Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.

yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I

’Adą́ą́dą́ą́’ shá bíighah kintahdi tádísháahgo shee ’i’íí’ą́.

yesterday sun proportionate town-at 1-go.about.Prog-GO 1-on 3-sun.went.down.P

’Amásání léi’ dibé yázhí yootééł.

grandmother INDEF sheep little 3-3-carry.AnO.Prog

’Áshįįh Bii’ Tóógóó náádísdzáago dziłghą́ą́’ hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-toward again-1-go.F-GO mountain-back again-1-climb.R

Ashkii tł'óodi naashné ni. Nit'éé' bimá aní k'adee' 'aadéé' chiíłtsxóoí yilwoł.

boy outside-at 1-play.IP 3-say. past 3-mother 3-say.IP now there-from vehicle-yellow-NMZ 3-moving.fast.F

bik’ídadidiidis

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

Ch’ééh jidighaahgo, ajółhosh laanaa jinizin łeh.

in.vain 4-walk.I-GO, 4-sleep.O hope 4-want.CI usually

Dah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.

fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.F

dajiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).I

deiilyį́į́h

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).I

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

Dibé yázhi bimá doo boosáni da, biʼnootsaał.

sheep little 3-mother NEG 3-love.I NEG 3-starve.O

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

dideidiłjeeh

pl-3DO-3dpl-start.fire.I

díníshkaad

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).I

dínółkaad

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

Hada’niłhosh le’!

up-pl-3-3-bubble.up.CI LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadazhdééłbįįd

pl-3DO-4dpl-fill.something.up.with.it.P

hadeiilgéésh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.I

hadoołtééł

3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

háágeed

3DO-1-dig.it.out.P

Jáanísh naalnish?

John-Q 3-work.I

jitł’ó

3DO-4-weave.it.I

jiłbéézh

3DO-4-boil.it.I

jíí’aal

3DO-4-chew.it.P

K’os hazlį́į́’ t’áá shǫǫ nahodoołtį́į́ł.

cloud 3-become.P EMP just good 3-rain.F

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Kintahgóó diit’ash.

town-to 1dpl-go.du.Prog

na’ashkǫ́ǫ́’

1-swim.I

Na’nízhoozhígóó náádínídzáago háadish ’adeeshį́į́ł nínízin?

Gallup-toward again-2-go.R-GO where-Q 1-eat-F 2-want.NI

Ni'dózhoł.

term-3-sprinkle.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nichxǫ' doo ájíléeh da.

stop NEG 3-4-make.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nidasoolá

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nideeshłeeł

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.F

niłhį́į́h

3DO-2-melt.it.(snow).I

Nídiiłne’.

3-2-hit.I

néishjį́į́h

Iterative Mode: 1-become.black.R

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.

sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISC

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shimá bighangóó náshdáahgo łééchąą’í baná’ástso’.

1-mother 3-house-toward again-1-go-GO dog 3-again-1-feed.R

Shí ’éí doo shił bééhozin da nít’éé’.

1-possessive TOP NEG 3-3-knowledge.CI NEG past

Sitsii’ ndeeshshoh léi’ tó ’anideizgiz lá.

1-hair 3-1-moist.F because water 3-turn.off.R DISC

T’ah doo ashą́ą da.

not.yet 1-eat.I NEG

T’iis bąąh nidaohna’.

cottonwood 3-on pl-2dpl-climb.I

Tł’éé’ hodooleeł t'ahádą́ą́’ chizh ła’ ’ahidíłne’.

night 3-become.F before.thus wood some 3-2-chop.I

Tʼáadoo tʼóó yílnishí.

NEG just 2-work.Prog-í

wohtł’ó

3DO-2dpl-weave.it.I

yiilzhóóh

3DO-1dpl-brush/comb.it.I

Yiską́ągo níléí hódahdi ’ółta’di ni’dí’néeshtįįł nissin.

tomorrow that up.at school-at 1-teach.F 1-want.CI

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P