Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ashkii ’éí łį́į́’ bił naaldloosh łá’í nidi doo yiyiichįįh da.

boy TOP horse 3-with 3-ride.I one but 3-3-know.NP NEG

’Ałk’idą́ą́’ Diné bikéyah bikáa’gi łį́į́’ bichąą bíighahgo tł’oh deíl’áá ńt’éé’ jiní.

long.ago Navajo.land 3-upon-at horse 3-belly sufficient-GO Pl-3-extend.out.of.sight.SNP hearsay

’Áłchíní hazhóʼí bik’i yíldził.

children careful 3-for 2-support.Prog

’Eii łééchą̨ą’í t’áá ’áko taah yilwo’.

that dog immediately water.into 3-run.U

’Éí lą́ą baa nitséskees nít’ę́ę́’.

that EMP 3-about 1-think.I past

-chá- or -chá

-ii’, yi’

-íighah

-lááh

-t’ah

-t’ááh

-tis

Ashkii tsé yikáá’ haaswod.

boy rock 3-on 3-up-walk.CI

Béeso bá hooghan góne’ shił ha’ashch’ą́ą́l dóó ’azéé’ííł’íní bił yah ’ííyá.

money 3-for building inside 1-with 3-go.up.as.elevator.P and doctor 3-with into 1-GO.P

Britain bikéyahą́ą t’áá ’ałtso ’ahíi’nilgo kéyah United States wolyéhígíí bilááh ’áníłtsxo ńt’éé’.

Britain 3-land just all 3-combine.P-GO land United States 3-call.NI-COMP 3-beyond 3-size.NI past

Ch’é’étiingóó naanéhígíí shił bééhózin.

entrance-along 3-play.I-COMP 1-with 3-know.NI

Da’ Cubadę́ę́’ tsinaa’eeł nił ní’éél?

Q Cuba-from boat 2-with 3-float.P

Da’ Cubadę́ę́’ tsinaa’eeł nił ní’éél?

Q Cuba-from boat 2-with 3-float.P

Damóo yę́ędą́ą́’ Yootóógóó niséyá.

Sunday past Santa.Fe-to 1-go.P

Díigi ’át’éegoósh ’ájiił’įįh?

this-at 3-be-GO-Q SUP-4-do.P

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

Ha’át’íísh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

Hastiin hooghan yikáá’ has’na’.

man hogan 3-on 3-climb.P

Háádę́ę’shą’ díí ch’ah nizhóní léi’ naa yílts’id?

where-from-Q DEM hat 3-beautiful.NI INDEF 2-to 3-move.air.SRO.P

Háádę́ę́’shą’ tó ndahohheeh?

where-from-Q water pl-3-2-haul.LPB.I

Hádą́ą́’sh Dibé Nitsaadę́ę́’ néínídzá?

when-past-Q Colorado 3-return.P

K’ad cháshk’eh gódę́ę́’į́">yaa tó de ’anool’ąął.

now wash down water up 3-rise.Prog

K’ad hooghangóó nááshdááł dooleeł.

now hogan-toward 1-go.Prog FUT

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Mósí yázhí chizhtah yiyah yilwod.

kitten woodpile.among 3-under 3-run.P

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

Náhookǫsdę́ę’go níłch’igo ’ayóo deesk’aaz.

north.from-GO breeze-GO very cold.SPN

Ni daats’í nił bééhózin ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?

2 perhaps 2-with 3-know.CI TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

Nichidí háadishą’ nííníłbą́ą́z

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nichxǫ' aad ’át’éii">t'áadoo baa nánít’íní.

stop NEG 3-about 2-bother.I-Í

Obi-Wan Kenobi, shíká ’ajoolwod.

Obi-Wan Kenobi 1-after indef-4-run.P

Sam ’ádił yálti’.

Sam reflx-with 3-talk.DI

Shibéézh bik’í’óshch’iid le’ ’éé’ bitahgi yóó’ ’eelts’id.

1-knife 1-find.it.O clothes 3-among 3-move.P

Shilį́į́’ tł’aaká’ii dóó shilį́į́’ biyéél bił tsodizin ’íishłaa.

1-appaloosa and 1-horse 3-saddle 3-with prayer 3-1-make.P

Shimá sání t’áá shídin ’ííyá.

Shí t’óó ’ááłk’iis yisháałgo shizhé’é tsékooh gódeg ha’asbą́ą́z.

1 merely SUP-alongside 1-go.Prog-GO 1-father canyon areal-up up-3-drive.P

Shínaaí shikétł’á ’iiyilgo łį́į́’ bikáá’ hasis’na’.

1-older.brother 1-foot-bottom 3-3-boost.P-GO horse 3-top up-1-crawl.P

T’áá ká tó tsíídkáá’ dididííkááł.

NEG water charcoal-on start-3-2-put.OC.F

T’ááłáhádi kin binída’shiilzhiizh dóó hooghangóó dah ńdiikai.

once-at house 3-into-Pl-1dpl-dance.P home-toward start start-1dpl-go.pl.P

Tsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P

Łį́į́ b níníłjooł.

horse 3-for 3-2-handle.NCM.F

Łį́į́’ bik’i na’ashnííł.

horse 3-on 3-1-unsaddle.I

ʼAwéé chʼídeeldloʼ; chʼiyáán bá ʼádaʼdoołííł dóó bá niʼdaʼdoonih.

baby 3-laugh.P food 3-for pl-3-2dpl-prepare.F and 3-for pl-3-2dpl-distribute.F