Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shideezhí n">t’áadoo ’ałtso ’íiłta’t’óó nádzá.

1-sister NEG finish 3-read-NMLZ.NEG just 3-return.P

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Ahwééh bee yishdlį́hígíí bikáá’ ’adání bikáá’ dah yish’ááh.

coffee 3-with 3-1-drink.P-NOM table 3-on up 3-1-put.SRO.U

’Amásání léi’ dibé yázhí yootééł.

grandmother INDEF sheep little 3-3-carry.AnO.Prog

Béégashii báháchxį’go bik’ee neeshchééł.

cattle 3-become.angry.I-GO 3-on.account.of 1-flee.Prog

bik’ídadohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Bíni’dii ’awáalyaa sitį́.

3-let-stay jail 3-lay.SPN

Ch’é’étiingóó naanéhígíí shił bééhózin.

entrance-along 3-play.I-COMP 1-with 3-know.NI

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

dadidiilyįh

pl-3DO-1dpl-melt.it.F

dajiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).I

daoohgish

pl-3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

dayííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).P

dazhdiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.I

dazhdoołbish

pl-3DO-4dpl-boil.it.F

Diné nishłį́ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.

Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.I

dizhdiłjeeh

3DO-4-start.fire.I

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Doo nídahiyoołnaah da.

neg pl-3-2dpl-resuscitate.I neg

doohsį́į́ł

3DO-2dpl-eat.it.F

díníłkaad

3DO-2-start.to.herd.them.(animals).I

Díí tł’óół yílééł.

this rope 3-2-carry.SFO.Prog

Gah bik’ee’ taah yí’áhígóó ’eesbąs.

rabbit foot water 3-into1-drive.Prog

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

hadeiilgizh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.P

hainííłchaad

3DO-3-card.it.(as.in.wool).P

hayííłgizh

3DO-3-cut.it.out.P

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Láshdóón chidí bídadiiltłʼółígíí k’ad hashtʼe dadiilnííł.

ribbon car 3-dist.pl-3-tie.F-ÍGÍÍ now prepare 3-1pl-make.F

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Na’ná’á biyaa góne’ dóó báhátis ’adiłt’oh.

bridge 3-under below and 3-across 3-3-shoot.P

Naʼazhǫǫshgóó dooʼáazhgo nihikééʼ ʼiih deeshwoł.

casino-GÓÓ 2du-go.F-GO 2pl-behind 3-into 1-run.F

Ne’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.

2-1-copy.I 2-blink.O

Nichxǫ’ báhádzid.

stop 3-P-be.dangerous
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nidadoohłeeł

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nijizlá

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.P

Níwe, doo ch’il bikáá’ nijigháa da!

stop NEG plant 3-on 3-4-walk.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwe, naaltsoosgo yee’ baa nitsíníkees!

stop paper-GO really 3-with 3-2-think.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Saad biihi’níłí doo bee neilnish da.

word computer NEG 3-with pl-2-du.work.I NEG

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shił dó’eeł!

1-with 3-float.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

T’áá ká ’adinoólgháásh lágo.

neg 2-oversleep.O LÁGO

italic highlight particle_0" aria-label="zaashchíín">T’áadoo ’iishxáshí łį́į́’ tł’oh bá niníłjool.

before 1-sleep.(I)NEG horse for 2-1-give.(P)NCM

Tsxį́įłgo łees’áán ’ánílééh; nimásání nihaa níyá!

quickly tortilla 2-make.I 2-mat.grandma 1.pl-to 3-came.P

Tł’éédą́ą́’ ni’shéłhaazh.

night-past 1-rest.P

yiilzhóó’

3DO-1dpl-brush/comb.it.P

Yiską́ągo díí doo ’íídííłtah da. (K’ad tsxíiłgo ’ííníłta’.)

tomorrow this NEG 3-2-read.F NEG (now quickly 3-2-read.I)

yiyííyą́ą́’

3DO-3-eat.it.P

Yootóodi níyáago shik’éí daostse’ laanaa nisin.

Santa.Fe-at 1-arrive.P-GO 1-relatives 3-1-see.O wish 1-want.CI