An example search has returned 50 entries

’Abe’ yistiní hazhóó’ógo ni’ ninishtłeeh ńt’éé’ nááłhęęsh.

ice.cream carefully stop 3-1-stop.carry.I past 3-fall.P
listenloadingplaying

I was carefully putting down a scoop of ice cream when it fell.

’adah

listenloadingplaying

downward from a height

’Aoo’, shí dó’ t’áá ’ákwíinisin.

yes 1 also just 1-think.so.NI
listenloadingplaying

Yes, I think so too.

’Ashiiké yázhí ła’ chidí yikáá’dę́ę́’ ’adah ’adoogoh.

boys little INDEF car 3-on-from down 3-fall.F
listenloadingplaying

One of little boys might fall off the front of the car.

’Ayóo łį́į́’ sh naalgeed diní, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́chogii bikáá’ dah ńdaah.

very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this stallion 3-on up 2-sit.I
listenloadingplaying

You said you’re good at riding broncos; let’s see you get on this stallion!

’Azhą́ shibéeso hólǫ́ǫ ndi t’áadoo ła’ baa nínil da.

even.though 1-money 3-exist.NI even.though NEG some 3-to 3-1-give.PlO1.P NEG

’át’ah ’índa

listenloadingplaying

not even, doesn’t even

’áyąą, ’áyaańda

listenloadingplaying

no wonder, little wonder that

’Eii ’asdzání t’áá naníle’dii haadzih.

that lady just dismay 3-speak.P

Hágoónee’, béeso shaa ní’aah.

well money 1-for 2-give.SRO.I
listenloadingplaying

Well, all right then, give me a dollar!

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

Abínídą́ą́’ kintahgóó dah didoohkah.

morning-past town-GÓÓ up start-3pl.go.F

Awéé’ doo ndó’ yidlóoh da.

baby NEG NDO’ 3-cold.I NEG

listenloadingplayingSpeaker: Dana DesideriolistenloadingplayingSpeaker: Sharon J. Nelson

The baby isn’t even cold.

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

Bee ’atiní ’éí doo ’ashohodoobéézhgóó bee ’azk’az.

freezer TOP extremely 3-with 3-cold.SPN

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ shichidí naaki. K’ad ’éí t’ááłá’í.

formerly 1-car two now it one
listenloadingplaying

I used to have two cars. Now I have only one.

Ch’ééh jiyáán hooghangóó dah dii’ągo shee nikihoníłt.

watermelon home-toward up 3-1-move.SRO.P 1-with area-start-rain.P
listenloadingplaying

When I set out for home with the melon it started to rain on me.

Da’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?

Q that-side also meeting 1-happen.P

Dahojitaałgo t’áá hoonaałgo wónáásdóó ’ayóí ’íits’a’go dahojitaał.

Pl-4-sing.I-COMP just areal-3-move.Prog-COMP soon remarkable 3-sound.I-COMP pl-4-sing
listenloadingplaying

They sing softly and as the volume increases they sing loudly.

doo ’ashohodéébéézhgóó

doo --- ndi

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Doo t’áá k’ad ’ííłta’ da.

NEG just now 1-go.school.P NEG
listenloadingplaying

I don’t want to go to school.

dooshą’ léi’ --- lá

Doozhǫǫgo da’ííłta’ígíí t’éiyá yá’át’éehgo naanish bá dahólǫ́.

satisfactory pl-3-study.P-NOM only 3-good.N-GO work 3-for pl-3-exist.NI
listenloadingplaying

Only the people with a decent education have good jobs.

hah

listenloadingplaying

fast, quick

Kintahdę́ę́’ hahí néínídzáá lá.

town-from quickly 2-return.P DISC

Kóhoot’éédą́ą́’ dibé yázhí t’óó ’ahayóí hazlį́į́’. K’ad ’éí doo t'óó ’ahayói da.

last.year sheep baby a.lot 3-Pas-it.occured.P now this NEG a.lot NEG

Kʼadí! Tʼáadoo tʼóó ’ííyį́į̨́łí.

stop NEG just 2-eat.Prog-í

Ląʼí nahółtą́ągo t’éiyá hodookʼááłígíí yaa hódoonííł.

much 3-rain.O-GO only areal-fire.I-IGII down HO-happen.F

The forest fire will go down only if there is heavy rain.

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Ná’oolkiłí sits’ą́ą́’ tanáóó’nił lágo!

watch 1-away 3-1-take.apart.O don’t

Náshdóí yę́ę noonéełgo wónáásdóó k’adę́ę ’ádįįh jiní.

wildcat former 3-die.off.Prog-GO soon nearly 3-extinct.I 4-say.NI
listenloadingplaying

Wildcats are dying off and it is said that soon they’ll become extinct.

Nizhónígo ’oo’ááł.

be.nice.NI-GO be.daytime.Prog
listenloadingplaying

It is a beautiful day.

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’.

sun proportionate 1-swim.CI

Shimósí yázhí tsin yąąh dah sidáago hádésh’na’ ńt’éé’ ’áłt’ąą hadanáálwod.

1-cat little tree 3-on up 3-sit.SPN-GO 1-climb.P but after.all 3-run.down.P

Shí hanii t’éiyá Naasht’ézhí bizaad sh bééhózin.

I contrary only English 3-language 1-with 3-know.P

Shínaaí tł’éédą́ą́’ hááhgóóshį́į́ Bilagáanak’ehjí bitsąąh yáłti’.

1-brother night-last somehow English 3-sleep 3-talk.P
listenloadingplaying

My older brother was really talking English in his sleep last night.

Sitsóóké da’ółta’go t’óó bik’iisdził.

1-grandchildren pl-school-GO just 3-1-support.Prog

T’áadoo hosh biih dadoołtaałí.

neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-Í

T’áadoo naaltsoos dayínółta’í.

neg book pl-3-2dpl-read.I-Í

T’áá ká ’áshįįh dah díníilghaazh bik’íóónííł.

NEG salt fry.bread 3-on-3-2-sprinkle.PlO.O

Wónáasdóó t’óó tsé’édin nihee deezhchííl.

so.then just overwhelm 1pl-with 3-snow.P

Yiską́ągo ’éí Ya’iishjááshchilí náhást’éíts’áadah

tomorrow-GO that June nineteen
listenloadingplaying

Tomorrow is Juneteenth.

Yooch’ííd wolyéii doo bił bééhózin da.

lie 3-be.called.NI NEG 3-with 3-about.be.known.CI NEG
listenloadingplaying

He is incapable of lying, he does not know what it means to lie.

Yóó’ ’anáháshyeed.

away SER-1-run.R
listenloadingplaying

I run away time after time.

Yóó’ ’anáshyeed.

away 1-run.I
listenloadingplaying

I’m running away.

–gi ’át’éego

listenloadingplaying

like, similar to