Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Adą́ą́dą́ą́’ shá bíighah ’atah ’adishdiłgo ’i’íí’ą́.
yesterday 1-for 3-passing down 1-play.stick.dice.RI-GO evening’Asdzą́ą́ ’éí ’ashkii ha’át’íí yeiní’ą́?
woman TOP boy what 3-to-3-3-move.SRO.P’Atsą́ą́’ ła’ jóyą́ą’ le’.
ribs some 4-eat.O desire’Awéé’ dah sidá.
baby up 3-sit.SPN’azhą́…ndi
’Áłtsé baa nitsídadiikos ’áko shį́į́ ’índa bik’i nidadii’nił.
first about 3-3.think.F then only 3-3pl.record.I’Oółháásh lágo.
2-sleep.O don’t-dę́ę́’
-jí
Chidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?
car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NIChidí na’na’í łęęzh yíyooyił.
tractor dirt 3-3-push.ProgChizh ła’ ’ahidíłkaał ’áko ’índa nich’į’ n’deeshłééł.
firewood some 2-chop CONJ 2-to 1-pay.FDa’ Cubadę́ę́’ tsinaa’eeł nił ní’éél?
Q Cuba-from boat 2-with 3-float.Pdajishbéézh
pl-3DO-4dpl-boil.it.PDá’ák’eh góyaa yishwoł.
cornfield down.that.way 1-run.Progdidíníilkał
3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).FDíí chizh shá ’ałk’íniishóósh.
this firewood 1-for 3-2-split.IHa’át’íí neidiyoołnih nínízin?
who 3-3-buy.F 2-think.NIhaa níłtsááz
hadaoołgizh
pl-3DO-2dpl-cut.it.out.PHatáálgóó déyáago shikélchí t’óó tsxį́į́łgo bił ’ada’shéshiizhgo ńdaséłkad.
ceremony-1-go-Fut-GO 1-moccasin merelyhurry.GO 3-with 3-1-pierce-GO 3-1-sew-Phayíígeed
3DO-3-dig.it.out.Phayííłgizh
3DO-3-cut.it.out.PHáágóó lá díníyá?
where-to.Q 2-go.FHádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?
when-past-Q Mary school-from 3-return.PHáísh tsinaa’eeł ’áyiilaa?
who-Q boat 3-3-make.PHááaad késhdę́ę́’į́">dę́ę’shą’ díí ch’ah nizhóní léi’ naa yílts’id?
where-from-Q DEM hat 3-beautiful.NI INDEF 2-to 3-move.air.SRO.PKǫ’ ’ayóigo bee n’deezdíín ndi doo shiníłdoi da.
fire very 3-with 3-sheds.light.P but NEG 1-3-warm.SPN NEGMary ha’át’íí nayiisnii’?
Mary what 3-3-buy.PMósí dóó łeechą́ą́’ii’ baniłts’ood’ii’, bił hózhǫ́.
cat dog 3-1-feed.P-and 3-with 3-happy.NIMósí yázhí chizhtah yiyah yílwod.
kitten woodpile.among 3-under 3-run.PNdáa’di shizhé’é diné ła’ yił ’ahi’niigą́ą’go bita’ niséyá.
summer.ceremony-at 1-father man one 3-fight.P-GO 3-between 3-1-go.siPNe’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.
2-1-copy.I 2-blink.ONichidí háadish nííníłbą́ą́z?
2-car where-at-Q 3-2-park.Pnidaohłé
pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.IŃléí dził bighą́ą́’dóó łid yót’ááh yít’i’.
over.there mountain 3-over there smoke to.rise.up into-I.Shi’éé’ kin bikáá’dóó hadah (or bidah, ’adah) ’ahé’ah.
1-clothes house 3-on-from areal-downward 3-1-toss.FFO.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- ’adah downward from a heightfind in Navajo Adverb Lexicon
- -káá’ on, on top offind in Navajo Postposition Lexicon
- location
- -dóó from a specific location or point in space or timefind in Navajo Postposition Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’ahish’áád toss awayfind in Navajo Verb Modes