Your search for the mode Future (F)
has returned 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

’Ach’íí’ ła’ deeshį́į́ł.

rolled.intestine some 1-eat.F
listenloadingplaying

I will eat rolled intestines now and then.

’Ałní’ní’ą́ągo tó háálínídi ’ahéédidiit’ash.

noon-GO spring-at refl-1du-meet.F

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ ni’deeshjoł.

from.there 1-return.p-GO horse 3-for pl-1-feed.F

bik’ídidiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

Chidí tááségis yę́ę ninááhodoołtį́į́ł daaní.

car 3-1-wash.P past-Q 3-again.rain.F pl-3-say.NI
listenloadingplaying

I washed the car but they say rain is in the forecast.

Chidí łizhinígíí doodago łigaaígíí daats’í nahideeshnih?

car black-nom or white-nom perhaps 3-2-buy.F

Da’iigisgo deekai yéeni t’oo naalyéhí bá hooghangóó nisiikai.

pl-3-wash-GO walk.pl.F aforementioned merely goods 3-for home-to roundtrip
listenloadingplaying

We were supposed to go to the laundromat, but instead we went to the store.

dadidoołhįh

pl-3DO-2dpl-melt.it.F

Damóogo ’áłah ’aleeh ’áko ’áadi nihaadíínááł.

Sunday 3-gather 3-be so there-at 1-Pl-to-2-arrive.F

dazhdidoołhįh

pl-3DO-4dpl-melt.it.F

dazhdooyį́į́ł

pl-3DO-4dpl-eat.it.F

deidoołbish

pl-3DO-3dpl-boil.it.F

Dibé bitah dídéesh’įįł, díkwíínee’ náádeishchį́.

sheep 3-among 3-1-look.F how.many-really again-3-born.R
listenloadingplaying

I’m going to the flock to see how many sheep have been born.

didazhdidoołjah

pl-3DO-4dpl-start.fire.F

didínéeshkał

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).F

didíníilkał

3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).F

diidį́į́ł

3DO-1dpl-eat.it.F

dizhdidoołjah

3DO-4-start.fire.F

Díí hooghan ’álnéehgi bee ła’ niidlį́į’go baa tįįh diikah.

this hogan 3-pass-make.I 3-with one 1dpl-be.NI-GO 3-about achieve 1du-take.on.pl.F
listenloadingplaying

Let’s get together and fix the hogan.

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

hadadiiltééł

pl-3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadeidoołtééł

pl-3DO-3dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadeidínóołchał

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadoołtééł

3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

Hahgo hooghan ’ádíílííł?

when hogan 3-2-make.F

hazhdínóołchał

3DO-4-card.it.(as.in.wool).F

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

jididoołhįh

3DO-4-melt.it.F

jidooyį́į́ł

3DO-4-eat.it.F

Kénídánííljeehgo, sin ła’ beehódíítał.

shoe.game-GO song some 2-sing.F

Na’ahóóhaidi t’áá shǫǫ nihinááł łį́į́’ nidadoolgoł.

rodeo-at just good 3-1dpl-watch.F horse 3dpl-buck.along.F

Na’nízhoozhígóó náádínídzáago háadish ’adeeshį́į́ł nínízin?

Gallup-toward again-2-go.R-GO where-Q 1-eat-F 2-want.NI

Na’nízhoozhígóó nihił ’adeeswod ’áko shį́į́ ’adiidį́į́ł chidí nihá ’ánálnéehgo.

Gallup-to 1-with INDEF-drive.P then maybe 1-dual-eat.F car 1-for 3-fix.I-GO

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

Náá’íídéeshtah nisin doodago t’óó siláogóó deeshááł.

again-1-go.school.F 1-want or merely military-to 1-go.F

Ni ga’ k’ad dibé bikéé’ díínááł.

you EMPH now sheep 3-behind 2-go.F

nidadoohłeeł

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidiilyeeł

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidííleeł

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

your aunt 3-house-to 2-run-and that-way baby 3-for 2-care.CI FUT

Shį́įhgo, doo haigo sin hadidii’áał da.

summer-GO, NEG winter-GO song start-2.sing.F NEG

Tó háálínídi ’ahéédidiit’ashałní’ní’ą́ągo.

spring-at refl-1du-meet.F noon-GO
listenloadingplaying

Let’s meet at the spring at noon.

yik’ídeididoodis

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.F

Yiską́ągo Bee’eldííldahsinilgóó ’adeesdee’.

tomorrow Albuquerque-to 4-PL.underway.F
listenloadingplaying

Tomorrow, they will be on their way to Albuquerque.

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi, háádish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

ʼDa’azhishgóó, sis łigaii shaʼ díílééł.

dance-to 1-go.F belt silver 1-borrow 3-lend.SFO.F

ʼÉí hastiin naanish bichʼįʼ ’ádoolʼaad lá.

that man work 3-to 3-3-give.F DISC