Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shilééchąą’í t’áadoo 'ayání dibé yikéé’ 'eelwod.

1-dog NEG 3-eat.I-NEG sheep 3-after 3-run.P

’Ahwééh ła’ wóshdlą́ą́’.

coffee some 3-1-drink.O

’Ashą́ą́ nít’ę́ę́’ t’áadoo hooyání shaa ’ílwod.

1-eat.Prog past suddenly 1-for 3-drive.P

Ííshją́ą́ shį́į́ díí ’atoo’ béésh bii’ kǫ’í bikáá’ dah séką́.

certainly perhaps this stew stove 3-on up 3-1-put.OC.P

'Ólta’góó dayínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.I

Ashkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.

Boy flowing.water-ÍGÍÍ 3-in 3-3-fall.O

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

bik’ídadiidis

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.I

Bini’ íídeeshtah doodago ’éiyá yóó’ ’adeeshwoł.

let will-1-school or only away 1-off-run.P

bíhoosh’aah

1-learn.it.I

Bįįh b da’doołdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad naalkaah doo baa ’áhonissin da. K’ad ’éí t’áá shxǫǫd bik’i’diitą́.

formerly Navajo language research NEG 3-about 1-aware.CI NEG | now TOP at.least 3-of-1-understand.P

Chidí bik’ee heesh’ááł.

car 3-tire 3-1-move.SRO.Prog

Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.

car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NI

Daango k’ééda’dilyééh nt’éé’ t’áádoo k’ééda’diilyáa da.

spring-GO 3-plant.R past NEG 3-3-plant.P NEG

dadidínóołkał

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

Damóo yę́ędą́ą́’ dziłghą́ą́’dę́ę́’ shádí dóó ba’áłchíní bił ’adaashkai.

sunday past-time mountain top.of-from 1-elder.sister and 3-children 3-with downward-1-go.Pl.P

dayoodlą́ą́’

pl-3DO-3dpl-drink.it.P

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

deiigish

pl-3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.I

deiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).P

didoołhįh

3DO-2dpl-melt.it.F

didíłjeeh

3DO-2-start.fire.I

Díí chidí ’ayóo dilwo’ ha’ní ’áko ndi doo baa jííníshłíi da.

this car very 3-fast 3-say.P CONJ NEG 3-about 4-1-rely.P NEG

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Doo t'áá k'ad níká 'eeshwod da.

do.not.want.to for.you.pos 2-1-help.P NEG

hadeiilgéésh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.I

hazhdoołtééł

3DO-4-carry.him/her.up.out.of.something.F

Hazhó’ó nidahísóotą́.

still pl-2dpl-sit.pl.P

jidiłhį́į́h

3DO-4-melt.it.I

Joe dóó Louise dóó Kii dahataał.

Joe and Louise and Kii pl-3-sing.CI

K’ad dibé ch’íi’nííł.

now sheep 3-2-du-take.out.I

Kintahgóó diit’ash.

town-to 1dpl-go.du.Prog

Neel’ą́ą le’.

term-3-reach.up.to.NI LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

neidooleeł

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidajilé

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nidasiilkáá’

pl-3DO-1dpl-investigate.it.P

nideilé

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nijilé

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.I

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.

sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISC

Shibéézh bik’í’óshch’iid le’ ’éé’ bitahgi yóó’ ’eelts’id.

1-knife 1-find.it.O clothes 3-among 3-move.P

Shicheii haastihgo łáháda ninálnish.

1-grandfather 3-become.old.P-GO seldom 3-work.R

T’ah doo kintahgóó diit’aash da.

not.yet store-to 1du-go.I NEG

italic highlight particle_0" aria-label="particle">T’áadoo ’iishxáshí łį́į́’ tł’oh bá niníłjool.

before 1-sleep.(I)NEG horse for 2-1-give.(P)NCM

Tóógóó łį́į́’ ’ałkéé’ deíkááh.

water-to horse RECIP-behind 3-walk.pl.Prog

Tł’éé’ hodooleeł t'ahádą́ą́’ chizh ła’ ’ahidíłne’.

night 3-become.F before.thus wood some 3-2-chop.I

yíníshóó’

3DO-2-brush/comb.it.P

yíníyą́ą́’

3DO-2-eat.it.P

yíshóó’

3DO-1-brush/comb.it.P

Łį́į́’ bik’i dah ’ashishnííł.

horse 3-on up 3-1-saddle.I