Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ shá bíighah ’atah ’adishdiłgo ’i’íí’ą́.

yesterday 1-for 3-passing down 1-play.stick.dice.RI evening

’Aná’ázt’i’ ńtłóo’go biniinaa béégashii t’óó yigháńdaakah.

fence 3-loose.P-GO 3-because.of cow just 3-through-pl-3-go.pl.P

’Ayóo deesk’aazgo beeldléí ditánígíí biih násh’nah.

very cold-GO blanket 3-thick.NI-ÍGÍÍ 3-into 1-crawl.R

’át’ahígo

’Ííyą́ą́dóó bik’ijį’ tsinyaagi nétį́į́ dóó ’iiłhaazh.

1-eat.P and 3-after tree-under-at.spec 1-lie.down.P and 1-sleep.P

-áátis

-ch’ą́ą́h

-ghą́ą́h

-iih

-íyah

-ni

Bá’ólta’ísh Jáan ’éí doodaii’ Mary daats’í yich’į’ haadzíí’?

teacher-Q John TOP or Mary perhaps 3-to 3-talk.P

Ch’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.

watermelon again-1-eat.R

Chidí kǫ́ǫ́ ndaajeehígíí t’áá ’ániidígo dahodeezlįįd.

car here 3-run.pl.I-COMP just recently pl-3-become.P

Da’iidą́ągo sitsilí bilééchąą yázhí náneeskaadí ła’ yá yiidiyiisdláád dóó yaa yiizhjaa’.

1Pl-eat.I-GO 1-brother 3-puppy tortilla some 3-tear.P and 3-to 3-3-give.P

Daané’é baa na’aldeehdi ’at’ééd jooł yídzoołtał.

game 3-to 3-happen.CI-at girl ball 3-3-kick.Prog

dajishóóh

pl-3DO-4dpl-brush/comb.it.I

dazhdooyį́į́ł

pl-3DO-4dpl-eat.it.F

Dá’ák’ehdi t’ah ńt’éé’ t’óó ’ayóigo nahachagii bizhiin yijiłgo yiiłtsą́.

field-at still past many grasshoppers swarm 4-move.along.Prog-GO 3-1-see.P

deidiłhį́į́h

pl-3DO-3dpl-melt.it.I

dideidiłjeeh

pl-3DO-3dpl-start.fire.I

Díí ’ashkii Bilagáana bizaad shá bíbiyiił’aah.

this boy English 3-language 3-2-teach.I

Díí hastiin tł’ééjí hataałgo bee béého’doolzįįd.

Díí tsídii bit’oh yisdádeeshjoł, ’áko shį́į́ kónááhoot’éhé tsídii ła’ náábít’oh dooleeł.

this bird 3-nest 3-1-save.F-NCM then maybe next.year bird some again-3-nest future

Díkwíí lá ninááhai?

how.many Q 2-winter

Díkwíí shą’ ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI

Díkwíísh ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI

Gohwééh doo ndi łikan da.

coffee NEG but 3-taste-good.NI NEG

Haa’ísh neezgai?

where-Q 3-hurt.N

hadadéélbįįd

pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

hadazhneeshchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).P

hah

Hastiin Nééz doo ’asht’é’égóó nihibéégashii yá doolnih.

Mr. Long extremely 1pl-cow 3-for 3-annoy.Prog

Háadi lá ’ádeiit’į́?

where-at Q pl-3-be

hádą́ą́’

Jį́į́dą́ą́’ t’óó k’asídą́ą́’ nihee nahóółtą́.

today just very.nearly 1dpl-with areal-rain.P

Naaki yiską́ągo Na’nízhoozhígóó shił ’adeeswod.

two yesterday Gallup-to 1-with 1-drive.F

Nádí daats’í ’éí doodaii’ nideezhí daats’í bááh ’íidoolííł?

older.sister perhaps or younger.sister perhaps bread 3-make.F

nidoohłeeł

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Shicheii déidiiłjeeh’ii’, hoozdohgóó nahisiitą́.

1-grandfather 3-3-built.fire.P-and warm-to 3-sit.P

Shighan bíighahgi yas biyi’dę́ę́’ tsé hahíí’ą́.

3-house 3-inside of snow 3-inside-from rock 3-stick.out.NP

Shilééch’ąą’í bits’ąą ńdínésht’į́į́’.

1-dog 3-away.from 1-hide.P

Shizhé’é nihwiiłdlaadgo bikéé’ naad’ ’adaashjaah łeh.

1-father 3-3-plow.I-GO 3-behind corn 3Pl-1-drop.I Cust.

Shí t’óó ’ááłk’iis yisháałgo shizhé’é tsékooh gódeg ha’asbą́ą́z.

1 merely SUP-alongside 1-go.Prog-GO 1-father canyon areal-up up-3-drive.P

Shíká ’anánílwo’ doodaii’ t’áadoo shaa nánít’íní.

1-for 3-run.R or just-neg 1-to 2-1-bother.I

Shį́į́dą́ą́’ łį́į́’ yázhí shee hazlį́į́’.

summer-past pony 1-with 3-become.P

Tsinaabąąs t’éiyá bee ch’aa nida’asdee’ ha’níigo dahane’.

wagon only 3-it travel pl-3-go.P 3-say-GO.NI pl-3-tell.P

yishdlą́ą́’

3DO-1-drink.it.P

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P

łahda