Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Ch’éénísh’į́įgo náá’deeshtł’óół nissin.

out summer.GO 1-again.weave.F 1-desire

’Ashkiísh ’at’ééd yiyiiłtsą́?

boy-Q girl 3-3-see.P

’Ałk’idą́ą́’ Diné bikéyah bikáa’gi łį́į́’ bichąą bíighahgo tł’oh deíl’áá ńt’éé’ jiní.

long.ago Navajo.land 3-upon-at horse 3-belly sufficient-GO Pl-3-extend.out.of.sight.SNP hearsay

’Ąąh háá’á wolyéii k’ad doo ’asht’é’égóó bik’ee ntsinisdzá.

credit 3-call.P now neg extremely.neg 3-on-account-of overwhelm.P

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

’Oółháásh lágo.

2-sleep.O don’t

-dááh

-íighah

Bíla’ashdla’ii nishlį́.

3-hand-five-NOM 1-be.NI

Chidí naat’a’íísh hooghan yikáá’góó ch’éta’ ’éí doodago daats’í dził yąąhgóó ch’ét’a’?

airplane-Q house 3-over-along 3-fly.P TOP or perhaps mountain 3-over-along 3-fly.P

daats’í

dadizhdínóołkał

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).F

daoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

Deenásts’aa’ sh naaldloosh ńt’éé’ shimá siiłtsą́, yiniinaa násineestsxas.

ram 1-with 3-trot.CI past 1-mother 1-3-see.P 3-because 1-3-whip.P

Doo deighánígóó łeeyi’ ’azhnígeed.

NEG far ground-inside 3-4-dig.P

Doo t’áá k’ad chidí na’ní’ą́ą da.

NEG just now vehicle 2-3-1-lend.P NEG

dííyį́į́ł

3DO-2-eat.it.F

haa nízah

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

haa nóolin

haa yídéetą́ą́’

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadeidoołtééł

pl-3DO-3dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

Hastiin éí tsídii ła’ ’adah ’ayídzí’ą́.

man TOP bird INDEF down 3-3-knock.off.SRO.P

Háadi lá ’ádeiit’į́?

where-at Q pl-3-be

háádę́ę́’

Hágoónee’, t’áá ’ákódí shahane’.

well that’s.all 1-story

Jáan Mary bił baghan.

John Mary 3-with 3-live

k’asdą́ą́’

Kin Łánídiísh ’éí doodago Bee’eldííldahsinildi daats’í naniná?

Flagstaff-at-Q TOP or Albuquerque-at perhaps 2-go.around.CI

laanaa

Mósí yázhí chizhtah yiyah yilwod.

kitten woodpile.among 3-under 3-run.P

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.

Gallup 1-for 3-with 3-drive.I

Ná’oolkiłí sits’ą́ą́’ tanáóó’nił lágo!

watch 1-away 3-1-take.apart.O don’t

nidajilé

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nideidooleeł

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nijizlá

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

niłbéézh

3DO-2-boil.it.I

Sáanii ’éétsoh bi’oh ’ádaníłtso.

women coat 3-less.than indef-Pl-3.size.N

Shicheii hastą́diin nááhai yilááhdę́ę́’ ’aníłdįįd.

1-grandfather sixty years 3-beyond-from 3-3-survive.P

Shikee’ ’ániidígo biniinaa shikee’ bąąh tó’diisool.

1-shoe recently because 1-foot 3-on 3-blister.form.P

Shilééchąą’í yázhí táa’go tsásk’eh yiyaa ’ahííjéé’.

1-dog small three-comp bed 3-under 3-lie.pl.NP

Shínaaí shich’ą́ą́h naaghá.

1-older.brother 1-protect 3-go.CI

Shį́į́dą́ą́’ na’niiłkaadgo t’áá ’áháníjį’ ’adeeshch’iłgo bik’ee deelyiz.

yiilyį́į́’

3DO-1dpl-melt.it.(snow).P

yik’íididis

3DO-3-wrap.it.around.it.I

Yiską́ągo Bee’eldííldahsinilgóó ’adeesdee’.

tomorrow Albuquerque-to 4-PL.underway.F

Yooch’ííd wolyéii doo bił bééhózin da.

lie 3-be.called.NI NEG 3-with 3-about.be.known.CI NEG

yóó’

yíníshóó’

3DO-2-brush/comb.it.P

Łééchąą’í ’ałch’į’ yiil’aad.

dog RECIP-toward 3-1du-sic.P