Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ashą́ą́ nít’ę́ę́’ t’áadoo hooyání shaa ’ílwod.

1-eat.Prog past suddenly 1-for 3-drive.P

’Ashkii bi’éé’ hazhó’ó ’ayíyiishchid dóó ’ólta’ góne’ yah ’ííyá.

boy 3-shirt nicely 3-3-tuck.in.P and school into into 3-go.P

’Ashkii t’áá ’ádíláahęę’ nihił yah ’eelwod.

boy just annoyingly-past 1dpl-with into 3-go.P

’Ashkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.

boy water 3-be.NI-ÍGÍÍ 3-in 3-fall.O

’Atiin bąąhgóó doo ch’il ’ahwééh ’ájíléeh da.

road 3-beside-along NEG plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

’Atsą́ą́’ ła’ jóyą́ą’ le’.

ribs some 4-eat.O desire

’Ałk’idą́ą́’ ’éiyá naadą́ą́’ ’ayóo k’éédadiilyééh nít’éé’.

long.ago TOP corn very pl-3-1dpl-plant.R past

Ániid ’iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

At’ééd na’abąąs yíhooł’ą́ą’go bimá yił ’oołbąs.

girl driving 3-3-learn.P-GO 3-mother 3-with 3-drive.Prog

Beeldléí danołtsóós.

blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.I

Bibee’eldǫǫh haiyííłhan’ii’ ’bįįh yił ’adeesdǫǫh.

gun 3-jerk.out.P-and deer 3-shot.P

Béeso bá hooghan góne' saad hazlį́į́'.

bank inside words 3-pas-it.occured.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Chidí na’na’í łęęzh yíyooyił.

tractor dirt 3-3-push.Prog

Da’ dichin nínízin?

Q hungry 2-want.NI

Da’ dichinísh nínízin?

Q hunger-Q 2-feel.NI

dadizhdínóołkał

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).F

Damóogo nihaa náájídááh.

Sunday.GO us.return 4-again.visit.F

Dibé hólǫ́ǫgo ła’ níjół’ah laanaa.

sheep exist-GO some 4-butcher.O hope

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

didadidoołjah

pl-3DO-2dpl-start.fire.F

didoołhįh

3DO-2dpl-melt.it.F

didíłjeeh

3DO-2-start.fire.I

Díí tsídii bit’oh yisdádeeshjoł, ’áko shį́į́ kónááhoot’éhé tsídii ła’ náábít’oh dooleeł.

this bird 3-nest 3-1-save.F-NCM then maybe next.year bird some again-3-nest future

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGO

Díkwíí jį́ shą’ nanilnish?

how.many Q days 2-work.I

Doo ’áłah deiidleeh da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.I NEG

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

Haaláyéé diitlʼééʼ ʼajiłhwosh.

caution this-night 4-sleep.I

hadanoołchaad

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadazhniłchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadéélbįįd

3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

haołgéésh

3DO-2dpl-cut.it.out.I

Haánee’ náánááshdáał dooleeł.

well 1-again-walk.R future

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Háí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod

who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-Q

jidiłhį́į́h

3DO-4-melt.it.I

Mósí dóó łeechą́ą́’ii’ baniłts’ood’ii’, bił hózhǫ́.

cat dog 3-1-feed.P-and 3-with 3-happy.NI

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.

Gallup 1-for 3-with 3-drive.I

neiskáá’

3DO-3-investigate.it.P

Ni daats’í nił bééhózin ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?

2 perhaps 2-with 3-know.CI TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Sha’áłchíní Toohgóó bił ’eesbąs.

1-children Shiprock-to 3-with 1-drive.Prog

Shą́ą́’ ’ałk’idą́ą́’ baa hwiinít’į́į ni’.

remember long.ago 3-for 3-discuss.I recall

Shilééchąą’í b na’nishkaadgo jooł b ’abíńjíshhałgo yikéé’ náádiilwo’.

1-dog 3-with 1-herd.CI ball 3-for 3-1-bat.R-GO 3-after 3-run.R

Shízhe’é yéeni’ ’ayóó ’iiná bee nanihizhneeztą́ą́’.

1-father past-deceased very life 3-with 1pl-4-teach.P

T’áá shǫǫ da ’awéé’ nee hazlį́į́’.

at.least baby 2-for 3-become.P

Tó háálínídi ’ahéédidiit’ashałní’ní’ą́ągo.

spring-at refl-1du-meet.F noon-GO

yishhį́į́h

3DO-1-melt.it.(snow).I