An example search has returned 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I
listenloadingplaying

I wish I could eat, I am very hungry.

’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?

yesterday-Q 2-work.P

Ałk'idą́ą́' 'éiyá naadą́ą́' ’ayóo k'éédadiilyééh ńt'éé'. Díísh jį́įdi 'éiyá kindę́ę́’ nidahiilniih.

long.ago TOP corn very pl-3-1dpl-plant.R past | this day-at TOP store-from pl-3-1dpl-buy.CI
listenloadingplaying

Long ago, we planted corn. Now, we buy corn from the store.

bik’ídiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.I

Bíla’ashdla’ii nishlį́.

3-hand-five-NOM 1-be.NI

I am a five-fingered being (= a person).

Ch’aa dé ńt’éé shichídí bikee’ dilkǫǫh.

travel 1-go past 1-vehicle 3-tires worn.
listenloadingplaying

I was going to travel however my vehicle tires are worn.

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad t’éiyá bee yádeilti’ nít’ę́ę́’.

formerly Navajo language only 3-with pl-3-speak.I past

Chidí nidabinołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.I
listenloadingplaying

You all stop the car!

Dah nóóljííd lágo.

up 2-jump.O don’t

daoo’aal

pl-3DO-2dpl-chew.it.P

Dá ák’ehdi shizhé’é bił nishishnish j́į́į́dą́ą́. (YM 1968: 598)

Plant.field-at 1-father with 3-1-worked.P today.past
listenloadingplaying

I worked in the field with my father today.

Dibé bits’į́’ daodą́ą́laanaa.

sheep 3-meat pl-3-1dpl-eat.O LAANAA

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

diidííłjéé’

3DO-3-start.fire.P

dizhdííłjéé’

3DO-4-start.fire.P

Díí tł’éé’ ’índa hazhó’óó ’iideeshwosh.

this night only.then uninterrupted 1-sleep.F
listenloadingplaying

I will sleep well tonight.

Dziłghą́ą́’í ’alóós dóó nááneeskadí ńdeidį́į́h.

Wht.Mtn.Apache rice and tortilla pl-3-3-eat.R
listenloadingplaying

White Mountain Apaches eat rice and tortillas.

hadaoołgizh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.P

hadasoogeed

pl-3DO-2dpl-dig.it.out.P

hadeiilgéésh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.I

haidoołtééł

3DO-3-carry.him/her.up.out.of.something.F

Háadi lá lį́į́’ naakai?

where-at Q horse 3-walk.pl.I

Háí lá Naatsis’áángóó náádeesdzá?

who-Q discover Navajo.Mountain.GOO again-3-go.F
listenloadingplaying

Who is going to Navajo Mountain again?

Háí lá sis łigai ’áyiił’įįh

who-Q belt silver 3-3-make.U

Háísh yiską́ągo ’adoogis?

who-Q tomorrow 3-wash.F

K’idadeelyáá nit’éé’ t’óó daazgan, háálá doo nahałtin da.

1pl-plant.P past just 3pl-dry.SPN, because NEG 3-rain.CI NEG

Kénídánííljeehgo, sin ła’ beehódíítał.

shoe.game-GO song some 2-sing.F

na’ashkǫ́ǫ́’

1-swim.I

Naakaii bizaad jółta’ le’ dzinízingo dzizdá.

mexican language 4-read.I wish 4-wish.O-GO 4-sit.P
listenloadingplaying

She is wishing he could read Spanish.

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

Ni’éé’ náníłkad.

2-clothes 3-2-sew.I

nideiilyé

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nimá sání bich’į́’ ch’iyáán ła’ dijááh.

2-grandmother 2-to food some start-3-2.take.PlO2.F

Nizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.

nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.I

Ńdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.

pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P

She’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.

1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGO

Shicheii déidiiłjeeh’ii’, hoozdohgóó nahisiitą́.

1-grandfather 3-3-built.fire.P-and warm-to 3-sit.P

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shidibé ’ąą’ dinót’į́į́ł laanaa ch’ééh nisin.

1-sheep expanse 3-increase.O wish in.vain 1-want.CI

Shimá dóó shizhe’é ’éiyáhá Kin Łánígóó naazh'áázh.

1-mother and 1-father TOP building many-to 3-roundtrip.pl.SP
listenloadingplaying

My mother and my father made a trip to Flagstaff.

T’ah doo ashą́ą da.

not.yet 1-eat.I NEG

T’ah doo la’ nihee ninááháłtin da.

not.yet DISC some 1du-on 3-rain.CI NEG

T’áá binaa naasháa dooleeł

just 3-nearby 1-walk.I FUTURE

Tsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P

yideeshjį́į́ł

Future Mode: 1-become.black.F
listenloadingplaying

I will become black, get sunburned

yiyííyą́ą́’

3DO-3-eat.it.P

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P