Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’Ałk’idą́ą́’ ye’iitsoh lei’ jiní “łeeh nideeshbish.”

long.ago giant INDEF 4-say.P ground-into 2-1.roast.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

’Áádóó háajigo dah diníyá?

and.then which.way-GO start.off 2-go.I

’Eii bóhólníih ni.

that FOC 3-lead.Prog EMPH

Béeso ła’ nich’į’ nidoolyééł t’ahádą́ą́’ ’ałtso nanilnish.

money some 2-toward 2-3-pay.F before.thus all 2-work.I

Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.

car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NI

Chidí nidabinóołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.O

Chidí łizhinígíí doodago łigaaígíí daats’í nahideeshnih?

car black-nom or white-nom perhaps 3-2-buy.F

dazhdííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.P

deiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.I

deiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).P

deiilyį́į́h

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).I

deishóóh

pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.I

diilbish

3DO-1dpl-boil.it.F

Díí mósí yázhí hooghangóó nááshtééł.

this cat little home-towards 3-1-carry.Prog

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Doo ’áłah dadiidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Ha’at’iish náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3-say.I

hadeiniłchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadiiltééł

3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hanołchaad

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).I

Hosh doo jiyą́ą da.

cactus NEG 3-4-eat.DI NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Jáan biʼdizhchínéejįʼ ʼanááhoolzhiizh. Tįʼ bá daʼdiidįį́ł.

John 2-birth-up-to again-area-arrive.P let's.go 3-for pl-2-eat.F

K’ad shicheii bíká ’iishyeed.

now 1-grandfather 3-for 1-run.I

Ni'dózhoł.

term-3-sprinkle.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nideidooleeł

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nizhdooleeł

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nizhé’é ha’át’íísh nahideeshnih nízin.

2-father-Q what 3-1-buy.F 3-want.NI

Níwe, bíni'dii ’áyą́!

stop 3-let 3-3-eat.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shi’éé’ kin bikáá’dóó hadah (or bidah, ’adah) ’ahé’ah.

1-clothes house 3-on-from areal-downward 3-1-toss.FFO.P

Shimá bighangóó náshdáahgo łééchąą’í baná’ástso’.

1-mother 3-house-toward again-1-go-GO dog 3-again-1-feed.R

Shíká ’anilyeed.

1-for 2-run.I

Sohodizingo t’áá ká nídoó’nééh lágo.

prayer-GO neg 2-get.up.O LÁGO

T’áadoo hadahooł’áhí.

neg pl-3s-2dpl-make.noise.NP-Í

T’áadoo hosh biih dadoołtaałí.

neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-Í

T’áá ká ’ooshháásh lágo.

neg 1-go.to.sleep.O LÁGO

T’áadoo hooyání łį́į́’ shidáagi ch’éltáál.

suddenly horse 1-front-at 3-bolt.P

Tóbąąhgóó yishtł’ééł.

river-toward 1-run.Prog

Tsxį́įłgo łees’áán ’ádíílííł nimásání nihaa yighááh!

quickly tortilla 3-2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

wooshjį́į́h

Optative Mode: 1-become.black.O

wołbéézh

3DO-2dpl-boil.it.I

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

yiigish

3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.I

yik’ídeididoodis

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.F

yishdlą́ą́’

3DO-1-drink.it.P

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI

Yiską́ągoósh ’adeestsił nínízingo bee na’anishí hasht’enilééh?

tomorrow-Q 1-make.F 2-want.NI-GO tool 3-2-prepare.I

yiłbéézh

3DO-3-boil.it.I

yíníyą́ą́’

3DO-2-eat.it.P