Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

’Ach’ą́ nisin ndi shidíbé nído’ahígíí ’ádin.

meat.hunger 1-want.NI but 1-sheep 4-butcher.F 3-1.none.NI

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO

’Ayóo la’ deesdoi, nahóółtą́ą́’ laanaa.

very disc 3-hot.SPN 3-rain.O hope

’Ákǫ́ǫ́ shił díí’ash.

there 1-with 2sg-go.du.F

'Ólta’góó dayínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.I

bik’ídadohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Ch’éénísh’į́įgo náá’deeshtł’óół nissin.

out summer.GO 1-again.weave.F 1-desire

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Chidíłtsooí bidááh síńzį́į dooleeł.

car-yellow-REL 3-for 2-stand.SPN FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Da’diidį́į́ł.

pl-1dpl-eat-pl.F

dadidínóołkał

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

deidiłhį́į́h

pl-3DO-3dpl-melt.it.I

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

dididoołjah

3DO-2dpl-start.fire.F

didííníłjéé’

3DO-2-start.fire.P

Diné nishłį́ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.

Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.I

dishhį́į́h

3DO-1-melt.it.F

dizhdiłjeeh

3DO-4-start.fire.I

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo, dádiʼnítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Ha’át’íísh nizhé’é nahideeshnih nízin.

what-Q 2-father 3-1-buy.F 3-want.NI

Haashą’ ʼátʼé, shí bichʼįʼ haʼdiisdzih.

how-Q 3-be.NI 1 3-to 1-speak.F

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadeishgizh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.P

hayíígeed

3DO-3-dig.it.out.P

Háadi lá dibé nidahaniih?

where-at Q sheep pl-3-pass-sell.CI

Kwii sínídáa dooleeł.

here 2-sit.SPN will.be.F

Náá’íídéeshtah nisin doodago t’óó siláogóó deeshááł.

again-1-go.school.F 1-want or merely military-to 1-go.F

Neezdáago ’índa yiyííłtsą́.

3-sit.P-Comp only.then 3-3-see.P

nidasiilkáá’

pl-3DO-1dpl-investigate.it.P

nideiskáá’

pl-3DO-3dpl-investigate.it.P

nidííleeł

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.F

Sha’ałchíní ayóó niłch’í naalkídi deineł’į́ ’áko ndi shí éí shináá bąą adin.

1-children very air 3-move.I 3-3.look.I however I 1-eyes 3-on doesn’t exist.

Shiye’ bicheii yi’ká ’análwo’dooleeł biniiyé ba’niłtį́į́́ nt’éé’ sits’ą́ą́’ yił nikidíńiit’ą́ą́zh.

1-son 3-grand.father for 3-1-help.F for 3-loan for 1-away with 2-dpl.walk.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

shoołbéézh

3DO-2dpl-boil.it.P

T’ah doo la’ ké ániidígíí ła’ biih náánást’ées da.

not.yet DISC shoe.new-IGII some 3-into 1-step.in.I NEG

T’ah doo naat’áanii naaltsoos ná heidiléeh da.

not.yet leader paper 2-for 3-fill.out.I NEG

T’áadoo hadahooł’áhí.

neg pl-3s-2dpl-make.noise.NP-Í

T’áadoo hoshíníkéhé.

T’ÁADOO 2-scold.NI-Í

T’áá ká ’ooshháásh lágo.

neg 1-go.to.sleep.O LÁGO

T’áádoo shich’į’ béésh nídiiłts’į́hí

NEG 1-to phone 2-call.R-Í

T’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.

just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.P

T'áá sáhí ʼííníyą́ą́ʼ. Tʼáá shǫǫ da ʼíyą́ shididííniił.

only.you 2-eat.P T’ÁÁ SHǪǪ DA 2-eat.I 1-2-tell.F

T'ááła'í naahai yę́ędą́ą́' naanish yiséłbą́.

one year past work 3-1-earn.P

Tó dasiyę́ę ’ałtso naaltséi .

water pl-3-sit.LPB.SPN-deceased completely 3-dried.up.P DISC

yiidą́

3DO-1dpl-eat.it.I

yishdlą́ą́’

3DO-1-drink.it.P

yishóóh

3DO-1-brush/comb.it.I