Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Adáádą́ą́’, hééł sinil góne’ hasht’ehooshłaa.
Day.last belongings storage inside 3-1-clean.P’Atiingi chidí léi’ yiiłtsą́.
road-at car INDEF 3-1-see.P’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.
Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R’Oółháásh lágo.
2-sleep.O don’tAsdzání ní’jookąąhgo kintahdi nijighá.
woman-NOM Rep-3a-beg.I-GO town-at about-3a-walk.IÁt’ah ’índa shaa náádíídááł.
later 1-to again-2-come.FBeeldléí danołtsóós.
blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.Ibik’ídadidiidis
pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.Fbik’ídidíídis
3DO-2-wrap.it.around.it.FBá ólta’í la’ t’áá shǫ́ǫ́ da nihaa joozba’.
3-teacher some at.least such.as 1du-about 3-care.PCh’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad t’éiyá bee yádeilti’ nít’ę́ę́’.
formerly Navajo language only 3-with pl-3-speak.I pastdadidoołhįh
pl-3DO-2dpl-melt.it.Fdadiidį́į́ł
pl-3DO-1dpl-eat.it.Fdadiilyį́į́’
pl-3DO-1dpl-melt.it.PDamóogo nihaa náájídááh.
Sunday.GO us.return 4-again.visit.Fdeeshį́į́ł
3DO-1-eat.it.Fdeiigish
pl-3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.Ideiilzhóóh
pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.Ididishjeeh
3DO-1-start.fire.Ididínéeshkał
3DO-1-start.to.herd.them.(animals).FDíí łééchąą’í dah doosłóós laanaa.
this dog 1-lead.O.ADV-laanaa optative particle for a positive wish, hope or desire.Doo ndi bił ílíí da.
not.even 3-with-grateful.NI NEGDziłneeláagí nánisé’ ’azee’ háágeed.
mountain-end-at growing.herb medicine up-3-1-dig-1.PDíí dibé yázhí yíłtééł.
TOP sheep little 3-2-carry.AnO.Proghadíníilchał
3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Fhaidoołtééł
3DO-3-carry.him/her.up.out.of.something.Fhanołchaad
3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).IHáísh ’átsą́ą́’ jóyą́ą́’ laanaa nízin?
Who ribs 4-eat.O hope 3-3-want.CIhááłgizh
3DO-1-cut.it.out.Pjííłhį́į́’
3DO-4-melt.it.(snow).PK’ad hooghangóó nááshdááł dooleeł.
now hogan-toward 1-go.Prog FUTK’ad niba’ sédáa dooleeł.
now 2-wait 1-sit.SPN FUTnidadiilyeeł
pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Fnidasiilyá
pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.PSha’áłchíní Toohgóó bił ’eesbąs.
1-children Shiprock-to 3-with 1-drive.ProgShá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.
sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISCShicheii béeso bideená naalnish.
1-grandfather money 3-exchange.for 3-work.IShicheii bighangóó yishááł.
1-grandfather house-toward 1-go.ProgShimá ła’í ndi béeso t’áado shaa yiní’ą́ą da.
1-mother not.even.one money just.NEG to.me 3-3-give.P NEG.Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.
Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.USitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.
Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.USohodizingo t’áá ká nídoó’nééh lágo.
prayer-GO neg 2-get.up.O LÁGOT’ah doo la’ ké ániidígíí ła’ biih náánást’ées da.
not.yet DISC shoe.new-IGII some 3-into 1-step.in.I NEGT’áá shǫǫ da la’ da’adą́ądi diné bich’iiyą’ hólǫ́ǫ́ lá.
at.least such.as some restaurant-at Navajo 3-food 3-exist.NI DISCTó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.
water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- T’ahdii
- ’áko so, so that, so thenfind in Navajo Conjunction Lexicon
- -ee by means of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -tah, -taa-, -ta- among, mixing’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Neuter Imperfective (NI)
- dooleeł futuresaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- dooleeł futuresaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi




