An example search has returned 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

’Ats’a’ chidí bik’i dah tsoh’aah.

rack car 3-on up 2-iid-SRO.I

’Áshįįh Bii’ Tóógóó náádísdzáago dziłghą́ą́’ hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-toward again-1-go.F-GO mountain-back again-1-climb.R

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

Ch’aa dé ńt’éé shichídí bikee’ dilkǫǫh.

travel 1-go past 1-vehicle 3-tires worn.

Ch’ééh jidighaahgo, ajółhosh laanaa jinizin łeh.

in.vain 4-walk.I-GO, 4-sleep.O hope 4-want.CI usually
listenloadingplaying

When one is tired, one usually wishes to sleep.

Ch’iyáán ’ádaasdįįdgo kingóó ła’ hááshááł.

food pl-3-run.out.P-GO store-to some area-1-go.get.Prog

Da’ dichinísh nínízin?

Q hunger-Q 2-feel.NI

Da’ k’ad daats’í ch’iyáán ’áníléehgo n ’adazh’niiyą́ą́’?

Q now perhaps food 2-make.I-GO 2-for feast.happen

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI

dadidoołhįh

pl-3DO-2dpl-melt.it.F

Dah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.

fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.F
listenloadingplaying

You will sprinkle salt on the fry bread. Sprinkle salt on the fry bread.

Damóo yę́ędą́ą́’ dziłghą́ą́’dę́ę́’ shádí dóó ba’áłchíní bił ’adaashkai.

sunday past-time mountain top.of-from 1-elder.sister and 3-children 3-with downward-1-go.Pl.P

Damóo yę́ędą́ą́’ Yootóógóó niséyá.

Sunday past Santa.Fe-to 1-go.P

Damǫ́ǫgo tódilchxoshí yishdlį́į́h.

Sunday-GO soda 3-1-drink.U
listenloadingplaying

On Sundays I drink soda.

daooyą́ą́’

pl-3DO-2dpl-eat.it.P

deeshį́į́ł

3DO-1-eat.it.F

deiłhį́į́h

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).I

didííłhįh

3DO-2-melt.it.F

Díí tł’éé’ ’iidííłhosh.

this night 2-sleep.F

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

doohsį́į́ł

3DO-2dpl-eat.it.F

Dziłghą́ą́’góó deeshááł nissin.

mountain-top-toward 1-go.F 1-want.CI

díníshkaad

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).I

dínółkaad

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

Ha’at’iish náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3-say.I

Hada’niłhosh le’!

up-pl-3-3-bubble.up.CI LE’
listenloadingplaying

Let water bubble forth!

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with area-good.N neg

Haidą́ą́’ shich’ą́ą́h ’ííchííl na’nishkaadgo.

winter-past 1-protect 3-snow.P 3-1-herd.CI-GO

Halah doo bííghah jiztį́į da.

opposite.sibling NEG 3-beside 4-lay.O NEG
listenloadingplaying

Do not lay beside your brother or sister.

hayííłgizh

3DO-3-cut.it.out.P

Háágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?

where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI John

Hózhó’ógo baa nitsínkeesgo níni’ bá na’iłt’oh.

3-harmonious.I-GO 3-toward 2-think.I-GO 2-mind 3-for 2-smoke.I
listenloadingplaying

Have positive thoughts while you are smoking.

jííshóó’

3DO-4-brush/comb.it.P

Kénídánííljeehgo, sin łah beehódíítał.

shoe.game-GO song some 2-sing.F
listenloadingplaying

When we have a shoegame, you will sing a song.

Na’nízhoozhígóó náádínídzáago háadish ’adeeshį́į́ł nínízin?

Gallup-toward again-2-go.R-GO where-Q 1-eat-F 2-want.NI

naashłé

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.I

Ni daats’í nił bééhózin ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?

2 perhaps 2-with 3-know.CI TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

Ni’éé’ náníłkad.

2-clothes 3-2-sew.I

nitł’ó

3DO-2-weave.it.I

niyą́

3DO-2-eat.it.I

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

T’ah doo la’ nimá bich’į’náah da.

still NEG surprise 2-mother 3-toward 2-go.I NEG

T’áadoo hosh biih dadoołtaałí.

neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-Í

T’áá ’ákwíízhíní tó dah siyínígóó ’ałnánáshdááh.

every summer lake-toward again-1-go.R

Tsxį́įłgo łees’áán ádíílííł; nimásání nihaa yíghááh!

quickly tortilla 2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

yiilzhóó’

3DO-1dpl-brush/comb.it.P

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog

Łáháda ’ach’íí’ náshdį́į́h.

now.and.then rolled.intestine 1-eat.R