Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAdaʼniigeh, nihíká ʼadoohjah.

3pl-marry.F 1dpl-after 2dpl-run.pl.F

’Ach’ą́ nisin ndi shidíbé nído’ahígíí ’ádin.

meat.hunger 1-want.NI but 1-sheep 4-butcher.F 3-1.none.NI

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO

’Aoo’, ’ashdladigóó ’oolkiłgo ’áádę́ę́’ sh ná’ílwod.

yes five-at-toward clock-GO there-from 1-with 3-return.P

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ bá nida’deeshjoł.

from.there 1-return.P-GO horse 3-for pl-1-set.out.NCM.F

’Átséétł’éédą́ą́’ lą’í nahoołtą́.

before-last.night many around-3-rain.P

’Oółháásh lágo.

2-sleep.O don’t

bik’ídidiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.I

Bá ólta’í la’ t’áá shǫ́ǫ́ da nihaa joozba’.

3-teacher some at.least such.as 1du-about 3-care.P

Ch’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.

watermelon again-1-eat.R

Chidí łizhinígíí doodago łigaaígíí daats’í nahideeshnih?

car black-nom or white-nom perhaps 3-2-buy.F

Da’adánídi ’áts’ą́ą́’ deeshghał.

restaurant-at ribs 3-1-eat.F

Daané’é baa na’aldeehdi ’at’ééd jooł yídzoołtał.

game 3-to 3-happen.CI-at girl ball 3-3-kick.Prog

dadidínóołkał

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

dajishóóh

pl-3DO-4dpl-brush/comb.it.I

deiilzhóóh

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.I

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

didoołhįh

3DO-2dpl-melt.it.F

didííłjéé’

3DO-1-start.fire.P

Doo ’áłah dadiidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Dziłghą́’ą́ bizaad diists’a’ laanaa.

White.Mountain.Apache 3-language 1-understand.NI wish

díłhį́į́h

3DO-2-melt.it.I

Haalá tʼáá ʼéiyá yiníle ni’?

how-Q just TOP 2-name.NI remember

hadanoołchaad

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadíníilchał

3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

Hodíína’go deesháál.

in.a.while-GO go.sg.F

háágeed

3DO-1-dig.it.out.P

hááłgizh

3DO-1-cut.it.out.P

Kingóó ’anááda’iisdee’.

town-to again-pl-3-go.R

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Kʼadí! Tʼáadoo tʼóó ’ííyį́į̨́łí.

stop NEG just 2-eat.Prog-í

Naa’ółí hanii náneeskaadí bił yíyą́ą́’. ’Alóós ga’ (yíyą́ą́’).

bean NEG.FOC tortilla 3-with 3-1-eat.P | rice FOC (3-1-eat.P)

Nahałtin ládą́ą́’ doo deesháał da.

3s-rain.I in.case NEG 1-go.F NEG

nidadiilyeeł

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nisínílá

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.

nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.I

niłhį́į́h

3DO-2-melt.it.(snow).I

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’.

sun proportionate 1-swim.CI

Sohodizingo t’áá ká nídoó’nééh.

prayer-GO neg 2-get.up.O

Tsxį́įłgo naalkidígíí neeznáá yidziihgo Jóhonaa’éí daolyéii ch’ééh ’iih da’ałne’ nít’éé’ ’áłt’ąą ’ałtso ’o’oolkidgo ’índa ’iih da’asne’.

fast-GO 3-tick-ÍGÍÍ ten 3-remain.I-GO Suns pl-3-call.NI-NMLZ in.vain 3-into pl-3-3-throw.I past until.after all clock-go finally 3-into pl-3-3.throw.P

yidoołbish

3DO-3-boil.it.F

yiitł’ó

3DO-1dpl-weave.it.I

yik’ídéideezdiz

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.P

yínídlą́ą́’

3DO-2-drink.it.P

yíyą́ą́’

3DO-1-eat.it.P

Łį́į́’ bik’i dah ’ashishnííł.

horse 3-on up 3-1-saddle.I