Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ashkii t’áá shǫǫ ółta’ lá.

boy good.thing 3-learn.I DISC

’Atiin bąąhgóó doo ch’il ’ahwééh ’ájíléeh da.

road 3-beside-along NEG plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

’Ałní’ní’ą́ągo tó háálínídi ’ahéédidiit’ash.

noon-GO spring-at refl-1du-meet.F

’Áłtsé biba’ dooleeł ’áko shį́į́ ’índa nihił dah adidoolwoł.

first 3.for will until then only 1.with start 3-drive.F

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

’Íhoo’aah ’ayóo bidziil.

education very 3-strong.I

Beeldléí danołtsóós.

blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.I

bik’ídadisoodiz

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídínídiz

3DO-2-wrap.it.around.it.P

dadoołbish

pl-3DO-2dpl-boil.it.F

dajishbéézh

pl-3DO-4dpl-boil.it.P

daołhį́į́h

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).I

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

dididííłjah

3DO-2-start.fire.F

diilyį́į́’

3DO-1dpl-melt.it.P

dizhdínóołkał

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).F

Doo dibé ch’íi’niił da.

NEG sheep pl-3-2-du-take.out.I NEG

Gohwééh ’áłdó’ nahideeshnih nisinée beesénah lá.

coffee also 3-1-buy.F 1-want.NI-past 3-1-forget.P DISC

Haahláyéé ’ajiiłhosh.

don’t.dare 4-sleep.I

hadadíníilchał

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadoołtééł

3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

haidínóołchał

3DO-3-card.it.(as.in.wool).F

hazhniłchaad

3DO-4-card.it.(as.in.wool).I

Hodíina’go bááh dootł’izhí deeshį́į́ł dóó ’ahwéé b ła’ deeshdlį́į́ł.

after.a.while-GO bread blue 3-1-eat.F and coffee 3-with some 3-1-drink.F

Hosh doo jiyą́ą da.

cactus NEG 3-4-eat.DI NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Háá’íshą’. ’Ákǫ́ǫ́ dílyeed!

what-Q there 2-run.F

Jooł de’’aah.

ball here 3-2-bring.I

Nédáá dóó bikáá’adání bik’i ndinís’eez.

1-sit and table 3-on 1-place-1-foot.P

Nichxǫ’ báhádzid.

stop 3-P-be.dangerous
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nimá sání bich’į́’ ch’iyáán ła’ dijááh.

2-grandmother 2-to food some start-3-2.take.PlO2.F

nisínílá

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.P

Níwe, ni’éé’ t’óó bik’i na’ínil

stop 2-clothes just 3-on 3-2-dribble.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shą́ą́’ ’ałk’idą́ą́’ baa hwiinít’į́į ni’.

remember long.ago 3-for 3-discuss.I recall

She’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.

1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGO

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.

1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IP

Shił dó’eeł!

1-with 3-float.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.

1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.U

Sohodizingo t’áá ká nídoó’nééh lágo.

prayer-GO neg 2-get.up.O LÁGO

T’áadoo hadahooł’áhí.

neg pl-3s-2dpl-make.noise.NP-Í

T’áá ká chidí ba’óó’ááł lágo.

NEG car 3-3-borrow.O LÁGO

T’áadoo hooyání łį́į́’ shidáagi ch’éltáál.

suddenly horse 1-front-at 3-bolt.P

Tł’éé’go doo 'ízh'dísóół da.

night-GO NEG 4-whistle.O NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

wohsą́

3DO-2dpl-eat.it.I

yiishjį́į́h

Usitative Mode: 1-become.black.U

yishdlą́ą́’

3DO-1-drink.it.P

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

Łį́į́’ biyéél łį́į́’ bik’i dah sí’aah.

horse 3-saddle horse 3-on up SRO.CI