An example search has returned 50 entries
’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.
yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P’Atsį’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?
meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI’Ałah ’aleehgóó deesháál nínízinísh doodago béésh nitsíkeesí daats’í bee nidoonááł ’éí doodago t’áá hooghanídi daats’í KTNN yídíiłts’iił?
meeting-to 1-go-F 3-2 want.NI-Q or computer possibly 2-watch.F or just home-at possibly KTNN 3-2-listen.F
listen
Will you go to the Chapter meeting in person or watch on the computer or will you stay home and listen to KTNN?
bookmark- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a datefind in Navajo Postposition Lexicon
- Future (F)find in Navajo Verb Modes
- déyá start to gofind in Navajo Verb Modes
- Neuter Imperfective (NI)find in Navajo Verb Modes
- nisin think, wantfind in Navajo Verb Modes
- doodago orfind in Navajo Conjunction Lexicon
- -ísh enclitic for yes/no questionsfind in Navajo Questions
- daats’í maybe, perhaps, possiblyfind in Navajo Adverb Lexicon
- -ee by means offind in Navajo Postposition Lexicon
- -di atfind in Navajo Postposition Lexicon
- Future (F)find in Navajo Verb Modes
’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.
certainly girl little house-from out-3-walk.F-k’i
Ashkiísh t’áádoo nideezhí yíni’ yá ahóólaa da?
boy NEG 2-younger.sister 3-mind 3-for 3s-3-make.P NEGBee’eldííldahsinil kintahdi shił ’oolwoł ńt’éé’ tsístł’ahazt’i’ léi’ góne’ shił ’o’oolwod.
Albuquerque town-at 1-with 3-run.Prog past deadend a areal-in 1-with 3-drive.P
listen
I was riding around in Albuquerque when I drove into a dead end street.
bookmark- -di atfind in Navajo Postposition Lexicon
- location
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- transportation
- Progressive (Prog)find in Navajo Verb Modes
- ’oolwoł drivefind in Navajo Verb Modes
- ńt’éé’ relates to past timefind in Navajo Adverb Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’oolwoł drivefind in Navajo Verb Modes
Bíni’dii ’awéé’ ałhosh, yee nǫǫsééł.
3-let-stay baby 3-sleep.I 3-by.means.of 3-grow.ICh’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.
food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CIDa’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?
Q that-side also meeting 1-happen.P
listen
Was there also a meeting there?
bookmark- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’aleeh happen, occurfind in Navajo Verb Modes
- dó’, ’ałdó’ too, alsofind in Navajo Adverb Lexicon
- da’ particle for yes/no questionsfind in Navajo Questions
- -jí on the side of, in the direction of, in the manner offind in Navajo Postposition Lexicon
- location
dajiłhį́į́h
pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).Idayííłhį́į́’
pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).Pdazhdiłhį́į́h
pl-3DO-4dpl-melt.it.Idazhdooyį́į́ł
pl-3DO-4dpl-eat.it.Fdeidoołbish
pl-3DO-3dpl-boil.it.Fdeiidlą́ą́’
pl-3DO-1dpl-drink.it.PDibé ła’ yóó’ ’íínilgo k’adę́ę ’e’e’aahgo ch’ééh bíká naanááshwoł.
sheep some away 3-1-lose.P-GO almost evening in.vain 3-after 1-run.around.Pdididiiljah
3DO-1dpl-start.fire.FDíí jį́ Nida’iiníísh ’áko shį́į́ nihich’į’ nida’iilyé, ya’?
today Friday then.maybe 1pl-toward 1pl-payment.I QGólízhii dégo dasidoo’į́įgo da’oołzhish nỉ.
skunk up-GO pl-3-look.I-GO pl-3-dpl-dance.Ihadadéélbįįd
pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.Pfill something up with it, 1st person plural
bookmarkhadazhdínóołchał
pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).Fcard it (as in wool), 4th person plural
bookmarkhadeidoołtééł
pl-3DO-3dpl-carry.him/her.up.out.of.something.Fcarry him/her up out of something, 3rd person plural
bookmarkhaidoołtééł
3DO-3-carry.him/her.up.out.of.something.Fcarry him/her up out of something, 3rd person
bookmarkhayííłgizh
3DO-3-cut.it.out.PJáan naalnishísh?
John 3-work.I-Qjidííłhį́į́’
3DO-4-melt.it.PJoe dóó Louise dóó Kii dahataał.
Joe and Louise and Kii pl-3-sing.CIjííyą́ą́’
3DO-4-eat.it.PKintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz
areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.PMósí ch’óółt’e’ lágo.
cat out-3-2-carry.O LÁGONa’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?
hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.INaʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shíká ʼadíílwoł.
rodeo 3-about 1pl-do.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.FNíwe, t’óó bee nídinine’!
stop just 3-with 3-2-play.PNíyolgo t’áá ’áko niishch’ił.
wind-GO immediately 3-blink.UShe’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.
1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGOShidibé ’ąą’ dinót’į́į́ł laanaa ch’ééh nisin.
1-sheep expanse 3-increase.O wish in.vain 1-want.CIShimá bighangóó shíni’ ńt’éé’ ch’ééh déyáago shił náhoogéé’.
1-mother 3-home-to 1-desire.to.go past in.vain 1-go.P-GO 1-with ho-become.lazy.XI wanted to go to my mother’s house however I was tired and became lazy.
bookmarkShí hanii t’éiyá Naasht’ézhí bizaad shił bééhózin.
I contrary only English 3-language 1-with 3-know.PSitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.
1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IPMy little brothers are swimming.
bookmarkT’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.
just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.PYiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?
tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI
listen
When you go to Gallup tomorrow where do you want to eat?
bookmark- yiską́ągo tomorrowfind in Navajo Adverb Lexicon
- háá-P.ENCLITIC wherefind in Navajo Questions
- -sh enclitic for content questionsfind in Navajo Questions
- -di atfind in Navajo Postposition Lexicon
- Future (F)find in Navajo Verb Modes
- yíshą́ eat itfind in Navajo Verb Modes
- Continuative Imperfective (CI)find in Navajo Verb Modes
- nisin think, wantfind in Navajo Verb Modes