báháchxį’go bik’ee neeshchééł.

cattle 3-become.angry.I-GO 3-on.account.of 1-flee.Prog

bik’ízhdeezdiz

3DO-4-wrap.it.around.it.P

Bíla’ashdla’ii nishlį́.

3-hand-five-NOM 1-be.NI

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Bilagáanaa Bizaad doo diists’a’ da. K’ad ’éí t’áá shxǫǫ t’áá bee yáshti’.

formerly English neg 1-understand.I neg. Now TOP good.thing barely 3.with 1.speak-I

Chidí léi’ la’ ch’ééh dah diilyeed.

car because surprise in.vain up 3-go.I

Chidíłtsooí bidááh síńzį́į dooleeł.

car-yellow-REL 3-for 2-stand.SPN FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

dajishbéézh

pl-3DO-4dpl-boil.it.P

dajiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).I

dajííyą́ą́’

pl-3DO-4dpl-eat.it.P

Damǫ́ǫgo tódilchxoshí yishdlį́į́h.

Sunday-GO soda 3-1-drink.U

daohtł’ó

pl-3DO-2dpl-weave.it.I

dayííshóó’

pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.P

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

deiilyį́į́h

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).I

deishbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.P

Dibé yah ánádanołkaad!

sheep inside semelit-pl-2pl-gather.R

dishhį́į́h

3DO-1-melt.it.I

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Doochǫǫł á’ego!

repulsive 3-be.NI-GO

Dooládó’ dichin nisin da.

certainly hungry 1-want.N DA

Dziłghą́ą́’í ’alóós dóó nááneeskadí ńdeidį́į́h.

Wht.Mtn.Apache rice and tortilla pl-3-3-eat.R

Ha’at’iish náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3-say.I

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadaołgéésh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.I

hadííłtééł

3DO-2-carry.him/her.up.out.of.something.F

haidínóołchał

3DO-3-card.it.(as.in.wool).F

jididoołhįh

3DO-4-melt.it.F

jiłhį́į́h

3DO-4-melt.it.(snow).I

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Na’nízhoozhídi Naasht’éshí ’Atsá’jí yee nááda’alzhish.

gallup.at Zuni.people eagle-way 3-with again-pl-3-dance.R

Na’nízhoozhígóó náádínídzáago háadish ’adeeshį́į́ł nínízin?

Gallup-toward again-2-go.R-GO where-Q 1-eat-F 2-want.NI

Na’nízhoozhígóó nihił ’adeeswod ’áko shį́į́ ’adiidį́į́ł chidí nihá ’ánálnéehgo.

Gallup-to 1-with INDEF-drive.P then maybe 1-dual-eat.F car 1-for 3-fix.I-GO

nisiilyá

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

Níléí dá’ák’ehdi ła’ joogááł.

there cornfield-at some 4-walk.Prog

Níyolgo t’áá ’áko niishch’ił.

wind-GO immediately 3-blink.U

Shą́ą́’ ’ałk’idą́ą́’ baa hwiinít’į́į ni’.

remember long.ago 3-for 3-discuss.I recall

Shidá'í, nilį́į́’ sha’níłteeh.

1-maternal.uncle 2-horse 1-to-3-2-lend.AnO.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shí shik’ehgo hoogáał ni.

I FOC 1-follow-GO ho-move.Prog EMPH

T’óó k’asdidą́ą́ dóola bizgoh.

merely nearly-past bull 3-3-gore.P

Ts’aa’ t’áá nitsaaígíí bídin nishłį́.

basket just 3-large.NI-nom 3-lack 1-be.NI

Wónáasdóó t’óó tsé’édin nihee deezhchííl.

so.then just overwhelm 1pl-with 3-snow.P

yiidą́ą́’

3DO-1dpl-eat.it.P

yiłbéézh

3DO-3-boil.it.I

yoodlą́ą́’

3DO-3-drink.it.P

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog

Łáháda ’ach’íí’ náshdį́į́h.

now.and.then rolled.intestine 1-eat.R