Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ísh tł’óo’di nanilnishgo nee ’ałní’ní’ą́?

yesterday-Q outside-at 2-work.CI-GO 2-with noon

’Ashkii bi’éé’ hazhó’ó ’ayíyiishchid dóó ’ólta’ góne’ yah ’ííyá.

boy 3-shirt nicely 3-3-tuck.in.P and school into into 3-go.P

’Atsiniltł’ish dóó tó dayókeedígíí baa ’áłah ’aleeh lá.

electricity and water pl-3-request.I-NOM 3-for meeting DISC

Béégashii yáázh ła’ shibee’í’diidłííd bik’i niní’ą́.

calf one 1-cattle.brand 3-on 3-1-put.NP

Ch’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.

in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.Prog

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Bilagáanaa Bizaad doo diists’a’ da. K’ad ’éí t’áá shxǫǫ t’áá bee yáshti’.

formerly English neg 1-understand.I neg. Now TOP good.thing barely 3.with 1.speak-I

Chidí łizhinígíí doodago łigaaígíí daats’í nahideeshnih?

car black-nom or white-nom perhaps 3-2-buy.F

Da’ dichinísh nínízin?

Q hunger-Q 2-feel.NI

dadołhį́į́h

pl-3DO-2dpl-melt.it.I

dajishbéézh

pl-3DO-4dpl-boil.it.P

dajííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).P

daohtł’ó

pl-3DO-2dpl-weave.it.I

deeshį́į́ł

3DO-1-eat.it.F

Dibé tóógóó dínóshkaad.

sheep water-toward 3-1-start.herd.O

Dibé tóógóó neeshkał.

sheep water-toward 3-1-herd.Prog

Dibé yázhi bimá doo boosáni da, biʼnootsaał.

sheep little 3-mother NEG 3-love.I NEG 3-starve.O

dideididoołjah

pl-3DO-3dpl-start.fire.F

didínííłkał

3DO-2-start.to.herd.them.(animals).F

Díí mósí yázhí hooghangóó nááshtééł.

this cat little home-towards 3-1-carry.Prog

Díí yiską́ągo ’íídííłtah.

this tomorrow 3-2-read.F

Gohwééh nayiisnii’diísh b bééhózin?

coffee 3-3-buy.P-at-Q 3-with 3-know.NI

hadajishgizh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.P

hadajizgeed

pl-3DO-4dpl-dig.it.out.P

hadazhdééłbįįd

pl-3DO-4dpl-fill.something.up.with.it.P

hadoołtééł

3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hanołchaad

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).I

haníłchaad

3DO-2-card.it.(as.in.wool).I

Hodíina’go bááh dootł’izhí deeshį́į́ł dóó ’ahwéé b ła’ deeshdlį́į́ł.

after.a.while-GO bread blue 3-1-eat.F and coffee 3-with some 3-1-drink.F

naashłé

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.I

nanilé

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nibéézh bee hane’ doo ndi naalnish da.

2-cellphone NEG but 3-work.P NEG

nidajilé

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

She’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.

1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGO

Shi’éé’ kin bikáá’dóó hadah (or bidah, ’adah) ’ahé’ah.

1-clothes house 3-on-from areal-downward 3-1-toss.FFO.P

Shidibé ’ąą’ dinót’į́į́ł laanaa ch’ééh nisin.

1-sheep expanse 3-increase.O wish in.vain 1-want.CI

shéłbéézh

3DO-1-boil.it.P

T’ah doo la’ ké ániidígíí ła’ biih náánást’ées da.

not.yet DISC shoe.new-IGII some 3-into 1-step.in.I NEG

T’áadoo hoshíníkéhé.

T’ÁADOO 2-scold.NI-Í

T’áá ká ’adinoólgháásh lágo.

neg 2-oversleep.O LÁGO

T’ą́ą́tsoh táá’góó yoołkáłę́ędą́ą́’ ’ałdó’ Tóta’góó tádííyá.

May three-góó day-past also Farmington-góó 1-went.P

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Tóbąąhgóó yishtł’ééł.

river-toward 1-run.Prog

woohdlą́ą́’

3DO-2dpl-drink.it.P

yidíníłkaad

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).I

yishbéézh

3DO-3-boil.it.P

yishtł’ó

3DO-1-weave.it.I

Yiską́ągo díí doo ’íídííłtah da. (K’ad tsxíiłgo ’ííníłta’.)

tomorrow this NEG 3-2-read.F NEG (now quickly 3-2-read.I)

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI

yí’aal

3DO-1-chew.it.P

yíníyą́ą́’

3DO-2-eat.it.P