Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Ch’éénísh’į́įgo náá’deeshtł’óół nissin.

out summer.GO 1-again.weave.F 1-desire

’Abe’ yistiní hazhóó’ógo ni’ ninishtłeeh ńt’éé’ nááłhęęsh.

ice.cream carefully stop 3-1-stop.carry.I past 3-fall.P

’Ashkii nishłínę́ędą́ą́’ łah yoostsah bik’íníyá.

boy 1-be.NI-past once ring 3-1-find.P

’Azhą́ deesk’aaz ndi t’áá ’ákwíí jį́ na’nishkaad.

even. though 3-cold.SPN but just every day 1-herd CI

"Doildinę́ę’ daazts’ą́ą́ lá," didííniił.

3-be.outcast.NI-deceased 3-die.P DISC 3-2-tell.F

-k’eh + -jí

Bíla’ashdla’ii wolyéii bił dah nahaz’ą́ą́góó t’áá ’ał’ąą bizaad dahólǫ́.

3-fingers-five-NOM 3-be.called-NOM 3-with static areal-3-govern.P-toward just separate 3-language pl

Ch’iyáán ’ádaasdįįdgo kingóó ła’ hááshááł.

food pl-3-run.out.P-GO store-to some area-1-go.get.Prog

Chizh ła’ ’ahidíłkaał ’áko ’índa nich’į’ n’deeshłééł.

firewood some 2-chop CONJ 2-to 1-pay.F

dajiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).I

Damóogo ’áłah ’aleeh ’áko ’áadi nihaadíínááł.

Sunday 3-gather 3-be so there-at 1-Pl-to-2-arrive.F

deiigish

pl-3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.I

Dichin bik’ee doo bííchįįd da.

hunger 3-account neg 3-become.hopeless.P neg

diidííłjéé’

3DO-3-start.fire.P

Díí łééchąą’í dah doosłóós laanaa.

this dog 1-lead.O.ADV-laanaa optative particle for a positive wish, hope or desire.

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Doo ńdeeshdááł da, háálá kwii doo shił yá’áhoot’éeh da.

NEG 1-return.F NEG because here NEG 1-with 3-good.NI NEG

Doo wółtsį́į́h lágo!

hadeidínóołchał

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).F

haníłchaad

3DO-2-card.it.(as.in.wool).I

Há’át’íí lá hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what Q man and girl 3-3-make.P

Háadish nichidí nííníłbą́ą́z?

where-at-Q 2-car 3-2-.park.P

Hádą́ą́’ ’áłtsé chidí naat’a’í n nast’a’?

When past first airplane 2-with 3-fly.P

Hágoónee’, t’áá ’ákódí shahane’.

well that’s.all 1-story

Háí lá sis łigai ’áyiił’įįh

who-Q belt silver 3-3-make.U

Hooghan bikáá’ dah si’áánígíí biyah danii’áago ’ádíílį́į́ł ’áko hooghan doo ałhiinídoołdas da.

hogan 3-on up 3-sit.SPN-ÍGÍÍ 3-under pl-3-extend.NP-GO 3-2-make.F so hogan NEG RECIP-3-collapse.F NEG

jidooyį́į́ł

3DO-4-eat.it.F

jiyą́

3DO-4-eat.it.I

le’ ’át’éégóó

nidaohłé

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nidasoołkáá’

pl-3DO-2dpl-investigate.it.P

nideeshłeeł

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.F

Níléí dá’ák’ehdi ła’ joogááł.

there cornfield-at some 4-walk.Prog

Ólta’di ndeii’néego ’ashkii ła’ kin bizánághahdę́ę́’ shich’į’ ch’élwodgo b ’ahídégoh.

school-at 1pl-play.I-GO boy some building-3-around-from 1-to out-3-run.P-GO 3-with 3-1-collide.P

Sha’ałchíní ayóó niłch’í naalkídi deineł’į́ ’áko ndi shí éí shináá bąą adin.

1-children very air 3-move.I 3-3.look.I however I 1-eyes 3-on doesn’t exist.

Shi’dizhchį́į́ yęędą́ą́’ ’éí tsinaabąąs dahólǫ́ nt’éé.

1-pass-born.P past TOP wagon 3-with pl-3-drive.I pl-be.NI past

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.NI later one again-3-1-buy.F

Shikee’ ’ániidígo biniinaa shikee’ bąąh tó’diisool.

1-shoe recently because 1-foot 3-on 3-blister.form.P

Shimá bighangóó náshdáahgo łééchąą’í baná’ástso’.

1-mother 3-house-toward again-1-go-GO dog 3-again-1-feed.R

Shimá nitsii’ yiilch’ííł áádóó bíni’ t’áá ’ákót’ée dooleeł.

1-mom 2-hair 3-2-curl.I and.then let.be just it.is will.be.F

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.

1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.U

T’áá ká k’éé’óółchxǫǫh

Neg 2-erase.O

T’ááłáhádi kin binída’shiilzhiizh dóó hooghangóó dah ńdiikai.

once-at house 3-into-Pl-1dpl-dance.P home-toward start start-1dpl-go.pl.P

Táá’ daats’í shinááhaigo Hwéeldi hoolyéégóó sh dah ’adiiná níigo halne’ łeh shicheii.

three maybe 1-year.P-GO Fort.Sumner-at areal-be.called-toward 1-with start.off 3-migrate.P 3-say.NI-GO 4-tell. usually 1-grandfather

Tsékooh góyaa tł’óół bee ’adanásh’nah.

canyon areal-down 3-with 1-climb.down.R

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

yishbéézh

3DO-3-boil.it.P

yishtł’ó

3DO-1-weave.it.I

Ániid iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI