Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’At’éédísh yiniłtsą́?
girl-Q 3-2-see.P’Ałk’idą́ą́’ Diné bikéyah bikáa’gi łį́į́’ bichąą bíighahgo tł’oh deíl’áá ńt’éé’ jiní.
long.ago Navajo.land 3-upon-at horse 3-belly sufficient-GO Pl-3-extend.out.of.sight.SNP hearsay’ałk’idídą́ą́’
’Áádóó shą’?
and.then Q’áko shį́į́
CONJ’índa
-ii’
CONJBee ’atiní ’éí doo ’ashohodoobéézhgóó bee ’azk’az.
freezer TOP extremely 3-with 3-cold.SPNbik’ízhdídis
3DO-4-wrap.it.around.it.ICh’ah ’éí doodaii’ nák’ee sinilí łizhinígíí daats’í nee hólǫ́’?
hat or sunglasses perhaps 2-with 4-exist.NIChidí naat’a’í nihił dah diit’a’.
airplane 1dpl-with up 3-fly.PDa’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?
Q noon-until outside-at 2-work.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- da’ particle for yes/no questions
- ’ałní’ní’ą́ąjį’ noon-untilfind in Navajo Adverb Lexicon
- -jį́’ up to, as far asfind in Navajo Postposition Lexicon
- time
- -di atfind in Navajo Postposition Lexicon
- location
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- naashnish workfind in Navajo Verb Modes
Da’ naadą́’ísh nee hólǫ́?
Q corn-Q 2-with 3-exist.NIDa’ Ron saad nináánéíłkaah ya’?
Q Ron word 3-3-investigate.I Qdadoołbish
pl-3DO-2dpl-boil.it.Fdadoołhį́į́’
pl-3DO-2dpl-melt.it.Pdadínółkaad
pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).Idaooyą́ą́’
pl-3DO-2dpl-eat.it.Pdeigo
Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?
hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NIdidííłjéé’
3DO-1-start.fire.PDíí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.
this morning sheep water-to 3-1-herd.Progdoo ’asht’é’égóó
Doo chosh shijooł’į́į́’ léi’gi’ ’át’éégóó shił hóyéé’.
NEG 3-1-make.use.O proof.against-NEG 1-with lazy.NIGohwééh doo ndi łikan da.
coffee NEG but 3-taste-good.NI NEGHádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?
when-past-Q Mary school-from 3-return.PHádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?
when-past-Q Mary school-from 3-return.Pjidooyį́į́ł
3DO-4-eat.it.FKintahdę́ę́’ łį́į́’ shił nááldlosh.
town-from horse 1-with 3-run.CIKintahdę́ę́’ hahí néínídzáá lá.
town-from quickly 2-return.P DISCléi’
Naat’áanii bich’į’ yáshti’.
leader 3-toward 1-talk.Inanilé
3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.INanise’ígíí ch’iiyáán daohsą́ ’áko bee nihits’íís bitah ya’ádahoot’ééh dooleeł.
plant-ÍGÍÍ food pl-2-eat.I so 3-with 2pl-body 3-among pl-3-good.NI futureNáá’íídéeshtah nisin doodago t’óó siláogóó deeshááł.
again-1-go.school.F 1-want or merely military-to 1-go.Fniłbéézh
3DO-2-boil.it.IÓlta’di ndeii’néego ’ashkii ła’ kin bizánághahdę́ę́’ shich’į’ ch’élwodgo bił ’ahídégoh.
school-at 1pl-play.I-GO boy some building-3-around-from 1-to out-3-run.P-GO 3-with 3-1-collide.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -di atfind in Navajo Postposition Lexicon
- -zánághah aroundfind in Navajo Postposition Lexicon
- -dę́ę́’ from a general location or point in space or time, also out of, off offind in Navajo Postposition Lexicon
- -ch’į’ to, towardfind in Navajo Postposition Lexicon
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon