Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼÁłah ʼaleehdi ʼamá bééhániih daats'í bá ’ádazhniiyą́ą́’? ʼÁko daatsʼí nímasii łaʼ ʼakǫ́ǫ́ dííkááł.

group gathering-at mother 3-3-remember perhaps 3-for 4-pl-eat.P so perhaps potatoes some there 3-2-take.OC.F

’Adą́ą́dą́ą́’ shá bíighah kintahdi tádísháahgo shee ’i’íí’ą́.

yesterday sun proportionate town-at 1-go.about.Prog-GO 1-on 3-sun.went.down.P

’Áłahji’ tó dilchxoshí síníł’ą́ą dooleeł.

always water popping-Í 3-2-keep.SPN will.be.F

bik’ídidiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídínídiz

3DO-2-wrap.it.around.it.P

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Chizh ła’ yah ’aníjááh.

firewood some in 2-bring.I

dadidínóołkał

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dadizhdínóołkał

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).F

daohshóóh

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.I

daoo’aal

pl-3DO-2dpl-chew.it.P

dazhdidoołhįh

pl-3DO-4dpl-melt.it.F

deiilyį́į́h

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).I

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?

hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NI

dideididoołjah

pl-3DO-3dpl-start.fire.F

didííníłjéé’

3DO-2-start.fire.P

didííłhįh

3DO-2-melt.it.F

Diné nishłį́ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.

Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.I

Díí hooghan ’álnéehgi bee ła’ niidlį́į’go baa tįįh diikah.

this hogan 3-pass-make.I 3-with one 1dpl-be.NI-GO 3-about achieve 1du-take.on.pl.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Dziłgóó ’o’ooldee’ yę́ę ná’ooldah.

mountain-to 3-go.pl.P past 3-return.pl.I

dííłbish

3DO-2-boil.it.F

Ha’át’íí neidiyoołnih nínízin?

who 3-3-buy.F 2-think.NI

Haashíyee' díí naak'ee sinilí biniitááh t'áá daats'í bee hoot'į́.

try.and.find.out this eyeglasses 3-2-try.IP just maybe 3-with area-pas-see.Prog.N

hadeiilgizh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.P

hadééłbįįd

3DO-1-fill.something.up.with.it.P

hadííníłbįįd

3DO-2-fill.something.up.with.it.P

Halah doo bííghah jiztį́į da.

opposite.sibling NEG 3-beside 4-lay.O NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Háadi lá lį́į́’ naakai?

where-at Q horse 3-walk.pl.I

Háágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?

where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI John

hááłgizh

3DO-1-cut.it.out.P

jidoołbish

3DO-4-boil.it.F

jííshóó’

3DO-4-brush/comb.it.P

K’ad dibé ch’íi’nííł.

now sheep 3-2-du-take.out.I

Kin Łánídi naashnish háálá ’áadi shaghan.

Flagstaff 1-work.I because there 1-live.NI

Nichxǫ' doo ájít’į́į da.

stop NEG 4-act.thus.I NEG

Nisneez sélį́į’go shicheii nahałáhági ’át’éego nahashłáa doo nisin.

1-tall.NI 1-become.P-GO 1-grandfather 3-perform.ceremony.CI-similar.to 1-perform.ceremony.CI future 3-want.NI

nisoołkáá’

3DO-2dpl-investigate.it.P

Níwe, bíni'dii ’áyą́!

stop 3-let 3-3-eat.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

NTUdi hooghannimází góne’ Diné bizaad baa ’iinishta’

NTU-at hogan inside Diné 3-language 3-for 1-read.I

Náhíínááłgo yadiizíní niłjizh.

around-2-go.I-GO can 3-2-crush.Prog

Shá bíighah yáshti’ lá.

sun proportionate 1-talk.I DISC

T’áá ká ’adinoólgháásh lágo.

neg 2-oversleep.O LÁGO

Tsé’áándę́ę́’ dóó tsédáajį’ ninish’na’.

cave-from and cliff-to 1-crawl.P

Tsxį́įłgo ni’éé’ biih ni’nééh.

hurry 2-clothes 3-into 2-crawl.I

yiidą́

3DO-1dpl-eat.it.I

yiilbéézh

3DO-1dpl-boil.it.I

yiishjį́į́ł

Progressive Mode: 1-become.black.Prog

Yiską́ągo daats’í doodaii’ naakiiską́ągo daats’í dah dideeshááł.

tomorrow.GO maybe either two.tomorrow-GO or start.off 1-start.go.F

Łį́į́’ bik’i na’ashnííł.

horse 3-on 3-1-unsaddle.I