Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Atsą́ą́’ ła’ jóyą́ą’ le’.

ribs some 4-eat.O desire

’Azhą́ shaa jidiijéé' ndi, t'áá hwéé deeshwoł.

even.though 1-from-4-start-run.P just but 1-run.F

Ashkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.

Boy flowing.water-ÍGÍÍ 3-in 3-3-fall.O

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

dajííyą́ą́’

pl-3DO-4dpl-eat.it.P

dajííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).P

daołhį́į́h

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).I

dazhdiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.I

dazhdííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.P

deiyą́

pl-3DO-3dpl-eat.it.I

didadoołjéé’

pl-3DO-2dpl-start.fire.P

didazhdidoołjah

pl-3DO-4dpl-start.fire.F

didazhdiłjeeh

pl-3DO-4dpl-start.fire.I

dideididoołjah

pl-3DO-3dpl-start.fire.F

didíłjeeh

3DO-2-start.fire.I

dizhdiłjeeh

3DO-4-start.fire.I

dizhdínóołkał

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).F

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Dó’ísh t’ahdii nikee’ bii’ síní’eezísh łí?

DÓ’-Q still 2-shoe 3-in 2-have.on.P-Q ŁÍ

hadanołchaad

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadaoołgizh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.P

hadasoogeed

pl-3DO-2dpl-dig.it.out.P

hadííłtééł

3DO-2-carry.him/her.up.out.of.something.F

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

Hatáaldi 'iikááh 'atah 'ajóle’.

ceremony-at sandpainting among 4-make.O

Hazhó’ó nidahísóotą́.

still pl-2dpl-sit.pl.P

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Niba’ sézį́.

2-wait 1-stand.SPN

Nidahastą́ągo k’izh’dóle’ígi ’áhoot’é.

rain.P 4-plant.O.NOM areal-be.N

nideidooleeł

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nijilé

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.I

Niłísh bééhosin doodaii’ biłísh bééhozin?

2-with-Q 3-know.CI or 3-with-Q 3-know.CI

Sha’áłchíní Toohgóó bił ’eesbąs.

1-children Shiprock-to 3-with 1-drive.Prog

Shidibé ’ąą’ dinót’į́į́ł laanaa ch’ééh nisin.

1-sheep expanse 3-increase.O wish in.vain 1-want.CI

Shimá bighangóó náshdáahgo łééchąą’í baná’ástso’.

1-mother 3-house-toward again-1-go-GO dog 3-again-1-feed.R

Shiníbaal doo tó biníkáoogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.I prepare.against 3-1-make.P

Shitsili tsin ła’ nieidiitą́ii’ łeechą́ą́’ii’ łéi néídiiłhaal.

1-little.brother stick 3-3-pick.up.P-and dog INDEF 3-3-hit.P

T’áá ’aaí ’aníigo t’éiyá doo bikee’ saad si’ą́ą da.

truly 3-say.I-GO only NEG 3-behind word 3-sit.SPN NEG

T’áá gohwééh baa wóókááh

see.to.it coffee 3-for 2-pour.OC.O

T'áá sáhí ʼííníyą́ą́ʼ. Tʼáá shǫǫ da ʼíyą́ shididííniił.

only.you 2-eat.P T’ÁÁ SHǪǪ DA 2-eat.I 1-2-tell.F

Tó diłhił bá hooghan góne’ sáanii ’ałk’iijée’go hááhgóóshį́į́ jó shí da ’adadanishchidgo sédá.

bar 3-at women RECIP-3-fight.P-GO very instead 1-flinch.I-GO 1-sit.P

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Tsxį́įłgo łees’áán ’ádíílííł nimásání nihaa yighááh!

quickly tortilla 3-2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

Tsézéí lą’í joyéełgo nidaaz dooleeł.

gravel a.lot 3-4-haul.I-GO 3-heavy.NI 3-become.F

Tł’éédą́ą́’ ni’shéłhaazh.

night-past 1-rest.P

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

yíłhį́į́’

3DO-1-melt.it.(snow).P

Ła’ nááhai yę́ędą́ą́’ Tóta’di daashin niiłtsą́ą ni’.

one year prior Farmington-at wasn’t.it 2-1-see.P remember

Łeechąą’í gah ’a’áán góne' ’iinííłcháá’á.

dog rabbit hole-ground inside 3-2-chase.P