Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Áádóó shą’?

and.then Q

’ááłk’iis

’Ádihodideesht’ih sha’shin nisingo t’áadoo ’atah haasdzíi’ da.

RFLX-1-get.into.trouble.F perhaps 1-think.CI-GO NEG among 1-say.P NEG

’áko shį́į́ ’índa

CONJ

-ił

-naashii

-nánii

-zánághah

bik’ídadiidis

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.I

bik’ídadohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Da’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?

Q that-side also meeting 1-happen.P

Da’ chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

Q car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ Cubadę́ę́’ tsinaa’eeł nił ní’éél?

Q Cuba-from boat 2-with 3-float.P

Da’ Ron saad nináánéíłkaah ya’?

Q Ron word 3-3-investigate.I Q

daoo’aal

pl-3DO-2dpl-chew.it.P

Dibé bitsį’ doodago béégashii bitsį’ daats’í nínízin?

sheep 3-meat or cow 3-meat possibly 3-2-want.NI

Díigi ’át’éego yigááł.

this-similar.to 3-walk.Prog

doo chohoo’į́į́góó

Doo hanii ni ’ałdó’ nilį́į́’ bik’i dah ’íníił da.

NEG contrary 2 also 2-horse 3-on up saddle 3-2-put.PlO.I NEG

dó’

ha’át’íí

haa nóolin

hadasiigeed

pl-3DO-1dpl-dig.it.out.P

hadínííłchał

3DO-2-card.it.(as.in.wool).F

Hooghan ’adeeshłííł ndi tsineheeshjíí’ shee ’ádin.

hogan 1-build.F but lumber 1-with 3-none.NI

Hoozdo hoolyéedi deesdoi sha’shin. ’Áyaańda (’áyąą) diné bi’éétsoh t’áá gééd ndaakai.

Phoenix areal-called-at hot possibly no.wonder person 3-coat without pl-3-go.pl.P

jididoołhįh

3DO-4-melt.it.F

Mary łį́į́’ b yá’át’ééh.

Mary horse 3-with 3-good.NI

Mosi ałts’si ndi nidaaz.

cat small but 3-heavy.NI

Naaltsoos bikáá’ na’aníshí bikáa’gi si’ą́.

book desk 3-on-at up 3-lie.SRO.SPN

Nédáá dóó bikáá’adání bik’i ndinís’eez.

1-sit and table 3-on 1-place-1-foot.P

nideilé

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Niísh ’ałdó’ t’áá ’ákwíinínízin?

2-Q also just 2-think.so.NI

niséłkáá’

3DO-1-investigate.it.P

Níyolgo t’áá ’áko niishch’ił.

wind-GO immediately 3-blink.U

Shilééchąą’í sitsijį’ yilwoł.

1-dog 1-ahead-to 3-run.I

Shí t’óó ’ááłk’iis yisháałgo shizhé’é tsékooh gódeg ha’asbą́ą́z.

1 merely SUP-alongside 1-go.Prog-GO 1-father canyon areal-up up-3-drive.P

shíníłbéézh

3DO-2-boil.it.P

t’áadoo

T’áá ’íídą́ą́’ ła’ nímasii bik’ééłgizh.

already some potato 3-1-peel.P

T’áá ch’ééh ’ásht’į́įgo bįįh biyaaghah ’eelwod.

just in.vain 1-act.NI-GO deer 3-around.corner 3- run.away.P

T’áá ní’áłtsé hooghandi nánísdzá.

thus you first home-at 1-arrived.Rev. P

Tó ńlį́įgo ha’naa niníyáá ńt’éé’ kohgo tó bínéés’ąąd.

water 3-be.N-GO area-across 1-walk.P past here water 3-rise.P

yiishgish

3DO-1-make.one.cut.in.it.I

Yiską́ągo Na’nízhígóó deet’áazhgo haa’í lá ’adiidį́į́ł?

tomorrow Gallup-to 1dpl-go.du.F-GO where Q 1pdl-eat.F

yitł’ó

3DO-3-weave.it.I

yíyą́ą́’

3DO-1-eat.it.P

yíłhį́į́’

3DO-1-melt.it.(snow).P

łahágóó