Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Jáan biʼdizhchínéejįʼ ʼanááyííłką́. Bá daʼdiidį́į́ł.

John 3-birth.past-up-to again-day.P 3-for 1pl-eat.F

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

’Ahwééh náánááshdlą́ą́’.

coffee again-1-drink.R

’Ashą́ą́ nít’ę́ę́’ t’áadoo hooyání shaa ’ílwod.

1-eat.Prog past suddenly 1-for 3-drive.P

’Ałní’ní’ą́ągo tó háálínídi ’ahéédidiit’ash.

noon-GO spring-at refl-1du-meet.F

’Ákót’éego ’i’íímas ’ájiił’įįh ni.

like.this-GO FOC twill 3-4-make.U EMPH

At’ééd na’abąąs yíhooł’ą́ą’go bimá yił ’oołbąs.

girl driving 3-3-learn.P-GO 3-mother 3-with 3-drive.Prog

Baa tįįh náádiikah.

3-for achieve 1dpl-walk.pl.I

Bee’eldííldahsinil kintahdi sh ’oolwoł ńt’éé’ tsístł’ahazt’i’ léi’ góne’ sh ’o’oolwod.

Albuquerque town-at 1-with 3-run.Prog past deadend a areal-in 1-with 3-drive.P

Beeldléí danołtsóós.

blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.I

Béésh bee hane’é b nááshbał.

phone 3-with 1-whirl.Prog

bik’ídidoohdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

Béeso ła’ nich’į’ nidoolyééł t’ahádą́ą́’ ’ałtso nanilnish.

money some 2-toward 2-3-pay.F before.thus all 2-work.I

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad t’éiyá bee yádeilti’ nít’ę́ę́’.

formerly Navajo language only 3-with pl-3-speak.I past

Chidí ’anáshdlééh, háálá doo naalnish da.

car 3-1-repair.I because NEG 3-work.I NEG

dadidoołhįh

pl-3DO-2dpl-melt.it.F

Dah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.

fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.F

daołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.I

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

deiidą́

pl-3DO-1dpl-eat.it.I

deiilzhóó’

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.P

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

Dibé ła’ yóó’ ’íínilgo k’adę́ę ’e’e’aahgo ch’ééh naanááshwoł.

sheep some away 3-1-lose.P-GO almost evening in.vain 3-after 1-run.around.P

didideeshjah

3DO-1-start.fire.F

didiiljeeh

3DO-1dpl-start.fire.I

dizhdínóołkał

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).F

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGO

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

hadííłtééł

3DO-2-carry.him/her.up.out.of.something.F

Haidą́ą́’ shich’ą́ą́h ’ííchííl na’nishkaadgo.

winter-past 1-protect 3-snow.P 3-1-herd.CI-GO

jishóóh

3DO-4-brush/comb.it.I

Jáan biʼdizhchínéejįʼ ʼanááhoolzhiizh. Tįʼ bá daʼdiidįį́ł.

John 2-birth-up-to again-area-arrive.P let's.go 3-for pl-2-eat.F

Na’nízhoozhígóó nihił ’adeeswod ’áko shį́į́ ’adiidį́į́ł chidí nihá ’ánálnéehgo.

Gallup-to 1-with INDEF-drive.P then maybe 1-dual-eat.F car 1-for 3-fix.I-GO

neizlá

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.P

nideilé

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nidiilyeeł

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidííleeł

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.F

Sha’áłchíní Toohgóó bił ’eesbąs.

1-children Shiprock-to 3-with 1-drive.Prog

Shił dó’eeł!

1-with 3-float.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Sisłigaií ’ayóo bik’i ni’dzidlaad.

concho.belt very 3-on 4-3-shiny.I

Sitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.

1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IP

T’áá ká ’adinoólgháásh.

neg 2-oversleep.O

T’áá ’aaí ’aníigo t’éiyá doo bikee’ saad si’ą́ą da.

truly 3-say.I-GO only NEG 3-behind word 3-sit.SPN NEG

wooyą́ą́’

3DO-2dpl-eat.it.P

woołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

woshóóh

3DO-2dpl-brush/comb.it.I

yideeshjį́į́ł

Future Mode: 1-become.black.F

yiidą́ą́’

3DO-1dpl-eat.it.P

yiishjį́į́h

Usitative Mode: 1-become.black.U

yishhį́į́h

3DO-1-melt.it.(snow).I