Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ísh tł’óo’di nishínílnish?

yesterday-Q outside-at 2-work.P

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.

morning-past NEG 1-eat.P-NEG.GO because soon hunger 1-3-kill.P

’Ahwééh bee yishdlį́hígíí bikáá’ ’adání bikáá’ dah yish’ááh.

coffee 3-with 3-1-drink.P-NOM table 3-on up 3-1-put.SRO.U

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O

’Ałk’idą́ą́’ ye’iitsoh lei’ jiní “łeeh nideeshbish.”

long.ago giant INDEF 4-say.P ground-into 2-1.roast.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

’Ííłta’ dóó ’iiłghaazh.

1-read.P CONJ 1-sleep.P

'Ólta’góó dayínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.I

Abínídą́ą́’ kintahgóó dah didoohkah.

morning-past town-GÓÓ up start-3pl.go.F

Béégashii báháchxį’go bik’ee neeshchééł.

cattle 3-become.angry.I-GO 3-on.account.of 1-flee.Prog

Bini’ íídeeshtah doodago ’éiyá yóó’ ’adeeshwoł.

let will-1-school or only away 1-off-run.P

Ch’ééh jidighaahgo, ajółhosh laanaa jinizin łeh.

in.vain 4-walk.I-GO, 4-sleep.O hope 4-want.CI usually

Ch’il t’áadoo yishnizhí t’óó 'ahayóí hanáánáájéé’.

plant NEG 3-1-rip.P-NEG just many 3-again.return.P

Daané’é baa na’aldeehdi ’at’ééd jooł yídzoołtał.

game 3-to 3-happen.CI-at girl ball 3-3-kick.Prog

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

deiidlą́ą́’

pl-3DO-1dpl-drink.it.P

Dibé yah ánádanołkaad!

sheep inside semelit-pl-2pl-gather.R

Dibé yah ánáádanołkaad!

sheep inside semelit-pl-2pl-gather.I

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

didííníłjéé’

3DO-2-start.fire.P

Diné nishłį́ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.

Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.I

Díí yiską́ągo ’íídííłtah.

this tomorrow 3-2-read.F

Doo dibé ch’íi’niił da.

NEG sheep pl-3-2-du-take.out.I NEG

Doo nídahiyoołnaah da.

neg pl-3-2dpl-resuscitate.I neg

Doo t'áá k'ad níká 'eeshwod da.

do.not.want.to for.you.pos 2-1-help.P NEG

doohsį́į́ł

3DO-2dpl-eat.it.F

Ha’át’íísh náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3dpl-say.I

hadoołtééł

3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadínéeshchał

3DO-1-card.it.(as.in.wool).F

haiigeed

3DO-1dpl-dig.it.out.P

hainííłchaad

3DO-3-card.it.(as.in.wool).P

hanoołchaad

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

hanííníłchaad

3DO-2-card.it.(as.in.wool).P

Hodíínáá’ágo bááh dootł’izhí ła’ deeshį́į́ł.

after.a.while-GO bread blue some 1-eat.F

Hózhó’ógo baa nitsínkeesgo níni’ bá na’iłt’oh.

3-harmonious.I-GO 3-toward 2-think.I-GO 2-mind 3-for 2-smoke.I

Jáanísh naalnish?

John-Q 3-work.I

jishóóh

3DO-4-brush/comb.it.I

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Na’nííshee’ dóó k’ad éí dah ’iishtł’ó.

3-1-warp.P and now TOP up 3-1-tie.DI

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

nidasoołkáá’

pl-3DO-2dpl-investigate.it.P

nisiilkáá’

3DO-1dpl-investigate.it.P

Nídiiłne’.

3-2-hit.I

Shiyáázh nízaadi naalnishgo bídin sélį́į́’.

1-son far-at 3-work-GO 3-lack 1-be.SPN

Shínaaí shíká ’adoolwoł nisin ńt’éé’ ’áłt’ąą t’áadoo níyáa da.

1-older.brother 1-for 3-run.F 1-want.NI but after.all NEG 3-come.sg.P NEG

Sitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.

1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IP

T’áadoo naaltsoos dayínółta’í.

neg book pl-3-2dpl-read.I-Í

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

yishhį́į́h

3DO-1-melt.it.(snow).I

Yiską́ągo naaltsoos naa deesh’ááł.

tomorrow book 2-for 1-move.SRO.F