Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shideezhí t’áadoo ’ałtso ’íiłta’t’óó nádzá.

1-sister NEG finish 3-read-NMLZ.NEG just 3-return.P

’Éí lą́ą baa nitséskees nít’ę́ę́’.

that EMP 3-about 1-think.I past

’Éí naanishígíí haa nízahdę́ę́’ binanilnishgo hoolzhiizh?

that work-ÍGÍÍ how 3-long.N-past 3-2-work-GO time.move.P

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

bik’ídidíídis

3DO-2-wrap.it.around.it.F

bik’ídídis

3DO-2-wrap.it.around.it.I

bik’ídóhdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Ch’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.

in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.Prog

Chidí nidabinóołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.O

Damǫ́ǫgo tódilchxoshí yishdlį́į́h.

Sunday-GO soda 3-1-drink.U

dashiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.P

dayoodlą́ą́’

pl-3DO-3dpl-drink.it.P

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

dííłhį́į́’

3DO-1-melt.it.P

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Ha’át’íísh nizhé’é nahideeshnih nízin.

what-Q 2-father 3-1-buy.F 3-want.NI

hadazhdoołtééł

pl-3DO-4dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadiiltééł

3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hainiłchaad

3DO-3-card.it.(as.in.wool).I

jididoołhįh

3DO-4-melt.it.F

K’os hóle’!

cloud 3s-become.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Na’nízhoozhígóó nihił ’adeeswod ’áko shį́į́ ’adiidį́į́ł chidí nihá ’ánálnéehgo.

Gallup-to 1-with INDEF-drive.P then maybe 1-dual-eat.F car 1-for 3-fix.I-GO

naashłé

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.I

Ne’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.

2-1-copy.I 2-blink.O

neiilyé

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Ni daats’í nił bééhózin ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?

2 perhaps 2-with 3-know.CI TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

nidiilyeeł

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nisélá

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.P

Níléí dá’ák’ehdi ła’ joogááł.

there cornfield-at some 4-walk.Prog

Níwe, doo ch’il bikáá’ nijigháa da!

stop NEG plant 3-on 3-4-walk.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Náhíínááłgo yadiizíní niłjizh.

around-2-go.I-GO can 3-2-crush.Prog

Shá bíighah ’azee’ál’į́įdi sédá.

sun proportionate medicine 3-make.I 1-sit.SPN

Shidá’í látsíní ’áyiilaa’ii’ yaa bił hoozhǫǫhgo bima yaa yinítą́.

1-uncle bracelet 3-make.P-and 3-3-happy.I 3-mother 3-3-give.P

Shilééchąą’í b na’nishkaadgo jooł b ’abíńjíshhałgo yikéé’ náádiilwo’.

1-dog 3-with 1-herd.CI ball 3-for 3-1-bat.R-GO 3-after 3-run.R

Shiníbaal doo tó biníkáoogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.I prepare.against 3-1-make.P

shoołbéézh

3DO-2dpl-boil.it.P

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

T’áadoo ’anit’íní!

neg 2-do.NI-Í

T’áá ká ’adinoólgháásh.

neg 2-oversleep.O

Tł’óodi didíłjeeh.

outside 3-2-start.fire.I

Tʼáadoo tʼóó yílnishí.

NEG just 2-work.Prog-í

yidííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.P

yiishjį́į́h

Imperfective Mode: 1-become.black.I

yiit’aal

3DO-1dpl-chew.it.P

Yishdlosh le’.

peg-1-trot.Prog LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi, háádish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

yíshóó’

3DO-1-brush/comb.it.P

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P