Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Ashdladi oolkiłgo ’áko shį́į́ ’índa ákǫ́ǫ́ diikah.
five.at time-GO only until then there 1dpl-go.pl.I’Ashkii yázhí bee’eldǫǫh yik’ee ’ádadeeznih.
boy little gun 3-on.account.of REFL-3-hurt.P’Áádóó háajigo dah diníyá?
and.then which.way-GO start.off 2-go.I’Ádihodideesht’ih sha’shin nisingo t’áadoo ’atah haasdzíi’ da.
RFLX-1-get.into.trouble.F perhaps 1-think.CI-GO NEG among 1-say.P NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Future (F)find in Navajo Verb Modes
- ’ádihodiisht’ééh get oneself into troublefind in Navajo Verb Modes
- sha’shin perhapsfind in Navajo Adverb Lexicon
- Continuative Imperfective (CI)find in Navajo Verb Modes
- nisin think, wantfind in Navajo Verb Modes
- t’áadoo notfind in Navajo Adverb Lexicon
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasesfind in Navajo Adverb Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- haasdziih speak, exclaimfind in Navajo Verb Modes
’Ákǫ́ǫ́ shił díí’ash.
there 1-with 2sg-go.du.F’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.
Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R’índa
Béégashii báháchxį’go bik’ee neeshchééł.
cattle 3-become.angry.I-GO 3-on.account.of 1-flee.Prog
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- háchį’ become angryfind in Navajo Verb Modes
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- -k’ee on account offind in Navajo Postposition Lexicon
- Progressive (Prog)find in Navajo Verb Modes
- neeshchééł flee, run away fromfind in Navajo Verb Modes
Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.
watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.Rdadiilyį́į́h
pl-3DO-1dpl-melt.it.IDamóogo nihaa náájídááh.
Sunday.GO us.return 4-again.visit.Fdeidííłhį́į́’
pl-3DO-3dpl-melt.it.PDii éé’ shił nizhónígo nahideeshniih nisin nt’éé’ ’áko ndi ayóo ilį́į́ lá.
this clothing 1-with 3-like-GO 3-1-buy.F 1-think.Cl Past even then very 3-expensive Discdiidį́į́ł
3DO-1dpl-eat.it.FHaa níníłnééz?
what 2-tall.relatively.NIhaa yit’é (hait’é), haa yit’éego (hait’éego)
hadajishgizh
pl-3DO-4dpl-cut.it.out.PHatáálgóó déyáago shikélchí t’óó tsxį́į́łgo bił ’ada’shéshiizhgo ńdaséłkad.
ceremony-1-go-Fut-GO 1-moccasin merelyhurry.GO 3-with 3-1-pierce-GO 3-1-sew-Phazhdééłbįįd
3DO-4-fill.something.up.with.it.PHáádę́ę́’shą’ tó ndahohheeh?
where-from-Q water pl-3-2-haul.LPB.IHádą́ą́’sh Dibé Nitsaadę́ę́’ néínídzá?
when-past-Q Colorado 3-return.PJáan, nanilnishísh?
John 2-work.I-Qjidííłhį́į́’
3DO-4-melt.it.Pk’adę́ę
KinŁánídi ’ííníshta’ ńt’éé’ ’áádóó t’áá ’ániidígo ’áadi náánísdzáá ńtéé’ ’ééhosisya’ lá.
Flagstaff-in 1-study.P past and.then just recently there-at 1-return.P past 1-get.hazy.P discléi’
Mą’iitsoh shik’iilwodgo tsékooh góyaa bidááłgo’.
wolf 1-3-attack-COMP canyon areal-down 3-1-push.Pna’ashkǫ́ǫ́’
1-swim.INa’nízhoozhígóó deeyá, ya’?
Gallup-toward 2-go.sg.F QNe’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.
2-1-copy.I 2-blink.ONichidí háadish nííníłbą́ą́z?
2-car where-at-Q 3-2-park.PNichidí háadish nííníłbą́ą́z?
2-car where-at-Q 3-2-park.Pniłhį́į́h
3DO-2-melt.it.(snow).IShá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’.
sun proportionate 1-swim.CIShá bíighah tsiyaa sédáago, shinááł nida’jiłkǫ́ǫ́’.
sun proportionate tree-under 1-sit.SPN-GO 1-watch.CI pl-4-swim.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Si-Perfective Neuter (SPN)find in Navajo Verb Modes
- sédá sitfind in Navajo Verb Modes
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- na’ashkǫ́ǫ́’ swimfind in Navajo Verb Modes
- shá bíighah all day, foreverfind in Navajo Adverb Lexicon
- -yaa under, beneath, downfind in Navajo Postposition Lexicon
- location