Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shideezhí n">t’áadoo ’ałtso ’íiłta’t’óó nádzá.

1-sister NEG finish 3-read-NMLZ.NEG just 3-return.P

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

’Ahwééh yishdlį́į́h ’áádóó naanishgóó yishááh.

coffee 3-1-drink.U and.then work-toward 3-1-go.U

’Atsį’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

’Ániid ’iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

Asdzání ní’jookąąhgo kintahdi nijighá.

woman-NOM Rep-3a-beg.I-GO town-at about-3a-walk.I

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

bik’ídínídiz

3DO-2-wrap.it.around.it.P

Ch’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.

in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.Prog

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Ch’íníyáá nít’ę́ę́’ t’áá hooshch’į’ łééchąą’í shich’į’ ch’élwod.

out-1-go.P past suddenly 1-to dog out-3-come.P

Da’adánídi ’áts’ą́ą́’ deeshghał.

restaurant-at ribs 3-1-eat.F

dadidiilyįh

pl-3DO-1dpl-melt.it.F

daohsą́

pl-3DO-2dpl-eat.it.I

daołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.I

daołhį́į́h

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).I

deididínóołkał

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).F

deiidlą́ą́’

pl-3DO-1dpl-drink.it.P

didadiiljeeh

pl-3DO-1dpl-start.fire.I

didadołjeeh

pl-3DO-2dpl-start.fire.I

didííłhįh

3DO-2-melt.it.F

Doondó’ daatsaah da noolin.

not.even 3-sick.I NEG 3-resemble.NI

Gah bikéé’ yishwoł.

rabbit 3-following 1-run.Prog

hadajiłgéésh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.I

hadeiniłchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadeneeshchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).P

haidééłbįįd

3DO-3-fill.something.up.with.it.P

Háadi lá łį́į́’ naakai?

where-at Q horse 3dpl-walk.I

Háát’i’ le’!

up-3-extend.P LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Hodíínáá’ágo bááh dootł’izhí ła’ deeshį́į́ł.

after.a.while-GO bread blue some 1-eat.F

Hózhó’ógo baa nitsínkeesgo níni’ bá na’iłt’oh.

3-harmonious.I-GO 3-toward 2-think.I-GO 2-mind 3-for 2-smoke.I

Naaltsoos yiníshta’go shíni’ shaa ’áyiilaa.

book 3-1-read.I-GO 1-mind 1-for 3-3-make.P

Neel’ą́ą le’.

term-3-reach.up.to.NI LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

neilé

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.I

nidasiilyá

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

Níwe, doo aghaa’ bee nijinée da!

stop NEG wool 3-with 3-4-play.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níyolgo t’áá ’áko niishch’ił.

wind-GO immediately 3-blink.U

Shiyáázh nih ’oołbąs dooleeł.

1-son 1pl-with 3-drive.Prog will.be

Shínaaí shíká ’adoolwoł nisin ńt’éé’ ’áłt’ąą t’áadoo níyáa da.

1-older.brother 1-for 3-run.F 1-want.NI but after.all NEG 3-come.sg.P NEG

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

T’áá ká ’adinoólgháásh lágo.

neg 2-oversleep.O LÁGO

T’áá ká ’áshįįh dah díníilghaazh bik’íóónííł.

NEG salt fry.bread 3-on-3-2-sprinkle.PlO.O

Tsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P

wooshóó’

3DO-2dpl-brush/comb.it.P

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

yididoołhįh

3DO-3-melt.it.F

yíshóó’

3DO-1-brush/comb.it.P

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P

ʼAwéé chʼídeeldloʼ; chʼiyáán bá ʼádaʼdoołííł dóó bá niʼdaʼdoonih.

baby 3-laugh.P food 3-for pl-3-2dpl-prepare.F and 3-for pl-3-2dpl-distribute.F

ʼDa’azhishgóó, sis łigaii shaʼ díílééł.

dance-to 1-go.F belt silver 1-borrow 3-lend.SFO.F