Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ísh tł’óo’di nishínílnish?

yesterday-Q outside-at 2-work.P

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin diniih.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.CI

’Ats’a’ chidí bik’i dah tsoh’aah.

rack car 3-on up 2-iid-SRO.I

’Atsį́’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

'Ólta’góó dayínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.I

Beeldléí danołtsóós.

blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.I

Béégashii yáázh ła’ shibee’í’diidłííd bik’i niní’ą́.

calf one 1-cattle.brand 3-on 3-1-put.NP

bik’ídeediz

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.P

Da’ dichin nínízin?

Q hungry 2-want.NI

dadiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.P

dajiyą́

pl-3DO-4dpl-eat.it.I

dazhdííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.P

deidooyį́į́ł

pl-3DO-3dpl-eat.it.F

deiidlą́ą́’

pl-3DO-1dpl-drink.it.P

Dibé dził binaashii nanishkaad.

sheep hill 3-across.from 3-1-herd.CI

Dibé yázhi bimá doo boosáni da, biʼnootsaał.

sheep little 3-mother NEG 3-love.I NEG 3-starve.O

Dibé ła’ yóó’ ’íínilgo k’adę́ę ’e’e’aahgo ch’ééh naanááshwoł.

sheep some away 3-1-lose.P-GO almost evening in.vain 3-after 1-run.around.P

didishjeeh

3DO-1-start.fire.I

diilbish

3DO-1dpl-boil.it.F

Doo t'áá k'ad nimasii yiyą́ą́ da.

do.not.want.to potatoes 1-eat.P NEG

Doo tó tsíídkáá’ dididííkáał da.

NEG water charcoal-on start-3-2-put.OC.F NEG

dołhį́į́h

3DO-2dpl-melt.it.I

díníilkaad

3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).I

hadaołgéésh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.I

háínígeed

3DO-2-dig.it.out.P

K’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół doo yę́ę ła’ damóo yę́ędą́ą́’ t’áadoo ’asétł’ǫ́ǫ da.

now half-toward 1-weave.Prog future past one Sunday when.past NEG 1-weave.P NEG

Na’nííshee’ dóó k’ad éí dah ’iishtł’ó.

3-1-warp.P and now TOP up 3-1-tie.DI

nisoołkáá’

3DO-2dpl-investigate.it.P

nitł’ó

3DO-2-weave.it.I

Níwe, tʼáádoo ʼabeʼ tʼóó bee naninéʼhí. Hazhóʼó nidlą́.

stop NEG milk just 3-with 2-play.R-NEG properly 3-2-drink.I

Saad biihi’níłí bee neilnish.

word computer 3-with pl-2-du.work.I

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.

sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISC

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shił dó’eeł!

1-with 3-float.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.

I TOP just work-from town-to 1-go.I

Shí hanii t’éiyá Naasht’ézhí bizaad sh bééhózin.

I contrary only English 3-language 1-with 3-know.P

Shíká ’anilyeed.

1-for 2-run.I

Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.

1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.U

T’ah nagháíí yę́ędą́ą́’ ’áłchíní nízaadi da’ółta’ nít’ę́ę́’.

still there past children far-at pl-3-read.I past

T’áadoo ’anit’íní!

neg 2-do.NI-Í

T’áadoo hosh biih dadoołtaałí.

neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-Í

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Tsxį́įłgo naalkidígíí neeznáá yidziihgo Jóhonaa’éí daolyéii ch’ééh ’iih da’ałne’ nít’éé’ ’áłt’ąą ’ałtso ’o’oolkidgo ’índa ’iih da’asne’.

fast-GO 3-tick-ÍGÍÍ ten 3-remain.I-GO Suns pl-3-call.NI-NMLZ in.vain 3-into pl-3-3-throw.I past until.after all clock-go finally 3-into pl-3-3.throw.P

wołbéézh

3DO-2dpl-boil.it.I

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

yiidą́ą́’

3DO-1dpl-eat.it.P

yiishjį́į́h

Imperfective Mode: 1-become.black.I

yik’ídeididoodis

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.F