Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin díínii’.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.P

’Ahwééh doo dich’í’ígíí ła’ jóódlą́ą́’.

coffee NEG 3-bitter.NI-NOM some 3-4-drink.O

’Ashkii t’áá shǫǫ ółta’ lá.

boy good.thing 3-learn.I DISC

’Ashkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.

boy water 3-be.NI-ÍGÍÍ 3-in 3-fall.O

’Awééh kweʼé ninishteeh, adaʼoogeeh.

baby here 3-carry.AnO.I 3-fall.O

’Eii bóhólníih ni.

that FOC 3-lead.Prog EMPH

Baa tįįh náádiikah.

3-for achieve 1dpl-walk.pl.I

Bįįh b da’doołdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.I

Bįįh b da’doołdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

daoo’aal

pl-3DO-2dpl-chew.it.P

dayiigish

pl-3DO-3dpl-make.one.cut.in.it.I

Dá’ák’eh góyaa yishwoł.

cornfield down.that.way 1-run.Prog

deididínóołkał

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).F

deidíníłkaad

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).I

didadoołjéé’

pl-3DO-2dpl-start.fire.P

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

Díkwíí jį́ nanilnish?

how.many-Q day 2-work.I

Dooshą’ gah t’áá gééd náshdááh lá.

ensure rabbit just without 1-return.I DISC

díníshkaad

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).I

dííníłhį́į́’

3DO-2-melt.it.P

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’ę́ę́’ --- doo shił yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft inside 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

haiilgéésh

3DO-1dpl-cut.it.out.I

háíníłgizh

3DO-2-cut.it.out.P

jiigish

3DO-4-make.one.cut.in.it.I

jiyą́

3DO-4-eat.it.I

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

Na’nííshee’ dóó k’ad éí dah ’iishtł’ó.

3-1-warp.P and now TOP up 3-1-tie.DI

Nédáá dóó bikáá’adání bik’i ndinís’eez.

1-sit and table 3-on 1-place-1-foot.P

Nédáá dóó bikáá’adání bik’i ndinís’eez.

1-sit and table 3-on 1-place-1-foot.P

Nichxǫ’ báhádzid.

stop 3-P-be.dangerous
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Ńdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.

pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P

Sha’áłchíní Toohgóó bił ’eesbąs.

1-children Shiprock-to 3-with 1-drive.Prog

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Sohodizingo t’áá ká nídoó’nééh.

prayer-GO neg 2-get.up.O

T’áadoo béeso baa nishníłí bił 'aná’oolwod.

NEG money 3-for 3-1-lend.I 3-with 3-run.off.P

T’áadoo hadahooł’áhí.

neg pl-3s-2dpl-make.noise.NP-Í

T’áadoo naaltsoos dayínółta’í.

neg book pl-3-2dpl-read.I-Í

woo’aal

3DO-2dpl-chew.it.P

woshóóh

3DO-2dpl-brush/comb.it.I

yideeshjį́į́ł

Future Mode: 1-become.black.F

yiidą́

3DO-1dpl-eat.it.I

yik’íideezdiz

3DO-3-wrap.it.around.it.P

yik’íididis

3DO-3-wrap.it.around.it.I

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

yiłhį́į́h

3DO-3-melt.it.(snow).I

yíshóó’

3DO-1-brush/comb.it.P