Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ałk’idą́ą́’ Naayéé’ Neizghání ha’a’aahjigo ’atsiniltł’ish bił dah yizdéél jiní.

long.ago Monster Slayer east-to lightning 3-with up 3-move.SFO.P 4-say

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

-ch’ą́ą́h

-di

-jigo

Ahwééh yishdlį́į́ ’áko ’índa ch’éénásdzíd.

coffee 3-1.drink.P when 3-1.wake.up.P

Chidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?

car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NI

Chidí sits’ą́ą́’ hashtł’ish yiih yilwodgo t’áá ch’į́į́góó ch’ééh ’ííł’įįd.

car 1-from mud 3-into 3-go.P-GO failure in.vain 1-act.P

Chidí ła’ bíká ’í’iishłaa.

car some 3-for 1-order.P

Da’ k’ad daats’í ch’iyáán ’áníléehgo n ’adazh’niiyą́ą́’?

Q now perhaps food 2-make.I-GO 2-for feast.happen

dadizhdínóołkał

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).F

didadiiljeeh

pl-3DO-1dpl-start.fire.I

Díigi ’át’éego yigááł.

this-similar.to 3-walk.Prog

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Dziłghą́ą́’góó deeshááł nissin.

mountain-top-toward 1-go.F 1-want.CI

Haa’íshą’ neezgai?

where-Q 3-hurt.N

hadadéélbįįd

pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

haiłgéésh

3DO-3-cut.it.out.I

haoogeed

3DO-2dpl-dig.it.out.P

Háádę́ę́’shą’ tó ndahohheeh?

where-from-Q water pl-3-2-haul.LPB.I

Háí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod

who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-Q

Hónáhoot’éhí ’índa ch’aa deeshááł nissin.

next.year until travel will.go.F 1-desire.

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Kii łį́į́’ yizloh léi’ yí’diiłííd.

Kii horse 3-3-rope.SP CONJ 3-3-brand.I

Kwe’é k’ad łe’esh’aah.

here now earth-1-put.into.I.SRO

léi’

Na’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?

hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.I

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká b ’oolwoł.

Gallup-from 1-for 3-with 3-drive.I

Naalyéhé hooghandi tł’oh hániikai ńt’éé’ ’áníídí yee’ ’ásdįįd lágo ’áadi niikai.

trading.post-at hay 1dpl-go.pl.P past recently very 3-disappear.P DISC-GO there 1dpl-go.pl.P

nidasoołkáá’

pl-3DO-2dpl-investigate.it.P

Nidlóóhísh doodaii’ dooísh nidlóoh da?

2-cold.I-Q or NEG-Q 2-cold.I-Q NEG

nidoohłeeł

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nihá naazíinii bił neikai.

our leaders 3-with 3pl-1pl-go.P

Niísh ’ałdó’ t’áá ’ákwíinínízin?

2-Q also just 2-think.so.NI

niyą́

3DO-2-eat.it.I

N bééhózinísh ’éí doodaii’ nicheii daats’í b bééhózin?

2-with 3-know.CI-Q TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

Ńléí ’asdzą́ą́ sáníshą’ háí ’át’į́?

there woman old-Q what 3-be.N

Shich’ahashkéé léi’ doo bíká ’iishyeed da.

1-3-upset.I since NEG 3-for 1-help.I NEG

Shimá sitsilí bibéésh bee hane’í bits’ą́ą́’ náádii’ą́.

1-mother 1-little.brother 3-cellphone 3-away.from 3-3-return.P

Shoo sitsóí, da’ Na’nízhoozhigóó nił ’adeeswod?

hey 1-grandson Q Gallup-to 2-with 2-go.F

T’áá ní’áłtsé hooghandi nánísdzá.

thus you first home-at 1-arrived.Rev. P

Tó bee naat’ahí yę́ę bitł’áahdi yiichxii’ lá.

water canteen past 3-under-at 3-rust.P DISC

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áh’hoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Ts’aa’ wolyéhę́ę k’ad t’áá ’íiyisíí bídin hóyéé’.

basket 3-call.NI-past now really 3-without HO-lack.NI

Yas Niłt’ees bini góne’ yas dajiłhį́į́h.

January 3-in 3-into snow Pl.4-melt.I

yíní’aal

3DO-2-chew.it.P

yíníshóó’

3DO-2-brush/comb.it.P

Łééchąą’í ’ałch’į’ yiil’aad.

dog RECIP-toward 3-1du-sic.P

Łį́į́’ hooghangóó nooshkaałgo táá’ shits’ą́ą́ bizánághah góne’ ’ałhaa’eekai.

horse hogan-GO 3-1-herd-Prog-GO 3-1-away-from around areal-in-3 3-run.P.Pl

łáháda