Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shideezhí t’áadoo ’ałtso ’íiłta’í nihaa nádzá.

1-sister NEG finish 3-read-NMLZ.NEG 1pl-to 3-return.P

’Azhą́chíil ndi dibé ch’ínínil.

even 3-snow.I but sheep 3-1-release.P

’Ałah ’aleehgóó deesháál nínízinísh doodago béésh nitsíkeesí daats’í bee nidoonááł ’éí doodago t’áá hooghanídi daats’í KTNN yídíiłts’iił?

meeting-to 1-go-F 3-2 want.NI-Q or computer possibly 2-watch.F or just home-at possibly KTNN 3-2-listen.F

’Ákǫ́ǫ́ shił díí’ash.

there 1-with 2sg-go.du.F

bik’ídeediz

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.P

Ch’iyáán ’ádaasdįįdgo kingóó ła’ hááshááł.

food pl-3-run.out.P-GO store-to some area-1-go.get.Prog

Chaha’oh biyaagi ni’dííłbąs.

shade.house 3-under-at 2-drive.F

Da’ dichinísh nínízin?

Q hunger-Q 2-feel.NI

Dah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.

fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.F

deiidą́ą́’

pl-3DO-1dpl-eat.it.P

deiigish

pl-3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.I

deiilyį́į́h

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).I

Dibé ła’ yóó’ ’íínilgo k’adę́ę ’e’e’aahgo ch’ééh naanááshwoł.

sheep some away 3-1-lose.P-GO almost evening in.vain 3-after 1-run.around.P

didadoołjéé’

pl-3DO-2dpl-start.fire.P

didínéeshkał

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).F

didíníilkał

3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).F

didííníłjéé’

3DO-2-start.fire.P

diilyį́į́h

3DO-1dpl-melt.it.I

Dooshą’ gah t’áá gééd náshdááh lá.

ensure rabbit just without 1-return.I DISC

dołhį́į́h

3DO-2dpl-melt.it.I

Dziłgóó ’o’ooldee’ yę́ę ná’ooldah.

mountain-to 3-go.pl.P past 3-return.pl.I

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk perhaps 3-with 3-2-want.NI

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadazhneeshchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadeneeshchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).P

jitł’ó

3DO-4-weave.it.I

K’aa’ísh tsénaa ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Na’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.

1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P

Na’nííshee’ dóó k’ad éí dah ’iishtł’ó.

3-1-warp.P and now TOP up 3-1-tie.DI

nidadiilyeeł

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidííleeł

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.F

Náhíínááłgo yadiizíní niłjizh.

around-2-go.I-GO can 3-2-crush.Prog

Ńléí dziłtsį́į́góó diit’ash.

there mountain-base-toward start-1du-go.du.I

Shiye’, t’áadoo nikídíltałí.

1-son NEG 2-stomp.IR-Í

Sitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.

1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IP

T’ah doo kintahgóó diit’aash da.

not.yet store-to 1du-go.I NEG

T’ah doo la’ ké ániidígíí ła’ biih náánást’ées da.

not.yet DISC shoe.new-IGII some 3-into 1-step.in.I NEG

T’áá hooshch’į’ déshnish.

suddenly 1-start.work.P

T’áá ká ’adinoólgháásh lágo.

neg 2-oversleep.O LÁGO

T’áá ká ’ooshháásh.

neg 1-go.to.sleep.O

Tóógóó łį́į́’ ’ałkéé’ deíkááh.

water-to horse RECIP-behind 3-walk.pl.Prog

Tł’éé’ hodooleeł t'ahádą́ą́’ chizh ła’ ’ahidíłne’.

night 3-become.F before.thus wood some 3-2-chop.I

yiishjį́į́ł

Progressive Mode: 1-become.black.Prog

yiit’aal

3DO-1dpl-chew.it.P

yik’ídeididoodis

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.F

yik’íideezdiz

3DO-3-wrap.it.around.it.P

yishą́

3DO-1-eat.it.I

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI

yíníyą́ą́’

3DO-2-eat.it.P