Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.

yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I

’Atsą́ą́’ ła’ jóyą́ą’ le’.

ribs some 4-eat.O desire

’Ałk’idą́ą́’ Diné bikéyah bikáa’gi łį́į́’ bichąą bíighahgo tł’oh deíl’áá ńt’éé’ jiní.

long.ago Navajo.land 3-upon-at horse 3-belly sufficient-GO Pl-3-extend.out.of.sight.SNP hearsay

-’oh

-ąąh

-iih

-t’ááh

Awéé’ doo ndó’ yidlóoh da.

baby NEG NDO’ 3-cold.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Béeso bá hooghan góne’ shił ha’ashch’ą́ą́l dóó ’azéé’ííł’íní bił yah ’ííyá.

money 3-for building inside 1-with 3-go.up.as.elevator.P and doctor 3-with into 1-GO.P

Ch’íníyáá nít’ę́ę́’ t’áá hooshch’į’ łééchąą’í shich’į’ ch’élwod.

out-1-go.P past suddenly 1-to dog out-3-come.P

Ch’į́į́góó ch’ééh tádííyá.

fail in.vain 1-go.P

Chidí sits’ą́ą́’ hashtł’ish yiih yilwodgo t’áá ch’į́į́góó ch’ééh ’ííł’įįd.

car 1-from mud 3-into 3-go.P-GO failure in.vain 1-act.P

Chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.NI or you perhaps car 2-with 4-exist.NI

daats’í

daohtł’ó

pl-3DO-2dpl-weave.it.I

Dibéésh nee hólǫ́?

sheep-Q 2-with 4-exist.NI

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?

hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NI

dizhdidoołjah

3DO-4-start.fire.F

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Díí chąą’ shą’ háádę́ę́’ niníyęęzh?

this manure-Q where-from 3-ooze.P

Dííshą’ látsíní háádę́ę́’ naa ninídee’?

this-Q bracelet where-from 2-to 3-arrive.PlO.P

díkwíí

Doo yéé niiłtsán.

NEG fear .P. 2-1-see-NOM

Doondó’ ’ółta’ da.

NEG 3-go.school.NI NEG

díníshkaad

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).I

haa nízahdę́ę́’ hoolzhiizh

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadadéélbįįd

pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

hadeiilgizh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.P

hahgo

haiilgizh

3DO-1dpl-cut.it.out.P

haiłgéésh

3DO-3-cut.it.out.I

Hak’az bik’ee shíchį́į́h doo ’áháłchįįh da.

hazhdínóołchał

3DO-4-card.it.(as.in.wool).F

hazhóó’ógo

Hááaad késhdę́ę́’į́">dę́ę’shą’ díí ch’ah nizhóní léi’ naa yílts’id?

where-from-Q DEM hat 3-beautiful.NI INDEF 2-to 3-move.air.SRO.P

jishbéézh

3DO-4-boil.it.P

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

Ndáa’di shizhé’é diné ła’ y ’ahi’niigą́ą’go bita’ niséyá.

summer.ceremony-at 1-father man one 3-fight.P-GO 3-between 3-1-go.siP

nidajizlá

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

Ólta’di ndeii’néego ’ashkii ła’ kin bizánághahdę́ę́’ shich’į’ ch’élwodgo b ’ahídégoh.

school-at 1pl-play.I-GO boy some building-3-around-from 1-to out-3-run.P-GO 3-with 3-1-collide.P

Shicheii déidiiłjeeh’ii’, hoozdohgóó nahisiitą́.

1-grandfather 3-3-built.fire.P-and warm-to 3-sit.P

Shitsili tsin ła’ nieidiitą́ii’ łeechą́ą́’ii’ łéi néídiiłhaal.

1-little.brother stick 3-3-pick.up.P-and dog INDEF 3-3-hit.P

Shí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.

I TOP just work-from town-to 1-go.I

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

Tooh ńłínígíí ha’naa shił ’adeeshdloozh ńt’éé’ łį́į́’ shił deezgo’

water river areal-across 1-with 3-move.P past horse 1-with 3-fall.P

yiishgish

3DO-1-make.one.cut.in.it.I

yik’íididoodis

3DO-3-wrap.it.around.it.F

yíyą́ą́’

3DO-1-eat.it.P

Ąąh háá’á wolyéii k’ad doo ’asht’é’égóó bik’ee ntsinisdzá.

debt 3-extend.NP 3-be.called.NI now extremely 3-on.account.of 1-???? YÁ