An example search has returned 50 entries

’Ałah ’aleehgóó deesháál nínízinísh doodago béésh nitsíkeesí daats’í bee nidoonááł ’éí doodago t’áá hooghanídi daats’í KTNN yídíiłts’iił?

meeting-to 1-go-F 3-2 want.NI-Q or computer possibly 2-watch.F or just home-at possibly KTNN 3-2-listen.F

Bee nahaldzoohí yah ’adíítį́į́ł. Da’ yah ’ííńtą́?

broom in 3-2-bring.F.SSO Q in 3.2.bring.P.SSO

Ch’iyáánísh hólǫ́?

food-Q 4-exist.NI
listenloadingplaying

Is there any food?

Chidí naat’a’íísh hooghan yikáá’góó ch’ét’a’ doodaii’ dził bąąhgóósh ch’ét’a’?

airplane-Q hogan 3-over-along 3-fly.P or mountain 3-side-along-Q 3-fly.P

Chidíísh bee hólǫ́ doodago ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.N or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ Ron saad neiiłkaah?

Q Ron word 3-3-investigate.I
listenloadingplaying

Is Ron studying words?

Daniel hahgosh hidilníísh?

Daniel when-Q 3-start.work.I
listenloadingplaying

When does Daniel go to work?

Dibé bitsį’ doodago béégashii bitsį’ daats’í nínízin?

sheep 3-meat or cow 3-meat possibly 3-2-want.NI

Dibé nee hólǫ́, ya’?

sheep 2-with 3-exist.NI Q

Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?

hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NI

Díidí háísh bichidí?

this who-Q 3-car

Díí chąą’ shą’ háádę́ę́’ niníyęęzh?

this manure-Q where-from 3-ooze.P

Díísh haa yit’éego ’atiin?

this-Q how 3-be.NI road
listenloadingplaying

How is this road?

Díkwíí jį́ shą’ nanilnish?

how.many Q days 2-work.I

Díkwíísh ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI

Díkwííshą’ nibeegashii?

how.many-Q 2-cow
listenloadingplaying

Exactly how many cows do you have?

Ha’at’iish náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3-say.I

Ha’át’íí biniinaa náníldzid?

what 3-cause 2-fear.I

Ha’át’íí biniiyé ’ákǫ́ǫ́ díníyá?

what 3-for.purpose there 2-start.go.P

Ha’át’íí lá neidiyoołnih lá?

what DISC 3-3-buy.F DISC
listenloadingplaying

What is she going to buy?

Ha’át’íísh nizhé’é yaa naaghá?

what-Q 2-father 3-about 3-do.CI

Ha’át’ííshą’ hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what-Q man and girl 3-3-make.P
listenloadingplaying

What did the man and the girl make?

Ha’át’íí lá nizhé’é yaa naaghá?

what Q 2-father 3-about 3-do.CI

haa néelt’e’

listenloadingplaying

how much, how many, what quantity. [count]

Haash nízah kodóó nighanjį’?

how-Q 3-long.N here-from 2-home-to

Haaʼísh niʼnis´bąąs?

where-Q 3-1-park.F
listenloadingplaying

Where should I park?

Hastiin dóó ’at’ééd ha’át’íí ’áyiilaa?

man and girl what 3-3-make.P
listenloadingplaying

What did the man and the girl make?

há’at’é-P.ENCLITIC

listenloadingplaying

where. The expressions formed with ’há’at’é-’ either appear with a postpositional enclitic (also with the subordinating complementizer ’-go’, which we listed separately)

Háadi lá ’ádeiit’į́?

where-at Q pl-3-be
listenloadingplaying

Where are we (pl)?

Háadi lá dibé nidahaniih?

where-at Q sheep pl-3-pass-sell.CI

háajį’go

listenloadingplaying

toward where

Háádę́ę́’shą’ tó ndahohheeh?

where-from-Q water pl-3-2-haul.LPB.I

Háágóó shą’ díníyá?

where-to.Q 2-go.F

Hádą́ą́’ dii hooghan ’íinilaa?

when-past this hogan 3-2-make.P

Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

when-past-Q Mary school-from 3-return.P

Hái da shą’ tsinaa’eeł ’ájiilaa lá?

who DA Q boat 3-4-make.P DISC
listenloadingplaying

(I wonder) who made this boat?

Háí lá kintahgóó sh adoołbąs?

who-Q town-to 1-me 3-drive.F

Háí lá sis ligái ííł’įįh?

who-Q belt silver 3-make.U

Háí lá sis łigai ’iił’įh

who-Q belt silver 3-3-make.U
listenloadingplaying

Who makes silver concho belts?

Háísh yiską́ągo ’adoogis?

who-Q tomorrow 3-wash.F

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

listenloadingplayingSpeaker: Natalie R. DesideriolistenloadingplayingSpeaker: Tyler Tinhorn

What did Mary buy?

Nádí daats’í ’éí doodaii’ nideezhí daats’í bááh ’íidoolííł?

older.sister perhaps or younger.sister perhaps bread 3-make.F
listenloadingplaying

Is your older sister or your younger sister going to make bread? / Maybe your older sister or your younger sister is going to make bread.

Nichidí háadishą’ nííníłbą́ą́z

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nichidí lá háadi nííníłbą́ą́z?

2-car Q where-at 3-2-park.P

Nidlóóhísh doodaii’ dooísh nidlóoh da?

2-cold.X-Q or NEG-Q 2-cold.X-Q NEG

Nidlóóhísh doodaii’ doo daats’í nidlóoh da?

2-cold.I-Q or neg perhaps 2-cold.I neg

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

Yiską́ągoósh ’adeestsił nínízingo bee na’anishí hasht’enilééh?

tomorrow-Q 1-make.F 2-want.NI-GO tool 3-2-prepare.I