Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Jáan biʼdizhchínéejįʼ ʼanááyííłką́. Bá daʼdiidį́į́ł.

John 3-birth.past-up-to again-day.P 3-for 1pl-eat.F

’Ahbínígo gohwééh dííłbish.

morning-GO coffee 3-2-boil.F

’Ahwééh bee yishdlį́hígíí bikáá’ ’adání bikáá’ dah yish’ááh.

coffee 3-with 3-1-drink.P-NOM table 3-on up 3-1-put.SRO.U

’Ałah ’aleehgóó deesháál nínízinísh doodago béésh nitsíkeesí daats’í bee nidoonááł ’éí doodago t’áá hooghanídi daats’í KTNN yídíiłts’iił?

meeting-to 1-go-F 3-2 want.NI-Q or computer possibly 2-watch.F or just home-at possibly KTNN 3-2-listen.F

’Áde’óóyą́ą́’ lágo.

self-2-eat.O don’t

’Ííyą́ą́dóó bik’ijį’ tsinyaagi nétį́į́ dóó ’iiłhaazh.

1-eat.P and 3-after tree-under-at.spec 1-lie.down.P and 1-sleep.P

Ashkiísh t’áádoo nideezhí yíni’ yá ahóólaa da?

boy NEG 2-younger.sister 3-mind 3-for 3s-3-make.P NEG

Baa tįįh náádiikah.

3-for achieve 1dpl-walk.pl.I

Beeldléí danołtsóós.

blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.I

bik’ídadidoohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

dajiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).I

daołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.I

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

dideidiłjeeh

pl-3DO-3dpl-start.fire.I

diidį́į́ł

3DO-1dpl-eat.it.F

diidííłjéé’

3DO-3-start.fire.P

diilbish

3DO-1dpl-boil.it.F

dishhį́į́h

3DO-1-melt.it.F

Doo nídahiyoołnaah da.

neg pl-3-2dpl-resuscitate.I neg

Haashíyee’ díí azee’dich’ii’ bíniitááh hait’éego dich’íí’.

try.and.find.out this chile-burnsr 3-2-try.IP how-GO spicy

hadadíníilchał

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadeiilgizh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.P

hadeiłgéésh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.I

hadííłtééł

3DO-2-carry.him/her.up.out.of.something.F

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with area-good.N neg

hajiłgéésh

3DO-4-cut.it.out.I

Hózhó’ógo baa nitsínkeesgo níni’ bá na’iłt’oh.

3-harmonious.I-GO 3-toward 2-think.I-GO 2-mind 3-for 2-smoke.I

Kin góne’ siié jiní.

house in 1dpl-sit.I DISC 4-say.I

Na’nízhoozhígóó chídí doo n dah didoolwoł da.

Gallup-to car NEG 2-with up start-3.drive.F NEG

neiskáá’

3DO-3-investigate.it.P

Nédáá dóó bikáá’adání bik’i ndinís’eez.

1-sit and table 3-on 1-place-1-foot.P

Nichxǫ’ doo ájít’į́į da.

stop NEG 4-act.thus.I NEG

nidoohłeeł

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Níwe, bíni’dii ’ałwosh!

stop 3-let 3-sleep.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shich’é’é bi’éé’ bá ’áshłéehgo naat’ą́hí hááłgizh.

1-daughter 3-clothes 3-for 3-1-make-I 1-GO fabric I-cut.P

Shimásaní hooghan namzí góne’ ch’iyaan íílééh.

1-grandmother hogan round inside food 3-3-make.IP

Shí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.

I TOP just work-from town-to 1-go.I

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

italic highlight particle_0" aria-label="zaashchíín">T’áadoo yéego ’aho’niiłtįįhí chizh lą’ígo yah ’ahideeshjih.before very start-rain.(F)NEG wood many-GO up

before very rain-hard-(F)NEG wood many.GO up ser-1-bring.in(F)

Tsé’áándę́ę́’ dóó tsédáajį’ ninish’na’.

cave-from and cliff-to 1-crawl.P

Tsinaabąąs bee nida’abąąsgo shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I-GO 1-pass-born.P

Tsxį́įłgo łees’áán ’ádíílííł nimásání nihaa yighááh!

quickly tortilla 3-2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

woohgish

3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

yiit’aal

3DO-1dpl-chew.it.P

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

Łáháda ’ach’íí’ náshdį́į́h.

now.and.then rolled.intestine 1-eat.R

“Chizh ła’ nahílááh”, hałní jíní.

firewood some 2-gather.I 4-say.P 4-say.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying