Your search for the mode Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)
has returned 50 entries
’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.
morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG 3-because soon hunger 1-3-kill.I
listen
I did not eat this morning, so I am hungry now.
bookmark- ’ahbínídą́ą́’ this morningfind in Navajo Adverb Lexicon
- t’áadoo notfind in Navajo Adverb Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’ashą́ eatfind in Navajo Verb Modes
- -niinaa because of, on account offind in Navajo Postposition Lexicon
- wónáásdóó soon, finallyfind in Navajo Adverb Lexicon
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- sisxé killfind in Navajo Verb Modes
’Ahwééh ła’ yishdlą́.
coffee some 3-1-drink.I’Áádóó háajigo dah diníyá?
and.then which.way-GO start.off 2-go.I’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.
1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I'Aghaa’ daołgááh.
wool pl-3-2dpl-make.white.IBaa tįįh náádiikah.
3-for achieve 1dpl-walk.pl.IBéégashii báháchxį’go bik’ee neeshchééł.
cattle 3-become.angry.I-GO 3-on.account.of 1-flee.Prog
listen
I am fleeing the angry bull.
bookmark- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- háchį’ become angryfind in Navajo Verb Modes
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- -k’ee on account offind in Navajo Postposition Lexicon
- Progressive (Prog)find in Navajo Verb Modes
- neeshchééł flee, run away fromfind in Navajo Verb Modes
Chidí ’anáshdlééh, háálá doo naalnish da.
car 3-1-repair.I because NEG 3-work.I NEGdadiilyį́į́h
pl-3DO-1dpl-melt.it.Idadołhį́į́h
pl-3DO-2dpl-melt.it.Idaołhį́į́h
pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).Ideidíníłkaad
pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).Istart to herd them (animals), 3rd person plural
bookmarkdeiitł’ó
pl-3DO-1dpl-weave.it.Ideiłbéézh
pl-3DO-3dpl-boil.it.Ideiłhį́į́h
pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).Idiilyį́į́h
3DO-1dpl-melt.it.IDiné nishłį́į ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.
Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.Idishhį́į́h
3DO-1-melt.it.IDíí jį́ Nida’iiníísh ’áko shį́į́ nihich’į’ nida’iilyé, ya’?
today Friday then.maybe 1pl-toward 1pl-payment.I QHa’at’iish náádaadi’ní?
what-Q again-pl-3-say.Ihadajiłgéésh
pl-3DO-4dpl-cut.it.out.Ihadaołgéésh
pl-3DO-2dpl-cut.it.out.IHaidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’ę́ę́’ --- doo shił yá’áhoot’éeh da.
winter-past mine.shaft inside 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg
listen
I worked in the mine (shaft) last year and I didn’t like it.
bookmark- -dą́ą́’ past timefind in Navajo Postposition Lexicon
- time
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- naashnish workfind in Navajo Verb Modes
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- cognitive experiencer
- ńt’éé’ relates to past timefind in Navajo Adverb Lexicon
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasesfind in Navajo Adverb Lexicon
haniilchaad
3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Ihaniłgéésh
3DO-2-cut.it.out.Ihazhniłchaad
3DO-4-card.it.(as.in.wool).IHáadi lá lį́į́’ naakai?
where-at Q horse 3-walk.pl.IHáí shą’ ’ałhosh?
who Q 3-sleep.Ijishóóh
3DO-4-brush/comb.it.Ijiłbéézh
3DO-4-boil.it.INa’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.
Gallup 1-for 3-with 3-drive.I
listen
S/he is driving from Gallup to get me.
bookmark- -dę́ę́’ from a general location or point in space or time, also out of, off offind in Navajo Postposition Lexicon
- -ká after, forfind in Navajo Postposition Lexicon
- goal
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- transportation
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’oolwoł drivefind in Navajo Verb Modes
nanilé
3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.Icarry a ropelike thing around, 2nd person singular
bookmarkNichxǫ' t'áadoo baa nánít’íní.
stop NEG 3-about 2-bother.I-Ínidaohłé
pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Icarry a ropelike thing around, 2nd person plural
bookmarkniyą́
3DO-2-eat.it.INizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.
nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.IShicheii béeso bideená naalnish.
1-grandfather money 3-exchange.for 3-work.IShí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.
I TOP just work-from town-to 1-go.I
listen
As for me, I went to the town from work.
bookmark- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- déyá gofind in Navajo Verb Modes
- -dóó from a specific location or point in space or timefind in Navajo Postposition Lexicon
- location
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a datefind in Navajo Postposition Lexicon
- goal
Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.
1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.U
listen
When my grandchild leaves for school, I usually give him/her some money.
bookmark- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- dishááh start to gofind in Navajo Verb Modes
- Usitative (U)find in Navajo Verb Modes
- yish’aah move it, handle it (SRO)find in Navajo Verb Modes
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a datefind in Navajo Postposition Lexicon
Tł’óo’di kǫ’ diltłi’ bikáa’gi chéch’il ła’ dináádísh’nííł.
outside-at fire 3-burn.NI 3-on-at oak some fire-again-3-1-move.PlO.I
listen
I put some more oak on top of the fire burning outside.
bookmark- Neuter Imperfective (NI)find in Navajo Verb Modes
- diltłi’ burnfind in Navajo Verb Modes
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- dináádish’nííł put more of them into the firefind in Navajo Verb Modes
- tł’óo’di outsidefind in Navajo Adverb Lexicon
- -gi atfind in Navajo Postposition Lexicon