Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

’Ahwééh bee yishdlį́hígíí bikáá’ ’adání bikáá’ dah yish’ááh.

coffee 3-with 3-1-drink.P-NOM table 3-on up 3-1-put.SRO.U

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’Aoo’, ’ashdladigóó ’oolkiłgo ’áádę́ę́’ sh ná’ílwod.

yes five-at-toward clock-GO there-from 1-with 3-return.P

Amá k'adee' neeshch'íí nidahidíídla ní jiní.

pas-mother now piñon 3-1dpl-pick.F 3-say 3-it.is.said

bik’ídadisoodiz

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.P

Ch’iyáán ’íishłaa ’áádóó da’iidą́ą́’.

food 3-1-make.P CONJ 1Pl-eat.P

Chidí ’anáshdlééh, háálá doo naalnish da.

car 3-1-repair.I because NEG 3-work.I NEG

Chidí t’ą́ą́’ nináníłbą́ą́z.

car just 3-1-reparked.R

Chidí bikéé jį' adeez'áhí bikee' nitsaaígíí 'éí nahałnii'.

pickup.truck 3-tire 3-big.NI.-NMLZ TOP 3-1-buy.P

dadidínóołkał

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

daohshóóh

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.I

dayííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).P

dazhdooyį́į́ł

pl-3DO-4dpl-eat.it.F

deidíníłkaad

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).I

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

deiłbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.I

didadiiljéé’

pl-3DO-1dpl-start.fire.P

Diné biWashingdoon ’akéé góne’ dahsidáhígíí ’éí ’asdzááni ’át’é.

Navajo 3-government following rank up-3-sit-rel TOP women 3-be.NI

Díí mósí yázhí hooghangóó nááshtééł.

this cat little home-towards 3-1-carry.Prog

Díí tł’óół tsin bik’ídísdis.

this rope stick 3-on-3-1-wrap.I

Doo ndi bił ílíí da.

not.even 3-with-grateful.NI NEG

Doo ndi dichin nizin da.

not.even 3.hunger-I.am.NI NEG

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

Dziłghą́ą́’í bizaad doo shił bééhózin da.

White.Mountain.Apache-NOM 3-language NEG 1-with 3-ho-know.CI NEG

Dziłneeláagí nánisé’ ’azee’ háágeed.

mountain-end-at growing.herb medicine up-3-1-dig-1.P

hadadéélbįįd

pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

hadajizgeed

pl-3DO-4dpl-dig.it.out.P

haniłgéésh

3DO-2-cut.it.out.I

Kingóó ’anááda’iisdee’.

town-to again-pl-3-go.R

Kwii nináá’nísh’aah.

here again-3-1-place.R

nidasiilkáá’

pl-3DO-1dpl-investigate.it.P

nidazhdooleeł

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Níwe, tʼáádoo ʼałkʼésdisí niyą́ní.

stop NEG candy 3-2-eat.DI.NEG

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shilééchąą’í sitsijį’ yilwoł.

1-dog 1-ahead-to 3-run.I

Shimósí yázhí tsin yąąh dah sidáago hádésh’na’ ńt’éé’ ’áłt’ąą hadanáálwod.

1-cat little tree 3-on up 3-sit.SPN-GO 1-climb.P but after.all 3-run.down.P

Shitsili tsin ła’ nieidiitą́ii’ łeechą́ą́’ii’ łéi néídiiłhaal.

1-little.brother stick 3-3-pick.up.P-and dog INDEF 3-3-hit.P

Shiyáázh shaa yógháah le’ nissingo sédá.

my.son 1-for 3-arrive.O hope 3-1-want.CI-GO 1-sit.I

Shiázh ’ółta’góó deeyáhą́ą doo yénániih da.

1-son school-to 3-go.P-past one but NEG 3-3-remember.CI NEG

Shoo, nahachagii t’óó ’ahayóí nihaanáá lá; ’áko shį́į́ baa ’ákodanosin dooleeł.

hey.look grasshopper merely many 1pl-to 3-migrate.P mirative then maybe 3-of 2pl-be.aware.NI FUT

T’áá ká chidí ba’óó’ááł lágo.

NEG car 3-3-borrow.O LÁGO

T’áá ’aaníigo chizh yigééł.

really firewood 3-pass-haul.PROG

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

yoodlą́ą́’

3DO-3-drink.it.P

Yéego nihee nahóółtą́ągo yá’át’ééh doo yę́ę ’áko shį́į́ naadą́ą́’ dadinóosééł.

hard.GO 1pl-on 3-rain.P.GO 3-good future wish then maybe corn 3pl-grow.F

Łeechąą’í gah ’a’áán góne' ’iinííłcháá’á.

dog rabbit hole-ground inside 3-2-chase.P

ʼDa'azhishgóó, sis łigaii shaʼ díílééł.

dance-to 1-go.F belt silver 1-borrow3-lend.SFO.F