Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.

morning-past NEG 1-eat.P-NEG.GO because soon hunger 1-3-kill.P

’Akonee’, shą́ą́’ t’áadoo ’ánít’íní nidishní.

see remember NEG 2-do.NI-Í 1-say.I

’Áádóó háajigo dah diníyá?

and.then which.way-GO start.off 2-go.I

'Ólta’góó dayínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.I

Beeldléí danołtsóós.

blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.I

bik’ídadidiidis

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídideesdis

3DO-1-wrap.it.around.it.F

Bįįh b da’doołdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.I

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Chaha’oh biyaagi ni’dííłbąs.

shade.house 3-under-at 2-drive.F

Da’ k’ad daats’í ch’iyáán ’áníléehgo n ’adazh’niiyą́ą́’?

Q now perhaps food 2-make.I-GO 2-for feast.happen

Dah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.

fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.F

dazhdidoołhįh

pl-3DO-4dpl-melt.it.F

dazhdooyį́į́ł

pl-3DO-4dpl-eat.it.F

dazhdoołbish

pl-3DO-4dpl-boil.it.F

deiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.I

deiilzhóó’

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.P

deiłbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.I

Dibé yah ánádanołkaad!

sheep inside semelit-pl-2pl-gather.R

didadołjeeh

pl-3DO-2dpl-start.fire.I

didiiljéé’

3DO-1dpl-start.fire.P

didínííłkał

3DO-2-start.to.herd.them.(animals).F

diilbish

3DO-1dpl-boil.it.F

diilyį́į́’

3DO-1dpl-melt.it.P

Doo ’áłah diidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

dooshą’ dó’ léi’ --- lá

Gah bik’ee’ taah yí’áhígóó ’eesbąs.

rabbit foot water 3-into1-drive.Prog

hadadiiltééł

pl-3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

hazhdoołtééł

3DO-4-carry.him/her.up.out.of.something.F

háágeed

3DO-1-dig.it.out.P

jííshóó’

3DO-4-brush/comb.it.P

Kintahgóó diit’ash.

town-to 1dpl-go.du.Prog

Neel’ą́ą le’.

term-3-reach.up.to.NI LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Ni daats’í nił bééhózin ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?

2 perhaps 2-with 3-know.CI TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

Nichxǫ' doo ájíníi da.

stop NEG 4-say.thus.NI NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nidadiilyeeł

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nideiskáá’

pl-3DO-3dpl-investigate.it.P

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

NTUdi hooghannimází góne’ Diné bizaad baa ’iinishta’

NTU-at hogan inside Diné 3-language 3-for 1-read.I

Sam Diné yitah naalnish.

Sam Navajo 3-among 3-work.I

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.

sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISC

Shidibé ’ąą’ dinót’į́į́ł laanaa ch’ééh nisin.

1-sheep expanse 3-increase.O wish in.vain 1-want.CI

Shiyáázh shaa yógháah le’ nissingo sédá.

my.son 1-for 3-arrive.O hope 3-1-want.CI-GO 1-sit.I

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áh’hoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Tsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P