Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ach’íí’ ła’ deeshį́į́ł.

rolled.intestine some 1-eat.F

’Amásání léi’ dibé yázhí yootééł.

grandmother INDEF sheep little 3-3-carry.AnO.Prog

’Ólta’góó daats’í deeshááł doodaii’ jooł bee nideeshneeł.

school-toward maybe 1-walk.F or ball 3-with 1-play.F

’Íhoo’aah ’ayóo bidziil.

education very 3-strong.I

"Binák’eeaad késhdę́ę́’į́">góó baa da’ashch’osh lá," didíínííł.

3-eye-between-around 3-to pl-3-infest.P DISC 3-2-tell.F

bik’ízhdeezdiz

3DO-4-wrap.it.around.it.P

Ch’iyáán ’íishłaa ’áádóó da’iidą́ą́’.

food 3-1-make.P CONJ 1Pl-eat.P

daoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

dazhdííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.P

Dá’ák’ehdi nídahodoohgoł.

cornfield-at pl-3-2-hoe.F

deishóóh

pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.I

deiłbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.I

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

dideidííłjéé’

pl-3DO-3dpl-start.fire.P

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

Gah bikéé’ yishwoł.

rabbit 3-following 1-run.Prog

Ha’át’íí neidiyoołnih nínízin?

who 3-3-buy.F 2-think.NI

Haahláyéé ’ajiiłhosh.

don’t.dare 4-sleep.I

hadaniilchaad

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadaołgéésh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.I

hadínóołchał

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’át’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

hajiłgéésh

3DO-4-cut.it.out.I

hanííníłchaad

3DO-2-card.it.(as.in.wool).P

Hazhó’ó nidahísóotą́.

still pl-2dpl-sit.pl.P

Kin góne’ siié jiní.

house in 1dpl-sit.I DISC 4-say.I

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká b ’oolwoł.

Gallup-from 1-for 3-with 3-drive.I

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.

Gallup 1-for 3-with 3-drive.I

nidajilé

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Níwe, tʼáádoo ʼałkʼésdisí niyą́ní.

stop NEG candy 3-2-eat.DI.NEG

Saad naashkaahgo baa naash.

word 3-1-research.CI-GO 3-to 1-go.Prog

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.

sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISC

Shá bíighah tsiyaa sédáago, shinááł nida’jiłkǫ́ǫ́’.

sun proportionate tree-under 1-sit.SPN-GO 1-watch.CI pl-4-swim.P

Shidá’í látsíní ’áyiilaa’ii’ yaa bił hoozhǫǫhgo bima yaa yinítą́.

1-uncle bracelet 3-make.P-and 3-3-happy.I 3-mother 3-3-give.P

Shoo, nahachagii t’óó ’ahayóí nihaanáá lá; ’áko shį́į́ baa ’ákodanosin dooleeł.

hey.look grasshopper merely many 1pl-to 3-migrate.P mirative then maybe 3-of 2pl-be.aware.NI FUT

Siláo yik’ee noochééł.

police account 3-flee.Prog

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

T’áadoo yaa nidanoht’áhí.

NEG down pl-3-2dpl-put.SRO.I-Í

T’áá ’ákwíízhíní tó dah siyínígóó ’ałnánáshdááh.

every summer lake-toward again-1-go.R

italic highlight particle_0" aria-label="zaashchíín">T’áadoo ’iishxáshí łį́į́’ tł’oh bá niníłjool.

before 1-sleep.(I)NEG horse for 2-1-give.(P)NCM

T’áadoo hooyání łį́į́’ shidáagi ch’éltáál.

suddenly horse 1-front-at 3-bolt.P

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Tsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P

yik’ídéideezdiz

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.P

yik’ídéididis

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.I

yiłbéézh

3DO-3-boil.it.I

Łį́į́ b níníłjooł.

horse 3-for 3-2-handle.NCM.F

ʼAwéé chʼídeeldloʼ; chʼiyáán bá ʼádaʼdoołííł dóó bá niʼdaʼdoonih.

baby 3-laugh.P food 3-for pl-3-2dpl-prepare.F and 3-for pl-3-2dpl-distribute.F

“Níléí dził binaagóó ’ahééh hi’díníilchééł”, ní jiní ma’ii.

yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around 2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote