Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAshiiké chahashʼoh ʼádeidoolííł, ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé.

boy-pl shade-house 3-3-pl-build.F feather 3-means-of dance 3-reason

’Ahwééh yishdlį́į́h ’áádóó naanishgóó yishááh.

coffee 3-1-drink.U and.then work-toward 3-1-go.U

’Ashkii yázhí éí bimá kingóó yił yi’ash.

boy little TOP 3-mother store-to 3-with 3-walk.du.Prog

’Ayóo deesk’aazgo beeldléí ditánígíí biih násh’nah.

very cold-GO blanket 3-thick.NI-ÍGÍÍ 3-into 1-crawl.R

’Ádihodideesht’ih sha’shin nisingo t’áadoo ’atah haasdzíi’ da.

RFLX-1-get.into.trouble.F perhaps 1-think.CI-GO NEG among 1-say.P NEG

’Áłtsé biba’ dooleeł ’áko shį́į́ ’índa nihił dah adidoolwoł.

first 3.for will until then only 1.with start 3-drive.F

Beeldléí danołtsóós.

blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.I

bik’ídadiidis

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.I

bik’ízhdeezdiz

3DO-4-wrap.it.around.it.P

Ch’aa dé ńt’éé shichídí bikee’ dilkǫǫh.

travel 1-go past 1-vehicle 3-tires worn.

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

dajoodlą́ą́’

pl-3DO-4dpl-drink.it.P

dajíí’aal

pl-3DO-4dpl-chew.it.P

daooshóó’

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.P

dashoołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.P

dazhdoołbish

pl-3DO-4dpl-boil.it.F

deiidlą́ą́’

pl-3DO-1dpl-drink.it.P

Dibé yázhi bimá doo boosáni da, biʼnootsaał.

sheep little 3-mother NEG 3-love.I NEG 3-starve.O

didazhdidoołjah

pl-3DO-4dpl-start.fire.F

dideidiłjeeh

pl-3DO-3dpl-start.fire.I

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Doo ’áłah deiidleeh da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.I NEG

Doo hanii ni ’ałdó’ nilį́į́’ bik’i dah ’íníił da.

NEG contrary 2 also 2-horse 3-on up saddle 3-2-put.PlO.I NEG

Doondó’ daatsaah da noolin.

not.even 3-sick.I NEG 3-resemble.NI

Dziłghą́ą́’góó deeshááł nissin.

mountain-top-toward 1-go.F 1-want.CI

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Háadi lá łį́į́’ naakai?

where-at Q horse 3dpl-walk.I

háíníłgizh

3DO-2-cut.it.out.P

jiigish

3DO-4-make.one.cut.in.it.I

Na’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?

hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.I

Nichxǫ' doo ájít’į́į da.

stop NEG 4-act.thus.I NEG

nidasoołkáá’

pl-3DO-2dpl-investigate.it.P

nidiilyeeł

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

N bééhózinísh ’éí doodaii’ nicheii daats’í b bééhózin?

2-with 3-know.CI-Q TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

Níwe, doo tsésǫ’ góne’ ch’ééjí’nah da!

stop NEG window 3-into 4-crawl.R NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwe, naaltsoosgo yee' baa nitsíníkees!

stop paper-GO really 3-with 3-2-think.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shicheii béeso bideená naalnish.

1-grandfather money 3-exchange.for 3-work.I

Shilééchąą’í b na’nishkaadgo jooł b ’abíńjíshhałgo yikéé’ náádiilwo’.

1-dog 3-with 1-herd.CI ball 3-for 3-1-bat.R-GO 3-after 3-run.R

Shimá sání dah díníilghaazh ’ayiila’ii’, nihí yaa néíni’ką́.

1-grandmother frybread 3-3-make.P-and 1.dpl under 3-3-place.P

Shimá bighangóó shíni’ ńt’éé’ ch’ééh déago shhoogéé’.

1-mother 3-home-to 1-desire.to.go past in.vain 1-go.P-GO 1-with ho-become.lazy.X

Shí hanii t’éiyá Naasht’ézhí bizaad sh bééhózin.

I contrary only English 3-language 1-with 3-know.P

T’ahádą̨́ą́’ dah ’ayítł’óh.

before.thus up 3-2-loom.set.I

T’áadoo hosh niyą́ní.

T’ÁADOO cactus 3-2-eat.I-Í
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

T’áadoo hoshíníkéhé.

T’ÁADOO 2-scold.NI-Í

yishhį́į́h

3DO-1-melt.it.(snow).I

Yiską́ągo nighanaad késhdę́ę́’į́">di naadeeshááł.

tomorrow 2-home-at 2-to-1-go.F

Ániid iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

“Shich’e’e’ baa shíni' diniine’ t’ahdíish doo yá’át’ééh da?

1-daughter 3-about 1-mind 2-say.P still-Q NEG well NEG