Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ałní’ní’ą́ądą́ą́’ t’ah doo da’adánígóó disháágóó ch’iyáán ’ásdįįd.

noon-past still NEG cafeteria-to 1-go.I-NEG food 3-dwindle.NI

’Eii ’at’ééd ’ak’e’elchí doozhǫǫgo yóhoołą́ą́’ lá, nihíká ’azhdoolwoł.

that girl pass-write.I decent 3-3-learn.P DISC 1dpl-for 4-run.F

’Eii bóhólníih ni.

that FOC 3-lead.Prog EMPH

At’ééké dził gó’ąą nída’iilááh.

3-girls mountain areal.over 3pl-gather.CI

At'ééd aní shí k'ad naalyéhé báhooghango déyá. Nit'éé' bimá aní k'adee' da'iigháásh.

girl 3-say.IP 1-now goods 3-for-home-GO directional-go. past 3-mother 3-say.IP now time-sleep.

Ałk'idą́ą́' 'éiyá naadą́ą́' ’ayóo k'éédadiilyééh ńt'éé'. Díísh jį́įdi 'éiyá kindi nidahaniih.

long.ago TOP corn very pl-3-1dpl-plant.R past | this day-at TOP store-at pl-3-pass-buy.CI

Béeso bizis yázhí t’áá ’áde’égo yóó’iniłne’.

money 3-bag little just almost-GO 3-2-lose.P

Béeso bá hooghan góne' saad hazlį́į́'.

bank inside words 3-pas-it.occured.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Chidí léi’ la’ ch’ééh dah diilyeed.

car because surprise in.vain up 3-go.I

Chidí ’ániidígíí beít’ą́ą́ léi’ ’áyąąńda bił dahózhǫ́.

car new-ÍGÍÍ 3-to-3-pass-bring.SRO.P since no.wonder 3-with pl-3-good.NI

Dibé lą́ą hadaniitá.

Sheep EMP 3-1pl-search.CI

Dibé yilk’id gó’ąą ’ííjéé’.

sheep hill areal.over 3pl-run.P

Dibé t’áá daaztsą́ą́ lágo bik’íníyá.

sheep just pl-3-die.P DISC-GO 3-onto-1-come.P

Diné biWashingdoon ’akéé góne’ dahsidáhígíí ’éí ’asdzááni ’át’é.

Navajo 3-government following rank up-3-sit-rel TOP women 3-be.NI

Díí gohwééh doondó’ sido da!

this coffee not.even 3-hot.SPN NEG

Doo yéé chizh yah ’ííjaa’í hooghan shį́į́ ’adííłk’ą́ą́’ nít’éé’.

DOO YÉÉ firewood into 3-1-carry.pl.P-Í hogan probably 3-1-burn.P past

Dooládó’ shį́į́ shich’ohoos’ni’ da; ’adą́ą́dą́ą́’ kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso naadiinígíí ńdiiłtsooz.

wow probably 1-lucky.P yesterday town areal down 1-go.I Past money twenty-NOM 3-sit.FFO.P

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

Doondó’ daatsaah da noolin.

not.even 3-sick.I NEG 3-resemble.NI

Doozáagi Diné bíbee hazʼaanii bi nanilnish?

PTL.NEG navajo.people 3-government ? 3-2-to.work-I

Haalá t’áá ’éiyá ’íishłáa ni’.

what-Q just TOP 3-1.make.P recall
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Haalá t’áá ’éiyá tsits’aa’ si’ą́ą ni’.

what-Q juts TOP box 3-place.SRO.SPN recall
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Haashíyee' shimá bidzi' izí shił doolwoł hait'éego dilwo'.

try.and.find.out 1-mother bicycle 1-with pas-moving.fast.F 3-1-try.F 3-run.

Haánee’ náánááshdáał dooleeł.

well 1-again-walk.R future

Haóódziih lágo.

2-speak.O don’t

Hooghandi naasháa le’.

home-at 1-walk.I wish.that

Kingóó déyáhą́ą́’ łá’í nidi doo bénáshniih da.

store-to 1-go.P-past but NEG 3-1-remember.CI NEG

Masí dó’ nee holǫ́ǫ́’ísh łí?

cat DÓ’ 2-with exist.NI-Q ŁÍ

Naaki yiskánídą́ą́’ da’iiníílta’go hahoolzhiizh.

two day-past pl-1dpl-school.NI-GO start-time.passing.P

Nicheii nida’iiníísh góne’é kingóó ’ałnánádáah łeh.

2-grandfather Friday on store-to 3-go.R usually

Nichidí dó’ dilwoʼísh łí?

2-car DÓ’ 3-run.NI-Q ŁÍ

Nízhánee’ saabiihi’níłí bóhwiinił’ą́ą́’.

2-good.thing-NEE’ computer 3-2-learn.P

Shilééchąą’í ts’in yi’aał łeh.

1-dog bone 3-3-chew.I often

Shimá bighan góne’é ch’iyáán ’ayóo łikan.

1-mother 2-house areal.inside food very tasty.NI

Shimá dóó shizhe’é ’éiyáhá Kin Łánígóó naazh'áázh.

1-mother and 1-father TOP building many-to 3-roundtrip.pl.SP

Shiníbaal doo tó biníkáoogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.I prepare.against 3-1-make.P

Shízhe’é yéeni’ ’ayóó ’iiná bee nanihizhneeztą́ą́’.

1-father past-deceased very life 3-with 1pl-4-teach.P

shoh

by.the.way

Shoh shimá Hoozdogo ííná.

by.the.way 1-mother Phoenix-GO life

T’ah ’ałk’idídą́ą́’ sik’is t’áá yiiłtsą́ą́ nít’ę́ę́’.

still long-ago 1-friend just 3-1-see.P past

T’ah doo béeso ’ałtso ’ádįįhdą́ą́’ chidí bitoo’ nahíłniih.

still NEG money all 3-not.exist.NI-past vehicle 3-fuel 3-2-buy.I

T’ah doo lą’í náháhą́ądą́ą́’ ’Ashįįh Bii’ Tóodi shighan nít’ę́ę́’.

still NEG many year-past Salt.Lake.City-at 1-home past

T’áadoo béeso baa nishníłí bił 'aná’oolwod.

NEG money 3-for 3-1-lend.I 3-with 3-run.off.P

T’áá sáhí hooghandi sédá ’áko t’áá ’ádíighahágo ch’iyáán ’ánéish’įįh.

just alone home-at 1-sit.SPN so just refl-sufficient food 3-1-make.R

T’áhdii hooghan binijilnish, doozhǫǫgo bich’į’ na’iilyé.

still hogan 3-4-work.I decent 3-toward 3-1dpl-pay.I

T’áadoo ’idlanígo t’éíyá kintahgóó nił deesh’ash.

before 3-drink-alcohol(I)GO only town-among.GOO 2-with 2-walk.(F)

Tseebíidigo chidíłtsooí nálwo’ łeh.

eight-at-GO bus 3-come.P usually

Tsídii yázhí biná'neestł'ǫ́ góne' nahaztą́.

bird little cage inside 3-sit.pl.SPN

Tʼáá haóódziih lágo.

Do.not 2-speak.O NEG

Łeechąą’í gah ’a’áán góne' ’iinííłcháá’á.

dog rabbit hole-ground inside 3-2-chase.P