Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ashkii yázhí bee’eldǫǫh yik’ee ’ádadeeznih.

boy little gun 3-on.account.of REFL-3-hurt.P

’Atsiniltł’ish dóó tó dayókeedígíí baa ’áłah ’aleeh lá.

electricity and water pl-3-request.I-NOM 3-for meeting DISC

’Awéé’ bimá bit’ah sitį́.

baby 3-mother 3-undercover 3-lying.SPN

’Ałk’idą́ą́’ tł’oh naadą́ą́’ dant’į́įhgo łį́į́’ doodaii’ béégashii da há hadahwiił’éés ńt’éé’.

long.ago grass corn 3-ripen.I-GO horse or cow etc. 4-for 3-stomp.I past

’Áádóó níléíjigo daaníigo t’óó ’áajigo shił dah ’adiilwod.

and.then over.there-toward pl-3-say.I-GO just that.way-toward 1-with start.off 3-drive.P

’áłt’ąą

’Éí naanishígíí haa nízahdę́ę́’ binanilnishgo hoolzhiizh?

that work-ÍGÍÍ how 3-long.N-past 3-2-work-GO time.move.P

-ąąh

-ą́ą́h

-íniiká

-nah

-sh

-zánághah

bik’ídidíídis

3DO-2-wrap.it.around.it.F

ch’ínígóó

Chidí t’ą́ą́’ nináníłbą́ą́z.

car just 3-1-reparked.R

Damóo yę́ędą́ą́’ Yootóógóó niséyá.

Sunday past Santa.Fe-to 1-go.P

deidiłhį́į́h

pl-3DO-3dpl-melt.it.I

Dibé tóógóó dínóshkaad.

sheep water-toward 3-1-start.herd.O

Dibé doo deeghánígóó ’ałkéé’ ’idíítąądgo hooghanjį’ náákah.

sheep long.way RECP-follow 3-spread.out.NP home-up.to 3-walk.pl.Prog

didadidiiljah

pl-3DO-1dpl-start.fire.F

didoołjéé’

3DO-2dpl-start.fire.P

Díí tsídii bit’oh yisdádeeshjoł, ’áko shį́į́ kónááhoot’éhé tsídii ła’ náábít’oh dooleeł.

this bird 3-nest 3-1-save.F-NCM then maybe next.year bird some again-3-nest future

Doo hah shił ’ílwod da léi’ t’áá ’íídą́ą́’ da’oodą́ą́’ lá.

NEG quick me.with 3.drive.P NEG since already 3pl.eat.P discover

Doo hanii kintahgóó díníyáa da nisin.

NEG contrary town-toward 2-start.go.P NEG 1-think.CI

dóó

CONJ

dííníłhį́į́’

3DO-2-melt.it.P

Ha’át’éegoshą’ ’ayóo náníldzid?

why-Q very 2-fear.I

Ha’át’íí lá neidiyoołnih lá?

what DISC 3-3-buy.F DISC

Haa nízahjį’ hanínáshyįh dooleeł t’áá ’ákwíí jį́?

how 3-long.N-up.to 1-rest.R FUT every day

hadoołbįįd

3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ nishishnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.P past neg 1-with 3-good.N neg

Hastiin dóó ’at’ééd ha’át’íí ’áyiilaa?

man and girl what 3-3-make.P

Hái da shą’ tsinaa’eeł ’ájiilaa lá?

who DA Q boat 3-4-make.P DISC

Hoozdohgóó daats’í deeshááł ’éí doodaii’ Be’eldííldahsínilgóó deeshááł.

Phoenix-toward maybe 1-walk.F or Albuquerque-toward 1-walk.F

jíí’aal

3DO-4-chew.it.P

Na’ahóóhaii Ya’iishjááshtsoh bini góne’ nída’adleeh.

July 3-in 3-into rodeo 3-Pl-SUP-be.R

Níléí dá’ák’ehdi ła’ joogááł.

there corn.field-at some 4-walk.Prog

Shicheii t’áá ’íiyisíí hastihgo biniinaa kónááhoot’éhí doo na’ádódlíi da.

1-grandfather very 3-old.N-GO because next.year NEG 3-expect.live.NP NEG

Shiye’ éí naaki béeso yideená chidí yésį́.

1-son TOP two money 3-exchange.for car 3-stand.SPN

Shí hanii t’éiyá Naasht’ézhí bizaad sh bééhózin.

I contrary only English 3-language 1-with 3-know.P

Shínaaí shikétł’á ’iiyilgo łį́į́’ bikáá’ hasis’na’.

1-older.brother 1-foot-bottom 3-3-boost.P-GO horse 3-top up-1-crawl.P

Sitsóí bi’éé’ nizhónígo bá nishéch’ąą’.

1-grandchild 3-clothes 3-beautiful.NI-GO 3-for designed.P 1-it

Tózis biníká dínísh’į́į́’.

bottle 3-through 1-look.X

wohtł’ó

3DO-2dpl-weave.it.I

Yéego ’ííníłta’, shi’awéé’, ’áko nizhónígo ni’dííłtah.

really 2-study.NI 1-baby so well 2-graduate.F

yiidlą́ą́’

3DO-1dpl-drink.it.P

yishdlą́ą́’

3DO-1-drink.it.P

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

Łį́į́’ bik’i dah ’ashishnííł.

horse 3-on up 3-1-saddle.I