An example search has returned 50 entries

Jáan biʼdizhchínéejįʼ ʼanááyííłką́. Bá daʼdiidį́į́ł.

John 3-birth.past-up-to again-day.P 3-for 1pl-eat.F
listenloadingplaying

It is Johnʼs birthday. Let’s have a dinner for him.

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG 3-because soon hunger 1-3-kill.I

’Ałk’ésdisí naháłnii’go sitsilí dóó shideezhí ’aheełt’éego bá ’ahá níjaa’.

candy 3-1-buy.CI-GO 1-little.brother and 1-little.sister 3-1 split-GO.I 3-for 3-1 gave.I

’Ałk’idą́ą́’ dahane’ yę́ę k’ad ’índa baa nídahane’.

past pl-3.tell.story.I old now until.now 3-for pl-3.tell.story.I

’Ałk’idą́ą́’ tóniteel bąąhgóó tádííyáhę́ę bénááshnii’.

long.ago ocean 3-beside-along around-1-past 3-1-remember.P

’Áłtsé baa nitsídadiikos ’áko shį́į́ ’índa bik’i nidadii’nił.

first about 3-3.think.F then only 3-3pl.record.I
listenloadingplaying

Think first about it and only then we’ll record it.

-ch’a

scold

-tis

Béésh bii’ kǫ’í bizooł dego deez’á.

stove 3-pipe up 3-extend.SPN
listenloadingplaying

The stovepipe sticks up (extends upward, rises).

Béésh hataałí t’áádoo de nídíłki’í.

radio NEG up 2-volume.turn.I-Í

Ch’ééh déyá léi’ t’óó hanáshyį́į́h.

try 1.go.P since just 1.rest.I

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Bilagáanaa Bizaad doo diists’a’ da. K’ad éí t’ááshxǫǫd t’áá bee yáshti’.

formerly English NEG 1-understand.I NEG | now TOP at.least just 3-with 1-speak.I

Chidí naat’a’íísh hooghankáá’góó ch’ínísaal ’éí doodaii’ dziłghąą’góó daats’í?

airplane house-over-along over-3-fly.P TOP or mountain-attached-along perhaps

deididoołhįh

pl-3DO-3dpl-melt.it.F

deidíníłkaad

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).I

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

didadoołjéé’

pl-3DO-2dpl-start.fire.P

didiilyįh

3DO-1dpl-melt.it.F

didołjeeh

3DO-2dpl-start.fire.I

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Díí hooghan ’álnéehgi bee ła’ niidlį́į’go baa tįįh diikah.

this hogan 3-pass-make.I 3-with one 1dpl-be.NI-GO 3-about achieve 1du-take.on.pl.F
listenloadingplaying

Let’s get together and fix the hogan.

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGO

doo ’ashohodéébéézhgóó

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

dó’ --- -ísh łí

Dził bit’ááhgi bįįh halzheeh.

mountain 3-close.to-at deer 3-3-hunting.CI
listenloadingplaying

He’s deer hunting over near the mountain.

Gohwééh ła’ shaa níkaah.

coffee some 1-to 2-give.OC.I

Ha’at’iish náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3-say.I

hah

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

hayíígeed

3DO-3-dig.it.out.P

Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

when-past-Q Mary school-from 3-return.P

Hooghan bikáá’ dah si’áánígíí biyah danii’áago ’ádíílį́į́ł ’áko hooghan doo ałhiinídoołdas da.

hogan 3-on up 3-sit.SPN-ÍGÍÍ 3-under pl-3-extend.NP-GO 3-2-make.F so hogan NEG RECIP-3-collapse.F NEG

Hoozdo hoolyéedi deesdoi sha’shin. ’Áyaańda (’áyąą) diné bi’éétsoh t’áá gééd ndaakai.

Phoenix areal-called-at hot possibly no.wonder person 3-coat without pl-3-go.pl.P
listenloadingplaying

I guess it’s warm in Phoenix. No wonder people go around without coats.

Háidígíí ááhdi?

which.one-ÍGÍÍ 3-2-to say
listenloadingplaying

Which one are you talking about?

Jake ’ólta’ b bóhoneedzą́.

Jake education 3-with 3-possible.NI

jiłbéézh

3DO-4-boil.it.I

Jooł ’ahííłhan ’áádóó ’atiin dóó ’anít’i’ báhátis ’eelts’id.

ball 3-1-throw.P and.then road and fence 3-over 3-move.SRO.P

K’aa’ísh tsénaa ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Ne’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.

2-1-copy.I 2-blink.O

Nisneez sélį́į’go shicheii nahałáhági ’át’éego nahashłáa doo nisin.

1-tall.NI 1-become.P-GO 1-grandfather 3-perform.ceremony.CI-similar.to 1-perform.ceremony.CI future 3-want.NI
listenloadingplaying

When I get big I want to conduct ceremonies just like my grandfather.

Shí Kinłánígóó shił ayóó ánízaad ’ako ndi sitsoi éí bił ayídi.

I Denver to 1-with 3-far.NI but 1-grandsongranddaughter 3-with nearby

T’áá kintahdi ’ííyą́ą́’ nidi náá’áshdą́.

just town-at 1-eat.P but 3-1eat.R
listenloadingplaying

I ate in town, but I am eating again.

T’ą́ą́tsoh táá’góó yoołkáłę́ędą́ą́’ ’ałdó’ Tóta’góó tádííyá.

May three-góó day-past also Farmington-góó 1-went.P

Tó bidinínáágóó ni’ bikáá’ hasé’éél.

water 3-opposite-toward land 3-on 1-float.P

woo’aal

3DO-2dpl-chew.it.P

woołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P