Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shilééchąą’í t’áadoo 'ayání dibé yikéé’ 'eelwod.

1-dog NEG 3-eat.I-NEG sheep 3-after 3-run.P

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ ni’deeshjoł.

from.there 1-return.p-GO horse 3-for pl-1-feed.F

bik’ídideesdis

3DO-1-wrap.it.around.it.F

bik’ídidoohdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad naalkaah doo baa ’áhonissin da. K’ad ’éí t’áá shxǫǫd bik’i’diitą́.

formerly Navajo language research NEG 3-about 1-aware.CI NEG | now TOP at.least 3-of-1-understand.P

dajiyą́

pl-3DO-4dpl-eat.it.I

daohsą́

pl-3DO-2dpl-eat.it.I

daooyą́ą́’

pl-3DO-2dpl-eat.it.P

deididoołhįh

pl-3DO-3dpl-melt.it.F

deiyííyą́ą́’

pl-3DO-3dpl-eat.it.P

didadołjeeh

pl-3DO-2dpl-start.fire.I

dideidiłjeeh

pl-3DO-3dpl-start.fire.I

didoołjéé’

3DO-2dpl-start.fire.P

Díkwíí jį́ nanilnish?

how.many-Q day 2-work.I

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Doo t'áá k'ad níká 'eeshwod da.

do.not.want.to for.you.pos 2-1-help.P NEG

Gólízhii dégo dasidoo’į́įgo da’oołzhish nỉ.

skunk up-GO pl-3-look.I-GO pl-3-dpl-dance.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadanoołchaad

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadanołchaad

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadaołgéésh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.I

hadeeshtééł

3DO-1-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadeidínóołchał

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadoołbįįd

3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

Háágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?

where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI John

Háát’i’ le’!

up-3-extend.P LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Kʼadí! Tʼáadoo tʼóó ’ííyį́į̨́łí.

stop NEG just 2-eat.Prog-í

Neel’ą́ą le’.

term-3-reach.up.to.NI LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nijilé

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

nisélá

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.P

N bééhózinísh ’éí doodaii’ nicheii daats’í b bééhózin?

2-with 3-know.CI-Q TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

niłhį́į́h

3DO-2-melt.it.(snow).I

Níwe, bíni'dii ’ałwosh!

stop 3-let 3-sleep.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwe, tʼáádoo łééchąąʼí nánítałʼí.

stop NEG dog 3-2-kicking.R.NEG

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.

sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISC

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

Shicheii béeso bideená naalnish.

1-grandfather money 3-exchange.for 3-work.I

Shitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.

1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IP

Shiye’, t’áadoo nikídíltałí.

1-son NEG 2-stomp.IR-Í

shíníłbéézh

3DO-2-boil.it.P

T’ah doo la’ tł’oh ła’ baa náánágeeh da.

not.yet DISC hay some 3-for 3-haul.I NEG

T’áadoo béeso baa nishníłí bił 'aná’oolwod.

NEG money 3-for 3-1-lend.I 3-with 3-run.off.P

T’áá ká ’ooshháásh lágo.

neg 1-go.to.sleep.O LÁGO

T’áá shǫǫ da la’ da’adą́ądi diné bich’iiyą’ hólǫ́ǫ́ .

at.least such.as some restaurant-at Navajo 3-food 3-exist.NI DISC

yiigish

3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.I

yishbéézh

3DO-3-boil.it.P

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P