Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin diniih.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.CI

Asdzání ní’jookąąhgo kintahdi nijighá.

woman-NOM Rep-3a-beg.I-GO town-at about-3a-walk.I

Ashkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.

Boy flowing.water-ÍGÍÍ 3-in 3-3-fall.O

bik’ídazhdeezdiz

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídisoodiz

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídédiz

3DO-1-wrap.it.around.it.P

Chidíłtsooí bidááh síńzį́į dooleeł.

car-yellow-REL 3-for 2-stand.SPN FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Da’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?

Q that-side also meeting 1-happen.P

Daango k’ééda’dilyééh nt’éé’ t’áádoo k’ééda’diilyáa da.

spring-GO 3-plant.R past NEG 3-3-plant.P NEG

dajiłbéézh

pl-3DO-4dpl-boil.it.I

daohsą́

pl-3DO-2dpl-eat.it.I

dashiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.P

deididínóołkał

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).F

deiilzhóó’

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.P

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

dididiiljah

3DO-1dpl-start.fire.F

didínííłkał

3DO-2-start.to.herd.them.(animals).F

Dii éé’ shił nizhónígo nahideeshniih nisin nt’éé’ ’áko ndi ayóo ilį́į́ lá.

this clothing 1-with 3-like-GO 3-1-buy.F 1-think.Cl Past even then very 3-expensive Disc

Diné nishłį́ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.

Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.I

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed.

this night NEG bull into.field-3-run.O

Doo ndi nálzid da.

not.even 3-scared.NI NEG

Doo t'áá k'ad nimasii yiyą́ą́ da.

do.not.want.to potatoes 1-eat.P NEG

Gah bikéé’ yishwoł.

rabbit 3-following 1-run.Prog

Ha’a’áahgo shilį́į́’ bá niná’áshjoł.

east-GO 1-horse 3-for again-1-feed.NCM.R

Haa'íyee' díí chidí bikééji' adeez'ahí hasht'e diilnííł.

lets.see this pickup.truck 3-1.pl-fix.F

hadííníłbįįd

3DO-2-fill.something.up.with.it.P

haoogeed

3DO-2dpl-dig.it.out.P

Hastóíí dóó sáanii k’inááda’didlé.

3-men and 3-women planting.again.PL.R

Hatáaldi 'iikááh 'atah 'ajóle’.

ceremony-at sandpainting among 4-make.O

jidíníłkaad

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).I

Kinaaldáágóó jidóya’ t’óó ’ílį́.

puberty.ceremony-to 4-go.O hope just think

Kingóó déyáhą́ą́’ łá’í nidi doo bénáshniih da.

store-to 1-go.P-past but NEG 3-1-remember.CI NEG

Náá’íídéeshtah nisin doodago t’óó siláogóó deeshááł.

again-1-go.school.F 1-want or merely military-to 1-go.F

nidasiilkáá’

pl-3DO-1dpl-investigate.it.P

niłhį́į́h

3DO-2-melt.it.(snow).I

Shi’éé’ kin bikáá’dóó hadah (or bidah, ’adah) ’ahé’ah.

1-clothes house 3-on-from areal-downward 3-1-toss.FFO.P

Shidá'í, nilį́į́’ sha’níłteeh.

1-maternal.uncle 2-horse 1-to-3-2-lend.AnO.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shimá ła'í ndi béeso t'áado shaa yiní'ą́ą da.

1-mother not.even.one money just.NEG to.me 3-3-give.P NEG.

Shízhe’é yéeni’ ’ayóó ’iiná bee nanihizhneeztą́ą́’.

1-father past-deceased very life 3-with 1pl-4-teach.P

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.

1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.U

T’áá kintahdi ’ííyą́ą́’ nidi náá’áshdą́.

just town-at 1-eat.P but 3-1eat.R

T’óó la’ ajiłhosh.

contrary.to.appearances 4-sleep.NI

woshóóh

3DO-2dpl-brush/comb.it.I

Yá’át’éehgo yínááł.

be.good.I-GO 2-go.sg.Prog

yiilzhóóh

3DO-1dpl-brush/comb.it.I

yishbéézh

3DO-1-boil.it.I

yí’aal

3DO-1-chew.it.P

yínídlą́ą́’

3DO-2-drink.it.P