Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

’At’éédísh yiniłtsą́?

girl-Q 3-2-see.P

’Atsį’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

Bikáá’ dah ’asdáhí bikáa’gi doodaai’ ni’góó daats’í nishdaah?

chair 3-top-at or floor-on perhaps 1-sit.NI

Ch’iyáán nináhíłnihgo haa nízahjį’ ’ánádįįh?

food 3-2-buy.R how 3-long.N-up.to 3-become.none.R

Chidí naat’a’í ’íinilaaígíí háajį’ ninít’a’?

airplane 3-2-make.P-ÍGÍÍ where-up.to 3-fly.P

Chidí naat’a’íísh hooghan yikáá’góó ch’ét’a’ doodaii’ dził bąąhgóósh ch’ét’a’?

airplane-Q hogan 3-over-along 3-fly.P or mountain 3-side-along-Q 3-fly.P

Chidíísh bee hólǫ́ doodago ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.N or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ dibé nee hólǫ́?

Q sheep 2-with 3-exist.NI

Dah díníilghaazhísh ’íilnilaa?

fry.bread-Q 3-2-make.P

Díidí háísh bichidí?

this who-Q 3-car

Díkwíí jį́ lá nanilnish?

how.many Q days 2-work.I

Díkwíí jį́ nanilnish?

how.many-Q day 2-work.I

Díkwíí shą’ ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI

Díkwíísh ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI

Díidí háísh bichidí?

this who-Q 3-car

Díkwíí lá ninááhai?

how.many Q 2-winter

Ha’át’éego lá ’íiyisíí ’atiinjį’ ’ańdeeshdááł lá?

how Q main road-up.to 1-back-on-go.F DISC

Ha’át’éego lá ’íiyisíí ’atiinjį’ ’ańdeeshdááł lá?

how Q main road-up.to 1-back-on-go.F DISC

Ha’át’éegosh náníldzid?

why-Q 2-fear.I

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo díníyáa da?

why-Q neg 2-go.sg.P NEG

Ha’át’íí lá hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what Q man and girl 3-3-make.P

Ha’át’íísh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Ha’át’ííshą’ hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what-Q man and girl 3-3-make.P

haa néelą́ą́’

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Hahgo Jáan hooghan ’íílééh?

When John hogan 3-3-make.F

Háadi lá ’ádeiit’į́?

where-at Q pl-3-be

Háadi lá dibé nidahaniih?

where-at Q sheep pl-3-pass-sell.CI

háá-P.ENCLITIC

Háádę́ę́’shą’ tó ndahohheeh?

where-from-Q water pl-3-2-haul.LPB.I

Háágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?

where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI John

Hádą́ą́’ dii hooghan ’íinilaa?

when-past this hogan 3-2-make.P

Hái da shą’ tsinaa’eeł ’ájiilaa lá?

who DA Q boat 3-4-make.P DISC

Háísh b nanilnish?

who-Q 3-with 2-work.I

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

K’aa’ísh tsénaa ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Kwe’éshą’ haa nízah nináhálzhishgo nináháltį́į́h?

here-Q how 3-long.N-up.to time.move.R-GO rain.R

lá

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

Mary ha’át’íísh nayiisnii’?

Mary what-Q 3-to.buy.I

Mary hádą́ą́’sh ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

Mary when-past-Q school-from 3-return.P

Naadą́ą́’ lá haa néelą́ą́’ nida’ak’eh biyi’ góne’?

corn Q how 3.much.N 2-cornfield 3-in there

Ni daats’í nił bééhózin ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?

2 perhaps 2-with 3-know.CI TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

Nichidí háadi-sh nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nidlóóhísh doodaii’ dooísh nidlóoh da?

2-cold.I-Q or NEG-Q 2-cold.I-Q NEG

Ńléí ’asdzą́ą́ sáníshą’ háí ’át’į́?

there woman old-Q what 3-be.N

Ronshą’ saadísh neiiłkaah?

Ron-Q word-Q 3-3-investigate.I

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

Yiską́ągo Na’nízhoozhígóó deet’áazhgo haa’í lá ’adiidį́į́ł?

tomorrow Gallup-to 1dpl-go.du.F-GO where Q 1pdl-eat.F