Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG 3-because soon hunger 1-3-kill.I

’Ahwééh ła’ yishdlą́.

coffee some 3-1-drink.I

’Áłah ’aleehdi hastiin léi’ t’óó yááłtih yiits’a’.

meeting-at man INDEF just 3-talk.Prog 3-be.heard.I

’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?

yesterday-Q 2-work.P

Asdzą́ą́ yázhí bichidí doondó’ ndi naalnish da.

woman little 3-car not.even but 3-work.P NEG

Ashkii tł'óodi naashné ni. Nit'éé' bimá aní k'adee' 'aadéé' chiíłtsxóoí yilwoł.

boy outside-at 1-play.IP 3-say. past 3-mother 3-say.IP now there-from vehicle-yellow-NMZ 3-moving.fast.F

At'ééd aní shí k'ad naalyéhé báhooghango déyá. Nit'éé' bimá aní k'adee' da'iigháásh.

girl 3-say.IP 1-now goods 3-for-home-GO directional-go. past 3-mother 3-say.IP now time-sleep.

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

Beeldléí danołtsóós.

blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.I

bik’ídadisoodiz

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ízhdeezdiz

3DO-4-wrap.it.around.it.P

Bíni’dii ’awáalyaa sitį́.

3-let-stay jail 3-lay.SPN

Chidí ’anáshdlééh, háálá doo naalnish da.

car 3-1-repair.I because NEG 3-work.I NEG

Daané’é baa na’aldeehdi ’at’ééd jooł yídzoołtał.

game 3-to 3-happen.CI-at girl ball 3-3-kick.Prog

daoo’aal

pl-3DO-2dpl-chew.it.P

deidoołbish

pl-3DO-3dpl-boil.it.F

deiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).P

Dibé tóógóó neeshkał.

sheep water-toward 3-1-herd.Prog

didadidiiljah

pl-3DO-1dpl-start.fire.F

diididoołjah

3DO-3-start.fire.F

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Doo t'áá k'ad nich'i' hasdzíí da.

do.not.want.to towards.you.pos 1-speak.P NEG

Dziłgóó ’o’ooldee’ yę́ę ná’ooldah.

mountain-to 3-go.pl.P past 3-return.pl.I

Ha’át’íí bik’i dah sínídá?

what-Q 3-on up 2-sit.I

Haahláyéé ’ajiiłhosh.

don’t.dare 4-sleep.I

Hada’niłhosh le’!

up-pl-3-3-bubble.up.CI LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadadiiltééł

pl-3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadeidééłbįįd

pl-3DO-3dpl-fill.something.up.with.it.P

hadínííłchał

3DO-2-card.it.(as.in.wool).F

haidínóołchał

3DO-3-card.it.(as.in.wool).F

haiilgizh

3DO-1dpl-cut.it.out.P

hayíígeed

3DO-3-dig.it.out.P

jishbéézh

3DO-4-boil.it.P

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.

Gallup 1-for 3-with 3-drive.I

Na’nízhoozhígóó deeyá, ya’?

Gallup-toward 2-go.sg.F Q

Ni daats’í nił bééhózin ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?

2 perhaps 2-with 3-know.CI TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

nidasoolá

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nighéí na’ashch’ąą’ígíí níil’į́.

over.there painting-ÍGÍÍ 3-2-du.look.I

Saad naashkaahgo baa naash.

word 3-1-research.CI-GO 3-to 1-go.Prog

Shimá dóó shizhé’é bił dibé dóó tł’ízí ta’nda’díígish nt’éé’.

1-mom and 1-dad 3-with sheep and goats 3-pl.shear.I past

Shí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.

I TOP just work-from town-to 1-go.I

T’áadoo hosh niyą́ní.

T’ÁADOO cactus 3-2-eat.I-Í

T’áadoo yaa nidanoht’áhí.

NEG down pl-3-2dpl-put.SRO.I-Í

T’áá ká ’adinoólgháásh lágo.

neg 2-oversleep.O LÁGO

T'áá sáhí ʼííníyą́ą́ʼ. Tʼáá shǫǫ da ʼíyą́ shididííniił.

only.you 2-eat.P T’ÁÁ SHǪǪ DA 2-eat.I 1-2-tell.F

Tóógóó łį́į́’ ’ałkéé’ deíkááh.

water-to horse RECIP-behind 3-walk.pl.Prog

yiishjį́į́ł

Progressive Mode: 1-become.black.Prog

yiitł’ó

3DO-1dpl-weave.it.I

Łį́į́’ biyéél łį́į́’ bik’i dah sí’aah.

horse 3-saddle horse 3-on up SRO.CI