Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Aghaa’ hooghan góne’ shijool.
wool house inside 3-lie.NCM.SPN’Ahbínígo ch’éshááh ’áádóó sodiszįįh.
morning-GO 1-go.out.U and.then 1-pray.U’Ahwééh ła’ yishdlą́.
coffee some 3-1-drink.I’Atsiniltł’ish dóó tó dayókeedígíí baa ’áłah ’aleeh lá.
electricity and water pl-3-request.I-NOM 3-for meeting DISC’Azhą́ shaa jidiijéé' ndi, t'áá hwéé deeshwoł.
even.though 1-from-4-start-run.P just but 1-run.F’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ bá nida’deeshjoł.
from.there 1-return.P-GO horse 3-for pl-1-set.out.NCM.F’Áádóó háajigo dah diníyá?
and.then which.way-GO start.off 2-go.I’Eii łééchą̨ą’í t’áá ’áko taah yilwo’.
that dog immediately water.into 3-run.U’Ííshją́ą́ shį́į́ díí ’atoo’ béésh bii’ kǫ’í bikáá’ dah séką́.
certainly perhaps this stew stove 3-on up 3-1-put.OC.Pbik’ídínídiz
3DO-2-wrap.it.around.it.Pdadidiilyįh
pl-3DO-1dpl-melt.it.Fdadiidį́į́ł
pl-3DO-1dpl-eat.it.Fdazhdiłhį́į́h
pl-3DO-4dpl-melt.it.Ideiidlą́ą́’
pl-3DO-1dpl-drink.it.Pdeiitł’ó
pl-3DO-1dpl-weave.it.Ididiiljeeh
3DO-1dpl-start.fire.IDíí gohwééh doondó’ sido da!
this coffee not.even 3-hot.SPN NEGDíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed.
this night NEG bull into.field-3-run.ODoo ’áłah dadiidleeł da.
NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEGDooládó’ dichin nisin da.
certainly hungry 1-want.N DAHaalá t’áá ’éiyá naaltsoos niníłtsooz ni’.
what-Q just TOP paper 3-1-put.FFO.P recallhadoołbįįd
3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.Phaiłgéésh
3DO-3-cut.it.out.Ihaniłgéésh
3DO-2-cut.it.out.IHáadi lá dibé nidahaniih?
where-at Q sheep pl-3-pass-sell.CIHáíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?
who-Q boat 3-3-make.PHodíína’go ch’í’deeshnił.
later.GO out.animals.FNeeznáadigóó ’oolkiłgo ’áłah ’aleeh daaní.
ten.at-toward time-GO meeting pl-4-say.NInidajizlá
pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Pnideiskáá’
pl-3DO-3dpl-investigate.it.PNimá sání bich’į́’ ch’iyáán ła’ dijááh.
2-grandmother 2-to food some start-3-2.take.PlO2.FNizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.
nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.INił bééhózinísh ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?
2-with 3-know.CI-Q TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -ił with’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- accompaniment
- Continuative Imperfective (CI)
- nisin think, want
- -ísh enclitic for yes/no questionsNa’ídíkid bik’ídáahgi
- doodaii’ particle orNa’ídíkid bik’ídáahgi
- daats’í particle for perhapsNa’ídíkid bik’ídáahgi
- Continuative Imperfective (CI)
- nisin think, want




