Your search for * has returned 50 entries
’Adą́ą́dą́ą́’ ná’iyéláá’ nít’éé’ nídasésdo.
Yesterday SUP-1-pick.P past 1-sore.SP’Ahbínídą́ą́’ ch’ééh niba’ hasht’e’ ’ádííníszin.
morning-Past in.vain 2-wait ready REFL-1-keep.CI’Ajóółháásh laanaa.
4-sleep.O wish’Ak’éégo ’éí chizh niléí keehaidi ninahdahiigééh nt’éé’.
autumn-GO that wood over.there winter.camp-at pl-3-1-unload.P past’Akonee’, shą́ą́’ t’áadoo ’ánít’íní nidishní.
see remember NEG 2-do.NI-Í 1-say.I’Amásání léi’ dibé yázhí yootééł.
grandmother INDEF sheep little 3-3-carry.AnO.Prog’Ashkii chizh dáádílkał yiníkáiyiníłhan.
boy firewood door 3-through-3-3-throw.P’Áłah ’aleehgo ch’iyáán ’ádadiilnííł ’áko shį́į́ ’índa diné ndahidookah.
meeting-Comp food 3-1-Pl-make.F CONJ people 3-Pl.will-arrive.FBee’eldííldahsinil kintahdi shił ’oolwoł ńt’éé’ tsístł’ahazt’i’ léi’ góne’ shił ’o’oolwod.
Albuquerque town-at 1-with 3-run.Prog past deadend a areal-in 1-with 3-drive.PBikáá’ dah ’asdáhí bikáa’gi doodaai’ ni’góó daats’í nishdaah?
chair 3-top-at or floor-on perhaps 1-sit.NICh’į́į́góó baa ntséskees.
fail 3-about 1-think.II think about it (from many angles) without success (as in trying to hit upon a practical solution for a problem).
bookmarkChidí diiłts’į́į́h.
car 3-2-start.IChidí kǫ́ǫ́ ndaajeehígíí t’áá ’ániidígo dahodeezlįįd.
car here 3-run.pl.I-COMP just recently pl-3-become.Pdaooyą́ą́’
pl-3DO-2dpl-eat.it.PDibé bighan báátis dah yiishte’.
Sheep corral 3-over up 1-climb.PDichin nínízin ya’?
hungry 2-want.NI QDichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?
hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NIDiné nishłį́į ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.
Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.IDíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed.
this night NEG bull into.field-3-run.ODíí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?
this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-QDlǫ́ǫ́’ ’a’ą́ą́dę́ę́’ hanoolne’ dóó naneesne’.
prairie.dog hole-from stick.head.up.out.P and 3-look.around.PDoo yéé shaa dinílwodí ’ats’in shį́į́ t’éiyá bik’ííníyáá nít’éé’.
DOO YÉÉ 1-to 2-run.P-Í bone possibly only 3-on-2-find.PHa’át’éego lá ’íiyisíí ’atiinjį’ ’ańdeeshdááł lá?
how Q main road-up.to 1-back-on-go.sg.F DISCHow can I get back onto the main road?
bookmarkhaahláyéé
Kin bighą́ą́’dę́ę́’ hadah ’adzííłhaal ndi t’áadoo ’ádadénih da.
house 3-to-from down 1-tumble.P but NEG RFLX-1-hurt.P NEG
listen
I tumbled off the housetop but I didn’t get hurt.
bookmark- -ghą́ą́h attaching to, hitched to, connected to
- -dę́ę́’ from a general location or point in space or time, also out of, off of
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ndi butfind in Navajo Conjunction Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- t’áadoo notfind in Navajo Adverb Lexicon
Nízhánee’ saabiihi’níłí bóhwiinił’ą́ą́’.
2-good.thing-NEE’ computer 3-2-learn.PRemark- Hachidí laʼ doo sizį́į da. Response- Jó doo jizdáa da .
4-vehicle surprise NEG 3-stand.SPN-NEG | well NEG 4-sit.SPN NEGSha’áłchíní Toohgóó bił ’eesbąs.
1-children Shiprock-to 3-with 1-drive.ProgShá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.
sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISCShicheii t’áá sáhí ’átsą́ą́’ ’ałtso yoolghal --- doochǫǫł ’át’éego ’ajilghał dooleeł!
1-grandpa just himself rib whole 3-chew.P ridiculous 3-be.NI-GO SER-3-ate.DI FUTShilééchąą’í yázhí shikéé’ yildlosh ńt’éé’ hashtł’ish yiih yildloozh.
1-dog little 1-behind 3-walk.Prog past mud 3-into 3-walk.PShimá nitsii’ yiilch’ííł áádóó bíni’ t’áá ’ákót’ée dooleeł.
1-mom 2-hair 3-2-curl.I and.then let.be just it.is will.be.FShiyáázh nihił ’oołbąs dooleeł.
1-son 1pl-with 3-drive.Prog will.beShį́į́dą́ą́’ na’niiłkaadgo t’áá ’áháníjį’ ’adeeshch’iłgo bik’ee deelyiz.
Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.
1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.UT’áadoo ’idlanígo t’éíyá kintahgóó nił deesh’ash.
before 3-drink-alcohol.I-NEG-GO only town-among.GOO 2-with 1-walk.FOnly if you don’t drink alcohol, I will take you to town.
bookmarkT’áadoo da’iisgisígóó biniinaa shi’éé’ ałtsoh háánil.
NEG pl-1-wash-I-to 3-cause 1-clothes all take-out.Pt’áá gééd
T’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.
just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.PTó tsíídkáá’ dididííkááł.
water charcoal-on start-3-2-put.OC.FTónaneesdizígóó bił ’anáá’oolwod.
tuba.city-to 3-with again-3-drive.RTsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.
wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.PTł’óół tsin bigaan binah dah sélá.
rope stick arm 2-against up 3-1-hung.PTʼahádą́ą́ʼ chizh adaałeeh hwoodʼiiʼnaʼgo deeskʼaaz dooleeł.
Now.is.the.time.to wood gather O-in.time cold Fyidííłhį́į́’
3DO-3-melt.it.PYiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?
tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI
listen
When you go to Gallup tomorrow where do you want to eat?
bookmark- yiską́ągo tomorrowfind in Navajo Adverb Lexicon
- háá-P.ENCLITIC wherefind in Navajo Questions Lexicon
- -sh enclitic for content questionsfind in Navajo Questions Lexicon
- -di at
- Future (F)find in Navajo Verb Modes
- yíshą́ eat itfind in Navajo Verb Modes
- Continuative Imperfective (CI)find in Navajo Verb Modes
- nisin think, wantfind in Navajo Verb Modes




