Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.

yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I

’Aná’ázt’i’ ńtłóo’go biniinaa béégashii t’óó yigháńdaakah.

fence 3-loose.P-GO 3-because.of cow just 3-through-pl-3-go.pl.P

’Asdzą́ą́ Báhoozhóní yinishyé.

woman happy 1-called.NI

’Ałk’idą́ą́’ Naayéé’ Neizghání ha’a’aahjigo ’atsiniltł’ish bił dah yizdéél jiní.

long.ago Monster Slayer east-to lightning 3-with up 3-move.SFO.P 4-say

’áyąą

’áyąą, ’áyaańda

’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?

yesterday-Q 2-work.P

-dóó

Bįįh bináyaa niłchiin ’éí hataałii chodayooł’į́.

deer 3-eye beneath matter that medicineman 3-3-use.I

Ch’iyáán ’ádaasdįįdgo kingóó ła’ hááshááł.

food pl-3-run.out.P-GO store-to some area-1-go.get.Prog

Chizh ła’ ’ahidíłkaał ’áko ’índa nich’į’ n’deeshłééł.

firewood some 2-chop CONJ 2-to 1-pay.F

Da’ Cubadę́ę́’ tsinaa’eeł nił ní’éél?

Q Cuba-from boat 2-with 3-float.P

deididínóołkał

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).F

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

Dibé bighan báátis dah yiishte’.

sheep corral 3-over up 1-climb.P

Dibé doo deeghánígóó ’ałkéé’ ’adíítąądgo hooghanjį’ náákah.

sheep neg long.distance-neg-GO following.behind 3-in.a.line.NP-GO home-up.to return.go.I

Diné bikéyah bikáa’gi łáhágóó ninádahałtį́įh łeh.

Navajo 3-land 3-on-at a.few.places areal-rain.I usually

Doo ’áłah deiidleeh da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.I NEG

doolá dó’ --- da lá

Dził bíchį́į́shk’ą́ą́h gódeg hoołtį́į́ł.

mountain 3-nose-against areal-up areal-rain.Prog

Ha’át’éegosh náníldzid?

why-Q 2-fear.I

ha’át’íí biniyé/ biniinaa

haa nízah

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

haa’í

Haa’íshą’ neezgai?

where-Q 3-hurt.N

Haashíyee’ ’ahíłká ’ańdiijah.

let’s.see each.other-for together-1du-run.pl.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadazhdoołtééł

pl-3DO-4dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadínííłchał

3DO-2-card.it.(as.in.wool).F

hadííłtééł

3DO-2-carry.him/her.up.out.of.something.F

haniłgéésh

3DO-2-cut.it.out.I

hanííłchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).P

Háágóóshą díníyá?

where-to.Q 2-go.F

Hádą́ą́’ hooghan ’ájíilaa?

When-past this hogan 3-4-make.P

Hágoónee’, t’áá ’ákódí shahane’.

well that’s.all 1-story

Háí lá sis ligái ííł’įįh?

who-Q belt silver 3-make.U

Hoozdo hoolyéedi deesdoi sha’shin. ’Áyaańda (’áyąą) diné bi’éétsoh t’áá gééd ndaakai.

Phoenix areal-called-at hot possibly no.wonder person 3-coat without pl-3-go.pl.P

jididoołhįh

3DO-4-melt.it.F

jitł’ó

3DO-4-weave.it.I

naashłé

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.I

Neel’ą́ą le’.

term-3-reach.up.to.NI LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

neiskáá’

3DO-3-investigate.it.P

Nichidí naah nooltłáad le’.

2-car 2-on 3-off.P hope

nideizlá

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nisélá

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.P

Shighandóó ha’a’aahjígo ’ahidiildzis dóó ’ákóyaa bida’atiin.

1-house-from east-to-GO join-together-canyons and there-down 3-off-road

Shį́į́dą́ą́’ łį́į́’ yázhí shee hazlį́į́’.

summer-past pony 1-with 3-become.P

T’áadoo hosh biih dadoołtaałí.

neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-Í

T’áá ká jinóół’į́į́’

Neg 4-see.O

Tó Haach’i’dę́ę́’ ’ííyisíí naashá.

Tohatchi-from truly 1-go.CI

Tsé nitsaa ’áko nidaaz.

stone 3-big CONJ 3-heavy