Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼÁłah ʼaleehdi ʼamá bééhániih daats'í bá dazhniiyą́ą́? ʼÁko daatsʼí nímasii łaʼ ʼakǫ́ǫ́ dííkááł.

meeting-at mother 3-remember perhaps 3-for 4-pl-eat.F potatoes perhaps some there 3-2-take.F

’Adą́ą́dą́ą́’ísh tł’óo’di nanilnishgo nee ’ałní’ní’ą́?

yesterday-Q outside-at 2-work.CI-GO 2-with noon

’Ahwééh doo dich’í’ígíí ła’ jóódlą́ą́’.

coffee NEG 3-bitter.NI-NOM some 3-4-drink.O

’Ahwééh ła’ wóshdlą́ą́’.

coffee some 3-1-drink.O

’Ííłta’ dóó ’iiłghaazh.

1-read.P CONJ 1-sleep.P

’Ólta’góó daats’í deeshááł doodaii’ jooł bee nideeshneeł.

school-toward maybe 1-walk.F or ball 3-with 1-play.F

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

’Íídeeshwosh daats’í doodaii’ saad naalkaah bindeeshnish.

1-sleep.F maybe or word research 3-1-work.F

bik’ídadohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Bįįh b da’doółdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.O

Chidí łizhinígíí doodago łigaaígíí daats’í nahideeshnih?

car black-nom or white-nom perhaps 3-2-buy.F

daołhį́į́h

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).I

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

Doo ’áłah diidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Doo hanii ni ’ałdó’ nilį́į́’ bik’i dah ’íníił da.

NEG contrary 2 also 2-horse 3-on up saddle 3-2-put.PlO.I NEG

Doo nídahiyoołnaah da.

neg pl-3-2dpl-resuscitate.I neg

Díí jį́ Nida’iiníísh ’áko shį́į́ nihich’į’ nida’iil, ya’?

today Friday then.maybe 1pl-toward 1pl-payment.I Q

dííyį́į́ł

3DO-2-eat.it.F

haashgéésh

3DO-1-cut.it.out.I

hadeizgeed

pl-3DO-3dpl-dig.it.out.P

hadíníilchał

3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

haidínóołchał

3DO-3-card.it.(as.in.wool).F

hajiłgéésh

3DO-4-cut.it.out.I

haniilchaad

3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).P

Háí shą’ ’ałhosh?

who Q 3-sleep.I

Jáan naalnishísh?

John 3-work.I-Q

jííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.(snow).P

Kwe’é k’ad łe’esh’aah.

here now earth-1-put.into.I.SRO

Mary ha’át’íí yinízin?

Mary what 3-3-want.NI

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Nibéézh bee hane’é doo ndi naalnish da.

2-cellphone NEG but 3-work.P NEG

Nichxǫ' doo ájíléeh da.

stop NEG 3-4-make.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nizhdooleeł

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.F

Níléí dá’ák’ehdi ła’ joogááł.

there cornfield-at some 4-walk.Prog

Níwe, bíni'dii ’áyą́!

stop 3-let 3-3-eat.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwe, doo hastóí baa níjít’į́į da!

stop NEG men 3-with 3-4-bother.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

T’ah doo ashą́ą da.

not.yet 1-eat.I NEG

T’áadoo yaa nidanoht’áhí.

NEG down pl-3-2dpl-put.SRO.I-Í

T’áá hooshch’į’ déshnish.

suddenly 1-start.work.P

T’áá ká ’adinoólgháásh.

neg 2-oversleep.O

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áh’hoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Tsézéí lą’í joyéełgo nidaaz dooleeł.

gravel a.lot 3-4-haul.I-GO 3-heavy.NI 3-become.F

Tł’éédą́ą́’ ’iiłhaazh.

night-past 1-sleep.P

Tł’éédą́ą́’ ni’shéłhaazh.

night-past 1-rest.P

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

yiyiigish

3DO-3-make.one.cut.in.it.I

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

Ániid iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

“Níléi dził binaagóó ’áheehidi’níílchééł”, ní jiní ma’ii.

yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around-2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote

“Sh naa’aash ’ałgháádidiit’ash”, ní ma’ii jiní.

1-with cousin 1du-race.F 3-say.P coyote 4-say.P