Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ashą́ą́ nít’ę́ę́’ t’áadoo hooyání shaa ’ílwod.

1-eat.Prog past suddenly 1-for 3-drive.P

’Atsį́’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

’Áde’óóyą́ą́’ lágo.

self-2-eat.O don’t

bik’ídidíídis

3DO-2-wrap.it.around.it.F

bik’ídóhdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

dadidíníilkał

pl-3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).F

Dahojitaałgo t’áá hoonaałgo wónáásdóó ’ayóí ’íits’a’go dahojitaał.

Pl-4-sing.I-COMP just areal-3-move.Prog-COMP soon remarkable 3-sound.I-COMP pl-4-sing.I

daohsą́

pl-3DO-2dpl-eat.it.I

deiilzhóó’

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.P

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

dideidiłjeeh

pl-3DO-3dpl-start.fire.I

dididííłjah

3DO-2-start.fire.F

didishjeeh

3DO-1-start.fire.I

Díkwíí jį́ lá nanilnish?

how.many Q days 2-work.I

Dziłghą́ą́’góó deeshááł nissin.

mountain-top-toward 1-go.F 1-want.CI

hadeeshtééł

3DO-1-carry.him/her.up.out.of.something.F

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ nishishnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.P past NEG 1-with 3-good.N NEG

haidínóołchał

3DO-3-card.it.(as.in.wool).F

hajíígeed

3DO-4-dig.it.out.P

hayííłgizh

3DO-3-cut.it.out.P

Háadi lá lį́į́’ naakai?

where-at Q horse 3-walk.pl.I

háínígeed

3DO-2-dig.it.out.P

Jooł de’’aah.

ball here 3-2-bring.I

K’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół doo yę́ę ła’ damóo yę́ędą́ą́’ t’áadoo ’asétł’ǫ́ǫ da.

now half-toward 1-weave.Prog future past one Sunday when.past NEG 1-weave.P NEG

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

Mexicogóó daashinyáa ni’.

Mexico-to was.it 2-go.I NI’

Na’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?

hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.I

Neel’ą́ą le’.

term-3-reach.up.to.NI LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nichxǫ’ aad ’át’éii">t’áadoo baa nánít’íní.

stop NEG 3-about 2-bother.I-Í

nidadoohłeeł

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nitł’ó

3DO-2-weave.it.I

Nizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.

nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.I

Níwe, doo tsésǫ’ góne’ ch’ééjí’nah da!

stop NEG window 3-into 4-crawl.R NEG

Níwe, doo tł’ée’go ’ízdísooł da!

stop NEG outside-GO 4-whistle.I NEG

Níwe, naaltsoos wolʼigi tʼáádoo nahízǫsí. Baa ʼáhólyą́.

stop paper 3-read.CI-ÍGÍÍ NEG 3-2-tear.P.NEG 3-of 2-care.CI

Shidá’í, nilį́į́’ sha’níłteeh.

1-maternal.uncle 2-horse 1-to-3-2-lend.AnO.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shiníbaal doo tó biníkáoogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.I prepare.against 3-1-make.P

Shiye’, ín">t’áadoo nikídíltałí.

1-son NEG 2-stomp.IR-Í

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

T’áá ká ’adinoólgháásh lágo.

neg 2-oversleep.O LÁGO

T’áá ’aaí ’aníigo t’éiyá doo bikee’ saad si’ą́ą da.

truly 3-say.I-GO only NEG 3-behind word 3-sit.SPN NEG

Tsé’áándę́ę́’ dóó tsédáajį’ ninish’na’.

cave-from and cliff-to 1-crawl.P

wooshjį́į́h

Optative Mode: 1-become.black.O

woołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

Yas Niłt’ees bini góne’ yas dajiłhį́į́h.

January 3-in 3-into snow Pl.4-melt.I

Yiską́ągo nighanaad késhdę́ę́’į́">di naadeeshááł.

tomorrow 2-home-at 2-to-1-go.F

yiyíí’aal

3DO-3-chew.it.P

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P

Łahgóó t’ah biláhági ’át’éego ch’iyáán naas’nii’ lá.

elsewhere even.more 3-be.NI-GO food 3-distribute.P DISC