Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin diniih.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.CI

’Ashą́ą́ nít’ę́ę́’ t’áadoo hooyání shaa ’ílwod.

1-eat.Prog past suddenly 1-for 3-drive.P

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ bá nida’deeshjoł.

from.there 1-return.P-GO horse 3-for pl-1-set.out.NCM.F

’Áádóó “shiba’ yílwoł”, ní ma’ii, jiní.

and.then 1-ahead 2-run.F 3-say.P coyote 4-say.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

’Ííłta’ dóó ’iiłghaazh.

1-read.P CONJ 1-sleep.P

"Binák’eeaad késhdę́ę́’į́">góó baa da’ashch’osh lá," didíínííł.

3-eye-between-around 3-to pl-3-infest.P DISC 3-2-tell.F

-k’i

bik’ízhdeezdiz

3DO-4-wrap.it.around.it.P

Ch’iyáán ’ádaasdįįdgo kingóó ła’ hááshááł.

food pl-3-run.out.P-GO store-to some area-1-go.get.Prog

Chidí bik’ee heesh’ááł.

car 3-tire 3-1-move.SRO.Prog

Chidí nidabinóołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.O

dadoołbish

pl-3DO-2dpl-boil.it.F

Dah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.

fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.F

daoo’aal

pl-3DO-2dpl-chew.it.P

deeshį́į́ł

3DO-1-eat.it.F

deiigish

pl-3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.I

deiit’aal

pl-3DO-1dpl-chew.it.P

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

hadajiłgéésh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.I

hadeidínóołchał

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadeiilgéésh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.I

haiigeed

3DO-1dpl-dig.it.out.P

haiłgéésh

3DO-3-cut.it.out.I

hajíígeed

3DO-4-dig.it.out.P

Háágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?

where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI John

háínígeed

3DO-2-dig.it.out.P

jididoołhįh

3DO-4-melt.it.F

jidooyį́į́ł

3DO-4-eat.it.F

Na’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.

1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P

Nahałtin ládą́ą́’ doo deesháał da.

3s-rain.I in.case NEG 1-go.F NEG

Nédáá dóó bikáá’adání bik’i ndinís’eez.

1-sit and table 3-on 1-place-1-foot.P

Nichxǫ' doo ájíníi da.

stop NEG 4-say.thus.NI NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nichxǫ' doo ájít’į́į da.

stop NEG 4-act.thus.I NEG

Shá bíighah yáshti’ lá.

sun proportionate 1-talk.I DISC

Siláo yik’ee noochééł.

police account 3-flee.Prog

Sisłigaií ’ayóo bik’i ni’dzidlaad.

concho.belt very 3-on 4-3-shiny.I

Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.

1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.U

T’áadoo hoshíníkéhé.

T’ÁADOO 2-scold.NI-Í

T’áadoo naaltsoos dayínółta’í.

neg book pl-3-2dpl-read.I-Í

T’áá ká ’adinoólgháásh.

neg 2-oversleep.O

T’áádoo shich’į’ béésh nídiiłts’į́hí

NEG 1-to phone 2-call.R-Í

italic highlight particle_0" aria-label="zaashchíín">T’áadoo yéego ’aho’niiłtįįhí chizh lą’ígo yah ’ahideeshjih.before very start-rain.(F)NEG wood many-GO up

before very rain-hard-(F)NEG wood many.GO up ser-1-bring.in(F)

T’áá ’ahánigóó yiizįįh

just near 2-stand.I

Tóógóó łį́į́’ ’ałkéé’ deíkááh.

water-to horse RECIP-behind 3-walk.pl.Prog

Tsxį́įłgo łees’áán ádíílííł; nimásání nihaa yíghááh!

quickly tortilla 2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

wooshóó’

3DO-2dpl-brush/comb.it.P

yidoołbish

3DO-3-boil.it.F

yik’íididis

3DO-3-wrap.it.around.it.I

Łáháda ’ach’íí’ náshdį́į́h.

now.and.then rolled.intestine 1-eat.R